Hà Nội 31 °C
TP Hồ Chí Minh 33 °C
Hải Phòng 30 °C
Đà Nẵng 27 °C
Yên Bái 29 °C
  • Hà Nội Hà Nội 31°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 33°C
  • Hải Phòng Hà Nội 30°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 27°C
  • Yên Bái Hà Nội 29°C

Thầy giáo “hiến kế” để giáo viên, học sinh thích thú với môn Lịch sử

Sức khỏe - đời sống
12/12/2015 06:00
Loan Bảo (ghi)
aa
Nhằm giúp học sinh có hứng thú hơn trong học tập môn Lịch sử, thầy giáo Trần Trung Hiếu (Nghệ An) đã đề xuất phương hướng đổi mới chương trình môn Sử.


Sau khi Quốc hội có quyết nghị về “giữ môn Lịch Sử trong chương trình giáo dục phổ thông” và trong Hội nghị bàn về vị trí môn Sử đã cùng thống nhất Lịch sử là môn học độc lập và bắt buộc. Như vậy, vấn đề môn Lịch sử về cơ bản được “ngã ngũ”.

Việc tiếp theo, cần chờ đợi Bộ GD - ĐT sẽ triển khai các quyết nghị, kết luận đó như thế nào để trả lại vị thế của môn Lịch Sử như nó đã từng có trong chương trình phổ thông.

Vấn đề quan trọng là ngành giáo dục nói chung và các giáo viên Lịch sử phổ thông nói riêng cần tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học môn Sử để đáp ứng yêu cầu của công cuộc “Đổi mới căn bản và toàn diện” như thế nào để học sinh “yêu” môn Sử hơn!?

Phapluatplus xin đăng tải nguyên văn bức tâm thư của thầy giáo Trần Trung Hiếu (Giáo viên dạy Lịch sử, tại trường THPT Chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An), chia sẻ về việc đổi mới phương pháp dạy môn Lịch sử trong môi trường phổ thông hiện nay.

Theo quan điểm của chúng tôi, muốn đổi mới dạy học lịch sử trong trường phổ thông hiện nay, trước tiên chúng ta cần phải xác định được 2 vấn đề cốt lõi: Nhận thức về vị thế môn Sử trong nền giáo dục phổ thông; xác định rõ mục tiêu, yêu cầu của môn Lịch Sử là học Sử để làm gì, từ đó cần học những gì?

Từ 2 vấn đề cốt lõi trên, theo chúng tôi cần triển khai và thực hiện hai yêu cầu sau :

Thứ nhất, không nên giáo dục áp đặt

Mỗi sự kiện lịch sử tự nó đã nói lên nhiều điều. Các giáo viên Sử chúng ta phải làm cho học sinh tiếp thu những kiến thức này một cách tự nhiên mà không cảm thấy bị gò ép bởi một loạt nhưng phân tích áp đặt.

Tiếp đó là những câu chuyện lịch sử hấp dẫn có tính chất minh họa, lời kể hấp dẫn, diễn giải sinh động,... Cách làm này vừa phát huy được trí sáng tạo của học sinh, vừa làm cho các em dễ tiếp thu, dễ nhớ. Trong việc truyền thụ, giáo viên giữ vai trò hết sức quan trọng, bởi ngoài khả năng sư phạm giáo viên Sử thường phải đọc nhiều, biết nhiều và hiểu nhiều.

Các bài lịch sử trong sách giáo khoa hiện hành có nhiều nhận định áp đặt, trong khi rất thiếu những dẫn dắt, lập luận để người học cảm thấy mình đang tiếp thu một cách khoa học.

Thầy giáo “hiến kế” để giáo viên, học sinh thích thú với môn Lịch sử
"Quan trọng nhất là muốn đổi mới phương pháp dạy học lịch sử và có một chương trình, nội dung của sách giáo khoa mới".

Lịch sử là thực thể khách quan, là đối tượng của khoa học lịch sử. Những gì đạt tới trong khoa học lịch sử đều chỉ là nhận thức, là tương đối. Sự áp đặt một cách chủ quan theo kiểu “chính trị hóa lịch sử” sẽ làm mất tính khoa học của môn Lịch Sử cũng là một trong những nguyên nhân làm học sinh hoài nghi và chán Sử.

Thứ hai, hình thức đa dạng, phong phú

Lịch sử là “túi khôn” của nhân loại, là người thầy của cuộc sống chứa đựng biết bao bài học, kinh nghiệm thành công và thất bại nên tự nó vốn có sự hấp dẫn.

Kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, việc giáo dục lịch sử có hiệu quả thường không phải chỉ dừng ở các bài giảng trong nhà trường mà phải kết hợp với rất nhiều hình thức bổ trợ khác, như học tập ngoại khóa, tham quan các khu di tích lịch sử, bảo tàng, xem phim lịch sử,…

Ở nhiều nước, việc tham quan, ngoại khóa tại bảo tàng đều nằm trong chương trình chính khóa. Học sinh sẽ được sống lại trong khung cảnh của lịch sử, thông qua các hiện vật lịch sử các em được cảm nhận được quá khứ lịch sử một cách trực tiếp.

Phim lịch sử cũng là một hình thức giáo dục lịch sử có hiệu quả rất cao mà nhiều nước đã thành công. Những bộ phim lịch sử được dàn dựng công phu, hấp dẫn chắc chắn sẽ lôi cuốn học sinh mà không cần tới bất kỳ một phân tích gò ép nào.

Mặt khác, đưa nội dung lịch sử vào các cuộc thi trí tuệ, kiến thức trong các sân chơi internet, truyền hình là một hình thức khuyến khích thế hệ trẻ tìm hiểu lịch sử, để họ thấy một cách tự nhiên rằng, hiểu biết lịch sử là một tiêu chuẩn đánh giá sự uyên bác và trí tuệ.

Biên soạn chương trình, nội dung sách ra sao để tương xứng với chất lượng!?

Hiện nay, chương trình học chỉ thích ứng với một thời kỳ nhất định, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của đất nước. Để giáo viên, học sinh thích thú hơn trong việc giảng dạy và học, thì chương trình sách giáo khoa hiện hành cần phải đổi mới những bất cập.

Về cấu trúc, phải phân biệt rõ sự khác nhau giữa nội dung chương trình Lịch Sử ở các bậc học.

Đặt chương trình môn Lịch Sử bậc THPT trong tổng thể chương trình các bậc học để thiết kế theo nguyên tắc tích hợp, tránh sự trùng lặp về nội dung. Tốt nhất là bỏ hẳn cấu trúc chương trình đồng tâm kiểu mở rộng về lượng, mà chuyển sang tích hợp theo hướng tăng cường về chất.

Thứ nhất, theo phân kỳ lịch sử nhưng trong mỗi thời kỳ, chỉ chọn một số sự kiện, nhân vật, địa danh tiêu biểu. Mỗi sự kiện chỉ trình bày những nét chính cốt, bản chất nhất, những đặc điểm, tác dụng và ý nghĩa quan trọng nhất.

Ví dụ, trong phần lịch sử Việt Nam 1945-1954, có thể chọn một số sự kiện:

1. Toàn quốc kháng chiến bùng nổ 1946.

2. Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947.

3. Chiến dịch Biên giới Thu - Đông 1950.

4. Chiến dịch Điện Biên phủ 1954.

5. Hiệp định Giơ ne vơ 1954.

Thứ hai, theo chủ đề dược xác định trong từng thời kỳ. Mỗi chủ đề nhằm giải quyết một nội dung cơ bản, nhưng khá sâu sắc.

Ví dụ, trong phần lịch sử Việt Nam 1945 - 1954, có thể hình thành một số chuyên đề:

1. Quan hệ Việt - Pháp từ 9/1945 đến 12/1946.

2. Xây dựng hậu phương kháng chiến.

3. Quá trình phát triển của cuộc kháng chiến về mặt quân sự.

4. Vận động quốc tế và đấu tranh ngoại giao trong kháng chiến.

Về nội dung, kiến quyết giảm tính “hàn lâm” trong biên soạn sách giáo khoa, đảm bảo dung lượng kiến thức theo đúng nghĩa phổ thông; bỏ hẳn nội dung lịch sử từng nước trên thế giới; chú trọng quan điểm “quần chúng là người làm ra lịch sử”; toàn diện nhưng có trọng tâm; chọn lọc kỹ những sự kiện, địa danh, nhân vật tiêu biêu.

Khi trình bày các sự kiện hay nhân vật lịch sử, cần chọn lọc những nét nổi bật nhất, quan trọng nhất, điển hình nhất; kiên quyết lược bỏ những diễn biến quá chi tiết,…

Sự kiện có vị trí đặc biệt quan trọng đối với lịch sử nhưng sẽ chẳng có nghĩa gì nếu chỉ chăm chăm “nhồi” vào đầu học sinh những sự kiện với vô vàn con số và địa danh đến mức học sinh phải phát sợ, giáo viên dạy phải phát ngán. Điều quan trọng là phải làm cho học sinh hứng thú tìm hiểu các sự kiện và con số, bằng cách thay đổi một cách căn bản từ triết lý dạy - học lịch sử dẫn đến viết sách giáo khoa và đổi mới phương pháp giảng dạy.

Về cách thể hiện, nên phân biệt và sử dụng thống nhất, chính xác các khái niệm như “giai đoạn”, “thời kỳ”; đặc biệt phải khách quan hơn, trung thực hơn khi trình bày những vấn đề có quan hệ “địch - ta”, cần tôn trọng sự thật khách quan của lịch sử; nên bỏ hẳn việc sử dụng những từ biểu cảm, nhất là chữ “ta” trong các cụm từ “nhân dân ta”, “chúng ta”, “Đảng ta”, “dân tộc ta”...

Như vậy, việc tìm ra phương cách nào để cải thiện và nâng cao dạy học lịch sử trong trường phổ thông? Đây là câu hỏi giản dị nhưng chắc chắn trả lời không dễ, nhất là nếu tìm được lời giải thỏa đáng thì đó chính là hướng đi mới cho việc dạy học lịch sử.

Theo chúng tôi, quan trọng nhất là muốn đổi mới phương pháp dạy học lịch sử và có một chương trình, nội dung của sách giáo khoa mới, đó là Bộ GD&ĐT cần phải xác định đúng vị thế của môn Lịch Sử trong chương trình giáo dục phổ thông.

Lịch Sử phải coi là môn học đặc biệt, không chỉ trang bị kiến thức mà còn dung dưỡng tâm hồn, tình cảm của công dân với dân tộc, góp phần giáo dục thế hệ trẻ tinh thần yêu nước và trách nhiệm của công dân với Tổ quốc. Nó phải là một môn học độc lập và bắt buộc .

ThS. Trần Trung Hiếu

bài liên quan
VTVCab sẽ chính thức truyền hình trực tiếp Giải Vô địch Taekwondo các lứa tuổi trẻ toàn quốc 2019

VTVCab sẽ chính thức truyền hình trực tiếp Giải Vô địch Taekwondo các lứa tuổi trẻ toàn quốc 2019

Giải Vô địch Taekwondo các lứa tuổi trẻ toàn quốc 2019 sẽ diễn ra từ ngày 7- 13/7 tại Lào Cai. Nhà tài trợ chính là Tập đoàn CJ (Hàn Quốc).
VTVCab sẽ chính thức truyền hình trực tiếp Giải Vô địch Taekwondo các lứa tuổi trẻ toàn quốc 2019

VTVCab sẽ chính thức truyền hình trực tiếp Giải Vô địch Taekwondo các lứa tuổi trẻ toàn quốc 2019

Giải Vô địch Taekwondo các lứa tuổi trẻ toàn quốc 2019 sẽ diễn ra từ ngày 7- 13/7 tại Lào Cai. Nhà tài trợ chính là Tập đoàn CJ (Hàn Quốc).
VTVCab sẽ chính thức truyền hình trực tiếp Giải Vô địch Taekwondo các lứa tuổi trẻ toàn quốc 2019

VTVCab sẽ chính thức truyền hình trực tiếp Giải Vô địch Taekwondo các lứa tuổi trẻ toàn quốc 2019

Giải Vô địch Taekwondo các lứa tuổi trẻ toàn quốc 2019 sẽ diễn ra từ ngày 7- 13/7 tại Lào Cai. Nhà tài trợ chính là Tập đoàn CJ (Hàn Quốc).
Quảng Bình: Phát hiện xe ô tô tải chở 26 xe mô tô không rõ nguồn gốc

Quảng Bình: Phát hiện xe ô tô tải chở 26 xe mô tô không rõ nguồn gốc

Lực lượng chức năng vừa vừa phát hiện ô tô tải chở 26 xe mô tô nguyên chiếc, không có dàn áo, đã qua sử dụng và không có biển kiểm soát.
Lợi ích và thách thức của ngành thủy điện ở tỉnh nghèo Hà Giang

Lợi ích và thách thức của ngành thủy điện ở tỉnh nghèo Hà Giang

Phát triển thủy điện là khai thác nguồn nhiên liệu bền vững, mang lại sinh kế cho người dân, song nghành này còn không ít những tồn tại.
Vụ đòi nợ 1000 chỉ vàng: TAND huyện Giao Thủy có dấu hiệu vi phạm tố tụng?

Vụ đòi nợ 1000 chỉ vàng: TAND huyện Giao Thủy có dấu hiệu vi phạm tố tụng?

Cho rằng: “TAND huyện Giao Thủy chỉ dựa vào lời khai 1 phía, có dấu hiệu vi phạm tố tụng, bị đơn đã kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm”.
Mới nhất
Đọc nhiều
Nhiều ngân hàng ưu đãi vốn vay cho khách hàng khôi phục sản xuất sau bão Yagi

Nhiều ngân hàng ưu đãi vốn vay cho khách hàng khôi phục sản xuất sau bão Yagi

Nhiều ngân hàng tung chính sách hỗ trợ vốn vay, ưu đãi giảm lãi suất cho doanh nghiệp, cá nhân bị ảnh hưởng do bão Yagi để khắc phục và duy trì sản xuất.
Cà Mau Công bố quyết định xếp hạng di tích cấp tỉnh và Khánh thành Bia kỷ niệm Bác Hồ với cây vú sữa miền Nam

Cà Mau Công bố quyết định xếp hạng di tích cấp tỉnh và Khánh thành Bia kỷ niệm Bác Hồ với cây vú sữa miền Nam

Để chuẩn bị các điều kiện để tiến tới tổ chức Kỷ niệm 70 năm sự kiện tập kết ra Bắc năm 1954, ngày 12/11, UBND tỉnh Cà Mau tổ chức Lễ Công bố Quyết định xếp hạng di tích cấp tỉnh và Khánh thành Bia kỷ niệm Bác Hồ với cây vú sữa miền Nam.
Cục THADS Tây Ninh tổ chức ký cam kết không vi phạm quy định về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực

Cục THADS Tây Ninh tổ chức ký cam kết không vi phạm quy định về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực

Ngày 12/11, Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Tây Ninh đã tổ chức Lễ ký cam kết không tham nhũng, tiêu cực, tiêu cực trong tổ chức THADS, thẩm định giá, bán đấu giá tài sản thi hành án, tiền thi hành án.
Tin bài khác
Bức thư của Bác Hồ căn dặn 3 điều gửi tới Hội nghị cán bộ ngành Y tế tháng 2/1955

Bức thư của Bác Hồ căn dặn 3 điều gửi tới Hội nghị cán bộ ngành Y tế tháng 2/1955

Ngày 27/2/1955, nhân dịp tổ chức Hội nghị cán bộ Y tế, Bác Hồ đã gửi thư cho Hội nghị căn dặn ba điều.
Lễ hội Nguyên tiêu và Đêm thơ Việt Nam 2024: Vần xưa vang bóng – Điệu mới giao hòa

Lễ hội Nguyên tiêu và Đêm thơ Việt Nam 2024: Vần xưa vang bóng – Điệu mới giao hòa

Với người yêu thơ, đêm thơ Nguyên tiêu là một sự kiện quan trọng, một ngày lễ ý nghĩa, không thể thiếu mỗi dịp xuân về.
“Yêu thương con người trước khi trở thành bác sĩ”

“Yêu thương con người trước khi trở thành bác sĩ”

Bác sĩ (BS) Đỗ Doãn Bách - Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội luôn tâm niệm, phải học cách yêu thương con người trước khi trở thành một BS, khi đó sẽ có vô vàn cách thức để cứu chữa người bệnh.
Nắng nóng ở TP Hồ Chí Minh ngày càng gay gắt

Nắng nóng ở TP Hồ Chí Minh ngày càng gay gắt

Sau vài ngày dịu bớt, nắng nóng tại TP Hồ Chí Minh và Nam Bộ đã quay trở lại với cường độ gay gắt và có xu hướng tăng cường độ.
"Ngôi nhà chung ngành Y chứa biết bao trái tim, khối óc nhân ái"

"Ngôi nhà chung ngành Y chứa biết bao trái tim, khối óc nhân ái"

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, ngôi nhà chung ngành Y chứa biết bao trái tim, khối óc nhân ái, tài năng, luôn tràn đầy nhiệt huyết, tận tâm vì nghề, cùng nhau hướng tới mục tiêu nâng cao sức khỏe người dân cả về thể chất và tinh thần; Viết tiếp những kỳ tích của nền y học nước nhà.
Hơn 400 món ăn ba miền tại Lễ hội văn hóa ẩm thực

Hơn 400 món ăn ba miền tại Lễ hội văn hóa ẩm thực

Lễ hội văn hóa ẩm thực, món ngon Saigontourist Group 2024 diễn ra trong 4 ngày, từ ngày 28 đến ngày 31-3 tại Khu Du lịch Văn Thánh, TP Hồ Chí Minh.
Khai mạc lễ hội Đền Cô Tân An

Khai mạc lễ hội Đền Cô Tân An

Sáng 26/2 (tức 17 tháng Giêng), UBND xã Tân An, huyện Văn Bàn tổ chức khai hội Đền Cô Tân An năm 2024.
TP Hồ Chí Minh khởi động Tháng Thanh niên 2024 với nhiều hoạt động sôi nổi

TP Hồ Chí Minh khởi động Tháng Thanh niên 2024 với nhiều hoạt động sôi nổi

Hơn 1.000 bạn trẻ TP Hồ Chí Minh tham gia các hoạt động ra quân Tháng Thanh niên 2024 chủ đề "Thanh niên xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng".
Tri ân những "thiên thần áo trắng"

Tri ân những "thiên thần áo trắng"

Tối nay (26/2), tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) sẽ diễn ra chương trình tôn vinh Thầy thuốc Việt Nam và trao giải cuộc thi viết "Sự hy sinh thầm lặng" lần VI.
Hơn 400 công ty dệt may tham gia triển lãm quốc tế tại TP Hồ Chí Minh

Hơn 400 công ty dệt may tham gia triển lãm quốc tế tại TP Hồ Chí Minh

Theo Cục Xúc tiến thương mại, việc hỗ trợ tìm đơn hàng mới cho doanh nghiệp dệt may là một trong những nỗ lực mà Chính phủ, Bộ ngành rất quyết tâm.
tong bi thu nguyen phu trong trong cong cuoc bao ve chu quyen bien dao cua to quoc

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc

(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
ha noi nhieu noi treo co ru truoc ngay quoc tang tong bi thu nguyen phu trong

Hà Nội: Nhiều nơi treo cờ rủ trước ngày Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
tong bi thu nguyen phu trong nha lanh dao ly luan xuat sac

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng – Nhà lãnh đạo, lý luận xuất sắc

(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
tinh cam dac biet cua nhan dan voi tong bi thu nguyen phu trong

Tình cảm đặc biệt của nhân dân với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.
bo tu phap dung dau cac bo nganh ve chi so cai cach hanh chinh nam 2023

Bộ Tư pháp đứng đầu các bộ, ngành về Chỉ số Cải cách hành chính năm 2023

(PLM) - Sáng ngày 18/7/2024, Tại Hội trường Đa năng - Bộ Tư Pháp đã diễn ra Tọa đàm đánh giá, rút kinh nghiệm về Chỉ số cải cách hành chính năm 2023 và đánh giá việc thực hiện Đề án 06 trong 06 tháng đầu năm, nhiệm vụ, giải pháp từ nay đến cuối năm 2024 của Bộ tư Pháp.