Trong khi phía chủ đầu tư khẳng định dự án giao thông thủy xuyên Á không gây tổn hại cho vùng hạ lưu sông Hồng thì nhiều nhà khoa học lại có quan điểm trái ngược.
Trong những ngày qua, dự án giao thông thủy xuyên Á trên sông Hồng được Bộ Công Thương gọi là giao thông thủy kết hợp với thủy điện đã gây sự chú ý đặc biệt của dư luận bởi quy mô đầu tư của dự án lên tới hơn 1 tỉ USD và dự án này liên quan tới sông Hồng - mạch sống của sản xuất nông nghiệp vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Theo TS Đào Trọng Tứ - Giám đốc Trung tâm phát triển tài nguyên nước và biến đổi khí hậu, ông phản đối việc thực hiện dự án giao thông thủy xuyên Á trên sông Hồng. “Tôi ủng hộ vấn đề cải thiện giao thông đường thủy. Tuy nhiên, đối với dự án này, chắc không chỉ riêng tôi mà còn rất nhiều người phản đối. Nó sẽ xây dựng hệ thống đập dày đặc trên một dòng sông rất lớn", TS.Đào Trọng Tứ phân tích.
"Có nhiều mối lo ngại từ dự án này. Thứ nhất là các dòng sông hiện đang bị chia cắt bởi rất nhiều công trình thủy điện, trong khi đó sông Hồng lại là một con sông quan trọng. Năm nay, chúng ta đã rất lo lắng khi hạn hán và xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long trở nên nghiêm trọng. Khi nhìn nhận sự phát triển ở phía thượng nguồn trong trường hợp đồng bằng sông Cửu Long ra sao thì với sông Hồng, chúng ta sẽ thấy sự lo lắng của các nhà khoa học là chính đáng".
Trả lời lo ngại của TS. Đào Trọng Tứ, đại diện phía nhà đầu tư - ông Nguyễn Huy Hoàng - Phó TGĐ phụ trách đầu tư của Công ty Xuân Thiện - cho biết các chuyên gia có cơ sở để lo lắng. Tuy nhiên, dự án giao thông thủy xuyên Á trên sông Hồng sẽ không ảnh hưởng tới dòng chảy và sản xuất nông nghiệp của vùng hạ lưu sông.
"Các chuyên gia lo ngại là đúng. Tuy nhiên, nếu họ đọc và nghiên cứu kỹ hồ sơ của chúng tôi đưa ra sẽ thấy rõ 6 đập này khi hình thành sẽ có mực nước dâng trong dập thấp hơn nước lũ hàng năm khi chưa có đập. Những con đập này phát huy tác dụng chủ yếu vào mùa khô, nhằm nâng cao mực nước mùa khô lên 2,5m, đảm bảo cho tàu thuyền đi lại quanh năm. Vào mùa lũ, mở tất cả các cánh van để trả lại mặt cắt thoát lũ và phù sa cho dòng sông như lúc chưa có đập. Thậm chí, đáy cửa van còn sâu hơn đáy sông hiện hữu nên không xảy ra chuyện ngập lụt, lắng đọng phù sa. Vì vậy, 6 đập này không ảnh hưởng tới dòng chảy và sản xuất nông nghiệp của vùng hạ du", ông Nguyễn Huy Hoàng lý giải.
Cho tới thời điểm này, Thủ tướng Chính phủ vẫn chưa xem xét việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án vì chưa đủ căn cứ và cơ sở theo quy định của pháp luật. Thủ tướng Chính phủ sẽ chỉ xem xét dự án sau khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng được quy hoạch tổng thể việc khai thác trên sông Hồng. Trong lúc đó, dự án giao thông thủy xuyên Á vẫn được các nhà khoa học và cơ quan chức năng nghiên cứu, mổ xẻ thêm.
