Ngày thế giới Phòng chống Lao được tổ chức vào ngày 24/3 hằng năm nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về những ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh lao tới sức khỏe con người, kinh tế và xã hội, đồng thời thúc đẩy nỗ lực chấm dứt bệnh lao trên toàn cầu.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11 trong 30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu. Đồng thời cũng là quốc gia đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới.
TP.HCM là địa phương có số ca mắc lao cao nhất cả nước, trung bình từ 17.000-18.000 ca mắc mới mỗi năm. Nhằm phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh lao, đưa vào chương trình điều trị, hạn chế lây lan ra cộng đồng, thời gian gần đây, thành phố đã triển khai hoạt động tầm soát bệnh lao bằng ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI).
Giữa tháng 3/2024, Trung tâm Y tế quận 8 đã triển khai tầm soát lao miễn phí cho người dân trên địa bàn phường 2, quận 8. Đây là hoạt động sàng lọc chủ động phát hiện bệnh lao trong cộng đồng thông qua chiến lược 2X (X-Quang và Xpert).
 |
| Người dân đến khám sàng lọc phát hiện bệnh lao tại phường 2, quận 8. |
Hoạt động này được thực hiện dưới sự hỗ trợ của Chương trình Chống lao TP.HCM, Trung tâm Y tế quận 8 và Tổ chức phi chính phủ Friends for International Tuberculosis Relie (Những người bạn hỗ trợ điều trị bệnh lao quốc tế - FIT).
Bác sỹ Trần Văn Tuấn, Phụ trách Phòng khám lao thuộc Trung tâm Y tế quận 8 cho biết, chủ động phát hiện bệnh lao là một công tác quan trọng, giúp bệnh nhân có thể phát hiện sớm tình trạng bệnh, tiếp cận điều trị kịp thời và giảm nguy cơ lây lan trong cộng đồng.
Đáng chú ý hoạt động sàng lọc này còn sử dụng máy X-quang kết hợp trí tuệ nhân tạo để tăng độ chính xác trong việc phát hiện các phim phổi bất thường. Công nghệ tiên tiến này đã đóng vai trò quan trọng trong việc xác định các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh lao và giúp cho quá trình phân loại, đánh giá bệnh trở nên nhanh chóng, hiệu quả hơn rất nhiều.
Đối tượng được tham gia tầm soát bệnh lao trong đợt này là nhóm có nguy cơ mắc lao cao như: người tiếp xúc gần với bệnh nhân lao; những người mắc các bệnh như HIV, viêm gan siêu vi B/C hoặc các bệnh mãn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính; người trên 60 tuổi; người có triệu chứng nghi lao như ho kéo dài, ho ra máu, đau ngực, sốt về chiều, đổ mồ hôi đêm…
 |
| Cán bộ y tế hướng dẫn người dân tư thế chụp X-quang phổi. |
Với sự vận động và tuyên truyền của các cấp chính quyền, hoạt động tầm soát lao tại phường 2, quận 8 đã thu hút 375 người dân tham gia, trong đó phát hiện 75 trường hợp có nghi ngờ mắc lao thông qua hình ảnh phim phổi bất thường và được xét nghiệm đờm bằng máy Gene Xpert.
"Nếu như trước đây, bệnh nhân phải đợi kết quả chụp X-quang lên đến hàng giờ thì nay với ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo, kết quả được trả trong vài giây. Nhờ vậy, người bệnh có thể được chăm sóc rất nhanh chóng, không phải ngồi chờ, về phía cơ sở khám chữa bệnh thì cũng giảm áp lực hơn," bác sỹ Trần Văn Tuấn nhận xét.
Trước đó, trong năm 2023, Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch TP.HCM cũng đã đẩy mạnh hoạt động tầm soát lao thường xuyên, ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo vào đọc phim và chẩn đoán bệnh lao, hỗ trợ bác sĩ nâng cao năng lực, phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh.
Tiến sỹ, bác sỹ Nguyễn Hữu Lân, Giám đốc Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao TP.HCM cho biết, việc ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo trong tầm soát bệnh lao giúp rút ngắn thời gian chẩn đoán, tăng cường độ chính xác, đóng góp hiệu quả cho mục tiêu loại trừ bệnh lao tại Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng vào năm 2035.
 |
| Ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI) giúp bác sĩ nhanh chóng đưa ra kết quả phim X-quang phổi chính xác và nhanh chóng hơn. |
Bác sỹ Nguyễn Hữu Lân khuyến cáo những người nên đi tầm soát bệnh lao là những người tiếp xúc gần, thường xuyên với bệnh nhân lao phổi như: người có người thân, bạn bè, đồng nghiệp, nhân viên y tế; người mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, hen, suy thận mạn, bệnh bụi phổi...; người suy giảm miễn dịch hoặc sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch kéo dài như ung thư, người nhiễm HIV, điều trị corticoid…
Ngoài ra, người đã có tiền sử điều trị bệnh lao, người nghiện rượu, người hút thuốc lá/thuốc lào, người trên 60 tuổi… cũng cần thường xuyên khám tầm soát.
Bệnh lao là bệnh có thể chữa khỏi nếu như được phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ điều trị, thế nhưng theo báo cáo Chương trình Chống lao Quốc gia, trong năm 2022 có tới 169.000 người mắc lao và 12.000 người tử vong do lao.
Hoạt động sàng lọc phát hiện sớm bệnh lao không chỉ nằm ở việc cung cấp điều trị kịp thời và giảm nguy cơ lây lan bệnh lao mà còn ở việc đưa chúng ta gần hơn đến mục tiêu chấm dứt bệnh lao trong cộng đồng. Đây là một bước quan trọng trong cuộc chiến chống lại bệnh lao, mang lại hy vọng và sự phát triển bền vững cho sức khỏe cộng đồng.
