Dự thảo Luật Công nghệ cao: Tạo hành lang pháp lý cho phát triển công nghệ

Dự thảo Luật Công nghệ cao lần này gồm 6 chương, 29 điều, giảm 6 điều so với luật hiện hành, đồng thời có sự thay đổi về cấu trúc và hình thức.

Dự kiến, dự thảo sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 sắp tới.

Luật Công nghệ cao được ban hành từ năm 2008, là đạo luật đầu tiên và duy nhất điều chỉnh lĩnh vực công nghệ cao tại Việt Nam.

Trong các năm 2013, 2014 và 2025, luật từng có những sửa đổi cục bộ ở một số điều khoản, nhưng đến nay chưa có lần điều chỉnh toàn diện nào để đáp ứng yêu cầu thực tiễn cũng như phù hợp với bối cảnh pháp lý, kinh tế - xã hội trong nước và quốc tế đang thay đổi nhanh chóng.

Thực tiễn áp dụng cho thấy, Luật Công nghệ cao đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, cả trong nội dung lẫn khâu tổ chức thực hiện, chưa thực sự phát huy vai trò thúc đẩy phát triển mạnh mẽ năng lực công nghệ cao trong nước.

Quang cảnh hội thảo (ảnh TTXVN)

Phát biểu tại hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân, Thứ trưởng Thường trực Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh, một trong những mục tiêu quan trọng của việc sửa đổi Luật là tháo gỡ các vướng mắc từ thực tiễn, đồng thời kiến tạo hành lang pháp lý hiệu quả nhằm phát triển công nghệ cao, nâng cao năng lực nội sinh và tiến tới năng lực cạnh tranh trên thị trường công nghệ toàn cầu.

Đợt sửa đổi này cũng hướng tới việc cụ thể hóa và triển khai các chủ trương lớn của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Qua đó, xây dựng khung pháp lý minh bạch, ổn định, hấp dẫn, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghệ cao.

Theo đó, dự thảo tập trung vào 6 nhóm chính sách: Hoàn thiện khái niệm và tiêu chí về công nghệ cao; thiết kế lại chính sách và đối tượng hưởng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư; khuyến khích phát triển hệ sinh thái công nghệ cao; bổ sung mô hình khu công nghệ cao, đô thị công nghệ cao; hoàn thiện quy định quản lý nhà nước về công nghệ cao, cơ chế giám sát, đánh giá; đồng thời đưa thêm các yêu cầu về chuyển đổi số toàn diện trong hoạt động công nghệ cao.

Tại hội thảo, nhiều ý kiến đánh giá cao việc dự thảo được xây dựng trên nguyên tắc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính thông qua việc tăng cường hậu kiểm và ứng dụng chuyển đổi số.

Một điểm nhấn khác là cơ chế thu hút nguồn vốn ngoài ngân sách, khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư, tài trợ nghiên cứu, phát triển công nghệ cao, công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ cao.

Bên cạnh đó, dự thảo còn bổ sung quy định rà soát, đánh giá định kỳ hoặc đột xuất các danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ cao, nhằm bảo đảm tính cập nhật, thích ứng nhanh với sự thay đổi công nghệ toàn cầu.

Nội dung dự thảo cũng hoàn thiện định nghĩa về công nghệ cao, nhấn mạnh tính đột phá, lan tỏa và vai trò nền tảng đối với các ngành sản xuất, dịch vụ hiện đại.

Định nghĩa về sản phẩm công nghệ cao cũng được mở rộng, bao gồm cả dịch vụ được tạo ra từ công nghệ cao.

Ngoài ra, cơ chế xác định công nghệ ưu tiên được điều chỉnh, thay vì giới hạn trong 4 lĩnh vực cố định như hiện nay, sẽ chuyển sang áp dụng tiêu chí mở cho công nghệ cao và công nghệ chiến lược.

Nhiều đại biểu đồng tình rằng cần làm rõ hơn các thuật ngữ cốt lõi trong luật, đặc biệt là khái niệm "công nghệ cao".

Đây phải là khái niệm thể hiện tính mới, hiện đại và có giá trị trong không gian, thời gian nhất định.

Đồng thời, dự thảo cần bổ sung giải thích từ ngữ liên quan như "nội địa hóa công nghệ", "giải mã công nghệ", "làm chủ công nghệ", tiêu chí xác định doanh nghiệp công nghệ cao, công nghệ chiến lược, cũng như mối quan hệ giữa "khu công nghệ cao" và "đô thị công nghệ cao".