Trước khi dự án cảng Cái Mép bị thu hồi, chủ đầu tư VTSC cho biết đã phải dành đến 80% thời gian chỉ để tiếp các đoàn thanh, kiểm tra. Ngoài ra, chủ đầu tư cũng cho rằng, lỗi chậm triển khai dự án hoàn toàn không xuất phát từ phía họ.
Lỗi chậm triển khai dự án không phải do chủ đầu tư?
Theo đó, khu đất để thực hiện dự án Cảng tổng hợp và Container Cái Mép Hạ (Cảng Cái Mép Hạ) là một cù lao tách biệt với đất liền, trước đây không nằm trong quy hoạch tổng thể khu vực Cảng Cái Mép - Thị Vải. Nhận thấy tiềm năng và lợi thế phát triển, Công ty CP Đóng tàu và Dịch vụ Dầu khí Vũng Tàu (VTSC) đã thuê tư vấn khảo sát, lập báo cáo đầu tư để xin chủ trương UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT).
Trên cơ sở đó, năm 2006, UBND tỉnh BR-VT đã ban hành nhiều văn bản về thỏa thuận địa điểm, giao cho VTSC làm chủ đầu tư dự án, phối hợp với đơn vị tư vấn nghiên cứu, lập báo cáo đầu tư với quy mô diện tích khoảng 86,6ha, chiều dài bến 1.200m. Đến năm 2008, Cảng Cái Mép Hạ chính thức được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận bổ sung quy hoạch vào nhóm cảng biển số 5.
 |
| Cụm cảng Cái Mép - Thị Vải thuộc quy hoạch cảng biển số 5 đã được chính phủ phê duyệt. |
Để triển khai dự án, VTSC đã xúc tiến phương án liên doanh với đối tác nước ngoài và được nhiều đối tác ngỏ ý đầu tư. Ngay sau đó, VTSC đã ký Biên bản ghi nhớ về hợp tác đầu tư cùng nhiều biên bản thỏa thuận khác với các đối tác của Hàn Quốc.
Ngày 20/9/2010, Sở Kế hoạch – Đầu tư tỉnh BR-VT đã cấp giấy chứng nhận đầu tư Cảng Cái Mép Hạ (xã Phước Hòa, huyện Tân Thành) có diện tích 86,6ha cho VTSC, với tổng vốn đầu tư 10.235 tỷ đồng.
Theo kế hoạch, từ năm 2010-2013, dự án hoàn thành giai đoạn 1 và đưa vào khai thác 600m bến; từ 2013-2015, hoàn thành toàn bộ công trình. Cảng Cái Mép Hạ sau khi xây dựng hoàn thành sẽ tiếp nhận tàu 80.000DWT, công suất 1,8 triệu Teu/năm và 1,5 triệu tấn hàng tổng hợp/năm.
Tuy nhiên, trong khi đang chuẩn bị hoàn tất cho mọi thủ tục pháp lý liên quan thì ngày 05/11/2010, Chính phủ ra Thông báo số 294/TB-VPCP gửi UBND tỉnh BR-VT, chỉ đạo VTSC “chưa ký kết bất cứ hợp tác, cam kết nào với nước ngoài cho đến khi có ý kiến cuối cùng của Thủ tướng Chính phủ”.
Theo Thông báo trên, chủ đầu tư không thể tiếp tục hợp tác với đối tác Hàn Quốc, cũng đồng nghĩa với việc dự án sẽ bị ngưng cung cấp tài chính và nhiều quyền lợi đi kèm.
Tiếp đó, ngày 03/01/2014, UBND tỉnh BR-VT ra Quyết định 09/QĐ-UBND tính lại tiền sử dụng đất cho dự án. Do các quy định xác định giá đất thay đổi so với thời điểm lập dự án, giá thuê đất đã lên đến 110 tỷ đồng, thay vì 5,5 tỷ đồng như trước.
Khó khăn nối tiếp khó khăn, bất ngờ ngày 13/10/2017, Sở Kế hoạch - Đầu tư tỉnh BR-VT ban hành Quyết định số 49/QĐ-SKHĐT về việc chấm dứt hoạt động của dự án và thu hồi giấy chứng nhận đầu tư đã cấp cho VTSC, vì lý do chậm triển khai dự án.
 |
| Toàn cảnh dự án cảng tổng hợp Container Cái Mép Hạ. |
Về quyết định thu hồi dự án này, chủ đầu tư đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ và các Bộ ngành liên quan báo cáo sự việc, thể hiện rõ nguyên nhân chậm đầu tư dự án hoàn toàn không phải xuất phát từ các nhà đầu tư mà vì lý do khách quan đến từ các cơ quan quản lý Nhà nước và UBND tỉnh BR-VT đã không xem xét tháo gỡ khó khăn cho VTSC, mặc dù đơn vị này đã nhiều lần gửi văn bản yêu cầu.
Phải dành 80% thời gian để tiếp các đoàn thanh, kiểm tra?
Trước khi bị chấm dứt hoạt động của dự án, phía VTSC cho biết, trước đó họ thường xuyên bị các đoàn từ nhiều đơn vị khác nhau của tỉnh thay nhau lui tới thanh tra, kiểm tra, khiến hoạt động kinh doanh của công ty bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí mất rất nhiều thời gian để tiếp đoàn và phải báo cáo, giải trình rất phức tạp.
Theo VTSC, chỉ tính riêng từ đầu năm 2017 đến nay, đơn vị này đã tiếp không dưới 7 đoàn thanh tra, kiểm tra của tỉnh. Cụ thể: Kiểm tra của Phòng Cảnh sát PCCC & CNCH trên sông, ngày 11/01/2017; Thanh tra đất dự án của Sở TNMT kéo dài từ 2016, Biên bản công khai Kết luận Thanh Tra ngày 20/2/2017; Kiểm tra của Phòng Cảnh sát PCCC & CNCH Trên Sông, ngày 24/05/2017; Kiểm tra thuế của Cục Thuế Tỉnh theo quyết định số 4023/QĐ-CT ngày 26/05/2017; Kiểm tra Hoạt động công đoàn cơ sở của Liên Đoàn Lao Động tỉnh BRVT ngày 16/06/2017; Thanh tra toàn diện theo Quyết định 2608/QĐ-UBND ngày 14/9/2017; Kiểm tra tình hình sử dụng đất theo văn bản 25/KH-TNMT ngày 21/9/2017.
 |
| Quyết định thanh tra của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đối với VTSC. |
Việc thanh tra, kiểm tra liên tiếp đã khiến Ban điều hành Công ty không còn đủ thời gian điều hành sản xuất kinh doanh và xử lý các vấn đề cấp thiết của Công ty. Ban lãnh đạo công ty cho biết, họ phải dành đến 80% thời gian cho việc báo cáo và tiếp thanh tra.
Bức xúc trước vấn đề này, phía VTSC cho biết: Việc tổ chức thanh tra, kiểm tra liên tiếp đối với VTSC đã gây bức xúc cho công ty và các cổ đông, điều này trái với quy định tại Nghị quyết 35/NQ-CP và Chỉ thị 20/CT-TTg về việc “Thực hiện thanh tra, kiểm tra theo đúng quy định của pháp luật (không quá một lần/năm); Kết hợp thanh tra, kiểm tra liên ngành nhiều nội dung trong một đợt thanh tra, kiểm tra, trừ trường hợp thanh tra, kiểm tra đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật rõ ràng”. Câu hỏi đặt ra là hoạt động thanh, kiểm tra trên của cơ quan quản lý nhà nước có đúng quy định pháp luật?
Doanh nghiệp đứng trước nguy cơ bị kiện
Nếu dự án bị thu hồi, các cổ đông của VTSC có thể khiếu kiện vì đã mất cơ hội ký được hợp đồng liên doanh với đối tác Hàn Quốc với vốn góp bằng giá trị quyền sử dụng đất và chi phí thành lập dự án lên đến 62 triệu USD (theo biên bản thỏa thuận đã ký). Đồng thời, các đối tác Hàn Quốc cũng có thể khởi kiện đòi bồi hoàn hàng triệu USD chi phí mà họ đã bỏ ra để cùng VTSC khảo sát dự án trong nhiều năm, đại diện VTSC chia sẻ.
Liên quan đến nội dung trên, ngày 8/12, Pháp luật Plus đã buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh BR-VT để làm rõ những bất cập, vướng mắc trong quá trình thực hiện dự án. Trả lời nội dung này, một lãnh đạo tỉnh cho biết, hiện tỉnh đã thành lập đoàn thanh tra toàn diện hoạt động đối với VTSC và hiện chưa có kết luận cuối cùng về VTSC, do đó khi có kết luận thanh tra mới sẽ cung cấp thông tin chính thức cho báo chí.
Trước đó, ngày 16/11/2017, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, chỉ đạo tỉnh BR-VT khẩn trương kiểm tra, xem xét giải quyết khiếu nại của VTSC; Báo cáo quá trình giải quyết việc giao và chấm dứt hoạt động dự án lên Thủ tướng trước ngày 30/12/2017.
Pháp luật Plus sẽ tiếp tục thông tin.
