Hà Nội 23 °C
TP Hồ Chí Minh 29 °C
Hải Phòng 24 °C
Đà Nẵng 26 °C
Yên Bái 22 °C
  • Hà Nội Hà Nội 23°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 29°C
  • Hải Phòng Hà Nội 24°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 26°C
  • Yên Bái Hà Nội 22°C

Bài 2 - Vẫn câu chuyện “hạt sạn lớn” trong SGK: Trách nhiệm của Bộ GD&ĐT

Dân sự & tố tụng dân sự
01/11/2023 09:16
Hoa Tiên
aa
Đại biểu Quốc hội đã bày tỏ những ý kiến xung quanh ngữ liệu gây tranh cãi trong SGK Chương trình mới 2018.

Lựa cho tác giả, tác phẩm uy tín

Nhìn nhận vấn đề lọt đầy “sạn” ở một số bộ SGK, có thể thấy, một bộ SGK lần đầu không thể không có lỗi, chỉ có lỗi nhiều hay ít, có quan trọng hay không. Nhưng ở đây, qua các năm, dư luận vẫn phản ánh ngữ liệu “lỗi” chồng “lỗi”,”sạn” chồng “sạn”.

Điều quan trọng nhất, Bộ GD&ĐT, Hội đồng biên soạn, thẩm định cần tiếp thu ý kiến; Nếu phản ánh là hợp lý thì cần rút kinh nghiệm, có hướng chỉnh sửa để các bộ SGK ngày càng hoàn thiện hơn.

Ngữ liệu trong SGK Chương trình mới 2018 mà dư luận phản ánh là dính “sạn”, cô Nguyễn Loan - GV trường THCS Vũ Tiến (Vũ Thư, Thái Bình) nhận thấy, những tác phẩm đó nên đưa vào giáo trình các bậc cao hơn… thì mới hiểu được nghĩa và dụng ý của tác giả. Vì theo cô, ngữ liệu đó không phù hợp với ngôn ngữ cũng như cách hiểu, cách nghĩ của HS, mà HS phổ thông thì dễ bắt chước và tò mò.

“HS như tờ giấy trắng, chỉ cần một giọt nước rơi vào cũng làm thấm nhòe loang lổ, vậy mà SGK lại đưa những tác phẩm, ngôn từ thiếu tính khoa học và tính giáo dục” – cô Loan bày tỏ.

k

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Cô Loan đề nghị Hội đồng thẩm định chọn lọc những tác phẩm của các tác giả có uy tín được nhiều độc giả đón đọc, ngôn ngữ dễ hiểu, nội dung mang tính giáo dục đạo đức, lối sống… với HS, mà không cần phải là những ngôn ngữ máy móc, cao siêu.

Cô T - giáo viên dạy Văn tại một trường trên địa bàn quận Hà Đông (Hà Nội) thì mong muốn đội ngũ biên soạn, thẩm định SGK cố gắng đưa vào những ngữ liệu thật hay, thật đặc sắc, làm sao để không có “sạn” dù ít hay nhiều.

Theo chia sẻ của một chuyên gia lĩnh vực giáo dục, SGK chứa những tác phẩm từng gây trang cãi sẽ rất khó để bỏ hay tạm dừng dạy. Để tránh tình trạng này, nhóm biên soạn nên mở rộng đối tượng đóng góp ý kiến để SGK chuẩn chỉnh hơn. Cẩn trọng khi sử dụng ngữ liệu đưa vào SGK là điều cần có, vì vậy, Hội đồng thẩm định, tác giả phải chú trọng khâu duyệt, biên tập và lựa chọn để GV, HS không phải là người gánh chịu những khiếm khuyết trong giáo dục.

Mục tiêu của giáo dục ở Chương trình mới 2018 là phát triển phẩm chất, năng lực HS, SGK không còn là pháp lệnh nên GV có nhiều quyền chủ động hơn. Tuy nhiên, SGK phải chuẩn mực về kiến thức, đứng đầu các tiêu chí. Việc để xảy ra liên tiếp những “hạt sạn” không đáng có trong kiến thức như vậy, không chỉ thể hiện trình độ của người biên soạn, mà còn thể hiện sự thiếu trách nhiệm đối với HS, GV.

Theo Điều 32 Luật Giáo dục được Quốc hội thông qua ngày 14/6/2019 có hiệu lực ngày 1/7/2020, Hội đồng Quốc gia thẩm định SGK do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT thành lập theo từng môn học, hoạt động giáo dục ở từng cấp học để thẩm định SGK.

Hội đồng gồm nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, nhà khoa học có kinh nghiệm, uy tín về giáo dục và đại diện cơ quan, tổ chức có liên quan.Hội đồng phải có ít nhất 1/3 tổng số thành viên là nhà giáo đang giảng dạy ở cấp học tương ứng.

Hội đồng và thành viên Hội đồng phải chịu trách nhiệm về nội dung và chất lượng thẩm định. Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định việc thành lập Hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định tài liệu giáo dục địa phương. Ngoài ra, UBND cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn SGK sử dụng ổn định trong cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn theo quy định của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT.

Luật Giáo dục quy định Bộ trưởng Bộ GD&ĐT chịu trách nhiệm về SGK GDPT; Phê duyệt SGK để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông sau khi được Hội đồng Quốc gia thẩm định SGK thẩm định; Quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa SGK giáo dục phổ thông.

Bộ GD&ĐT quy định việc lựa chọn SGK trong cơ sở giáo dục phổ thông; Quy định nhiệm vụ, quyền hạn, phương thức hoạt động, tiêu chuẩn, số lượng và cơ cấu thành viên của Hội đồng Quốc gia thẩm định SGK và Hội đồng thẩm định cấp tỉnh.

Trách nhiệm của Bộ GD&ĐT

Trong một số bộ SGK có những nội dung chưa chuẩn như trong bài Bắt nạt; Cua, cò và đàn cá … gây nhiều tranh luận, câu hỏi được đặt ra là ai sẽ là người chịu trách nhiệm trước xã hội, các phụ huynh và HS về bộ sách này?

Về điều này, PGS.TS Bùi Thị An (Chủ tịch Hội Nữ trí thức TP Hà Nội, Đại biểu Quốc hội khóa XIII) cho rằng, với chức năng và trách nhiệm thẩm định của mình, Bộ GD&ĐT phải trả lời cho dư luận có đúng hay không? SGK có “sạn” hay không?

Bà An cho biết, về phương pháp giáo dục học, Bộ GD&ĐT phải chịu trách nhiệm, trả lời dư luận xem cuộc thực nghiệm đã đủ chưa? “Bộ GD&ĐT được trao trách nhiệm, đúng chuyên môn, chức năng, quản lý nên Bộ phải gánh ‘sạn’.” - PGS.TS Bùi Thị An bày tỏ.

an

PGS.TS Bùi Thị An. Ảnh: Trần Hà

Ông Bùi Văn Phương – Đại biểu Quốc hội khóa XIII-XIV cũng cho biết, SGK theo chủ trương đổi mới Chương trình giáo dục phổ thông của Nghị quyết 29 và từ tư tưởng Quốc hội chủ trương một chương trình nhiều bộ SGK. Trước đây, có một bộ sách duy nhất nên dẫn đến chuyện độc quyền, có như nào dùng như vậy mà không có sự lựa chọn cũng không có sự đào thải, những yếu tố kém hiệu quả nên dẫn đến giáo dục có một số chuyện liên quan tới độc quyền. Nhưng ngày nay, chủ trương một chương trình nhiều bộ SGK là hoàn toàn đúng đắn.

Theo ông Phương, chúng ta đã triển khai nhiều bộ sách của nhiều nhóm tác giả, có một số việc là bộ sách này chiếm thị phần nhiều dẫn đến câu chuyện cạnh tranh không lành mạnh, bắt bẻ những lỗi không đáng nên câu chuyện đặt ra là những nhà chuyên môn phải công tâm, khách quan thì việc đổi mới giáo dục mới thành công.

Còn bây giờ, nếu có một vài ba sơ suất mà làm ầm ĩ lên thì sẽ nhiễu loạn thông tin, khiến dân không hiểu. Nếu còn tư tưởng nhóm nọ thả nhóm kia bằng chuyện “bới lông tìm vết” thì không đáng để tranh luận, đó là vấn đề dẫn đến xã hội hiểu biết sai lệch thì những người am hiểu phân tích, nhận được như thế nào?

ph

Đại biểu Bùi Văn Phương - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình. Ảnh: Lê Anh

Ông Bùi Văn Phương cho rằng, SGK có lỗi, có sạn thì hoàn toàn có thể điều chỉnh được vì SGK cuối cùng vẫn có bản đính chính. Một chương trình nhiều SGK là để chọn lọc được sách hay, tinh túy, phục vụ cho việc dạy học, còn việc thiếu sót thì có thể sửa được, thậm chí còn hướng dẫn cho GV trong quá trình thực hiện chương trình nếu bài nào, âm tiết nào cần sửa cần điều chỉnh lại thì hoàn toàn có thể được.

Theo đại biểu Bùi Văn Phương, vấn đề đổi mới cải cách là cả một quá trình, không nóng vội, không vì những việc không đâu mà vội rồi làm không ra gì, không có nghĩa đổi mới là bỏ đi hết. Thay vào đó, phải tạo điều kiện, những điều gì còn phù hợp thì giữ, không phù hơp thì bỏ.

Mới đây, đoàn giám sát đã báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông đã được gửi tới các vị đại biểu Quốc hội.

Theo đó, công tác chỉ đạo triển khai thực hiện khâu biên soạn, thẩm định SGK vừa làm vừa điều chỉnh , gây khó khăn cho các tổ chức, cá nhân trong việc tham gia vào quy trình biên soạn SGK. Một số quy định còn hạn chế quyền của các tổ chức, cá nhân tham gia biên soạn SGK.

Kết quả giám sát cũng cho thấy, đội ngũ tác giả biên soạn SGK được huy động nhiều nhưng số lượng tác giả có kinh nghiệm giảng dạy trực tiếp ở trường phổ thông còn hạn chế; Nhiều người lần đầu tham gia viết SGK. Do vậy, việc lựa chọn ngữ liệu, hình ảnh, thông tin, nội dung khoa học ở một bản mẫu SGK chưa phù hợp với đối tượng HS.

Việc thành viên Ban phát triển chương trình tổng thể và các chương trình môn học của Bộ GD&ĐT đồng thời tham gia tổng chủ biên, kiêm chủ biên một số bộ SGK của các nhà xuất bản tạo sự cạnh tranh không công bằng. Đoàn giám sát chỉ rõ, bộ SGK lớp 1 (Tiếng Việt, Toán, Tự nhiên và Xã hội, Đạo đức, Âm nhạc, Hoạt động trải nghiệm) được biên soạn bản thảo trước khi Chương trình GDPT 2018 và chương trình môn học được ban hành.

Việc triển khai thực hiện chủ trương “xã hội hóa biên soạn SGK” có một số nội dung chưa phù hợp với quan điểm của Đảng, Nhà nước về thực hiện xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục, theo kết quả giám sát.

Bộ G&ĐT không tổ chức biên soạn được một bộ SGK theo quy định của Nghị quyết số 88/2014/QH13 bằng ngân sách nhà nước, hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội hóa biên soạn SGK là chưa phù hợp với chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước.

Trong thực tiễn, việc thực hiện chủ trương “một chương trình, nhiều SGK” cùng với việc Bộ GD&ĐT không biên soạn một bộ SGK gây lúng túng cho địa phương, phụ huynh, HS trong quá trình lựa chọn SGK.

Đoàn giám sát còn chỉ ra việc thẩm định, tiếp thu chỉnh sửa một số SGK chưa chặt chẽ dẫn tới chất lượng chưa bảo đảm, còn nhiều lỗi, nội dung thiếu chính xác, văn phong chưa chuẩn mực ở nhiều SGK, dẫn tới còn sai sót về nội dung ở 18 cuốn SGK, nhất là đối với SGK tiếng Việt lớp 1, Khoa học tự nhiên lớp 6 và Lịch sử lớp 11.Một số SGK có nội dung chưa phù hợp với HS, còn khó, kiến thức nặng.

Một số nội dung chưa cụ thể nên HS khó hiểu, khó giải thích vấn đề; Chưa phù hợp với một số vùng miền, có từ ngữ mang tính địa phương; một số đoạn văn, bài thơ đưa vào sách giáo khoa chưa được đánh giá cao.

bài liên quan
Sử dụng một bộ sách giáo khoa trong toàn quốc từ năm 2026-2027

Sử dụng một bộ sách giáo khoa trong toàn quốc từ năm 2026-2027

Chính phủ vừa yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc sử dụng từ năm học 2026-2027, cung cấp miễn phí từ năm 2030.
Hà Tĩnh: Xử phạt cơ sở tàng trữ sách giáo khoa không rõ nguồn gốc

Hà Tĩnh: Xử phạt cơ sở tàng trữ sách giáo khoa không rõ nguồn gốc

Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 3, Chi cục QLTT tỉnh Hà Tĩnh đã phát hiện, xử phạt 02 cơ sở tàng trữ sách giáo khoa, đồ dùng học tập không có hóa đơn, chứng từ, tài liệu thể hiện nguồn gốc hợp pháp.
Sách giáo khoa trong năm học 2025-2026 vẫn dùng bình thường

Sách giáo khoa trong năm học 2025-2026 vẫn dùng bình thường

Trước những thay đổi về địa giới hành chính và Hiến pháp, ngày 12/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố quyết định điều chỉnh chương trình của 4 môn học. Tuy nhiên, Bộ khẳng định sách giáo khoa (SGK) hiện hành vẫn sẽ được sử dụng trong năm học 2025-2026.
Bộ Giáo dục và Đào tạo: Học sinh dùng sách giáo khoa khác nhau không bị ảnh hưởng về nội dung kiến thức

Bộ Giáo dục và Đào tạo: Học sinh dùng sách giáo khoa khác nhau không bị ảnh hưởng về nội dung kiến thức

Trả lời kiến nghị của cử tri, theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Nguyễn Kim Sơn, việc học sinh dùng sách giáo khoa (SGK) khác nhau cũng không bị ảnh hưởng về nội dung kiến thức và yêu cầu cần đạt.
Mới nhất
Đọc nhiều
Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm khai mạc Hội nghị Trung ương 15 khóa XIII

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm khai mạc Hội nghị Trung ương 15 khóa XIII

Sáng 22/12, Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã khai mạc trọng thể tại Thủ đô Hà Nội.
Hà Nội duyệt quy hoạch bãi đỗ xe kết hợp trung tâm thương mại hơn 8 ha tại phường Định Công

Hà Nội duyệt quy hoạch bãi đỗ xe kết hợp trung tâm thương mại hơn 8 ha tại phường Định Công

Khu đất rộng hơn 8 ha tại phường Định Công sẽ được xây dựng thành bãi đỗ xe hiện đại kết hợp trung tâm thương mại, văn phòng và nhà kho, không có chức năng ở.
Những trường hợp nào không được đăng ký dự và thi tuyển viên chức

Những trường hợp nào không được đăng ký dự và thi tuyển viên chức

Người mất năng lực hành vi dân sự, bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đang chấp hành án phạt/biện pháp xử lý hành chính (cai nghiện, giáo dục bắt buộc), hoặc không đáp ứng đủ các điều kiện về trình độ, năng lực chuyên môn theo quy định của pháp luật.
Tin bài khác
Mùa cưới và nỗi lo mang tên áp lực tài chính

Mùa cưới và nỗi lo mang tên áp lực tài chính

Ba tháng cuối năm Âm lịch thường được coi là “thời điểm vàng” để tổ chức đám cưới. Dân gian gọi thời điểm này trong năm là mùa cưới - mùa của những đôi uyên ương, nhưng đồng thời cũng là mùa của nỗi lo trăm bề.
Hà Nội giảm ùn tắc nhờ điều hành giao thông bằng AI

Hà Nội giảm ùn tắc nhờ điều hành giao thông bằng AI

Sau một tuần vận hành Trung tâm điều khiển tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), lưu lượng phương tiện tại các nút giao trọng điểm của Thủ đô tăng tới 18%, tình trạng ùn ứ cục bộ giảm rõ rệt.
Ca sĩ Tùng Dương cháy cùng ngày hội gia đình Trường Nguyễn Tất Thành

Ca sĩ Tùng Dương cháy cùng ngày hội gia đình Trường Nguyễn Tất Thành

Với sự tham gia của ca sĩ Tùng Dương cùng các tiết mục biểu diễn do học sinh và cựu học sinh thể hiện, đã kết nối các thế hệ, để mỗi người tìm thấy một phần ký ức và hy vọng của mình trong những giai điệu quen thuộc, hào hùng ca ngợi đất nước, niềm tự hào truyền thống lịch sử của dân tộc.
Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc chính thức là Di sản văn hóa thế giới

Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc chính thức là Di sản văn hóa thế giới

UNESCO ghi danh quần thể di sản liên tỉnh, khẳng định giá trị văn hóa – tâm linh độc đáo của Phật giáo Trúc Lâm và bản sắc Việt Nam.
Hà Nội chuẩn bị 38 trận địa pháo hoa chào đón năm mới 2026

Hà Nội chuẩn bị 38 trận địa pháo hoa chào đón năm mới 2026

UBND TP Hà Nội cho biết, dự kiến tổ chức bắn pháo hoa dịp Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán năm 2026 với tổng cộng 38 trận địa, nhằm tạo điểm nhấn văn hóa – tinh thần, phục vụ nhân dân Thủ đô và du khách.
Quyết tâm hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với kiến tạo du lịch sáng tạo

Quyết tâm hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với kiến tạo du lịch sáng tạo

Ngày 20/12, UBND tỉnh Hưng Yên phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học – thực tiễn về phục dựng, tái hiện, hồi sinh di sản Phố Hiến gắn với kiến tạo hệ sinh thái du lịch sáng tạo trên địa bàn tỉnh hiện nay.
Khai mạc chuỗi hoạt động du lịch đêm “Hà Nội Đẹp Sound” tại Phố Sách

Khai mạc chuỗi hoạt động du lịch đêm “Hà Nội Đẹp Sound” tại Phố Sách

Tối 19/12, Sở Du lịch Hà Nội phối hợp với UBND phường Cửa Nam khai mạc chuỗi hoạt động “Hà Nội Đẹp Sound” tại Phố Sách Hà Nội, được kỳ vọng mang đến trải nghiệm mới cho người dân và du khách về đêm.
Ngày hội gia đình Trường Nguyễn Tất Thành: Nơi yêu thương hội tụ, hạnh phúc lan toả

Ngày hội gia đình Trường Nguyễn Tất Thành: Nơi yêu thương hội tụ, hạnh phúc lan toả

Trong hành trình trưởng thành của mỗi con người, gia đình luôn là điểm tựa đầu tiên, còn nhà trường là ngôi nhà thứ hai – nơi nuôi dưỡng trí tuệ, nhân cách và ước mơ.
Bộ Y tế yêu cầu siết chặt kiểm tra an toàn thực phẩm dịp Tết Bính Ngọ

Bộ Y tế yêu cầu siết chặt kiểm tra an toàn thực phẩm dịp Tết Bính Ngọ

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên vừa ký công văn yêu cầu các địa phương tăng cường hậu kiểm, xử lý nghiêm vi phạm an toàn thực phẩm, đặc biệt tập trung vào dịp Tết Nguyên đán và Lễ hội Xuân 2026.
Hành động thực chất, thực thi hiệu quả chính sách bảo vệ môi trường

Hành động thực chất, thực thi hiệu quả chính sách bảo vệ môi trường

Vừa qua, Chủ tịch Quốc hội đã ký chứng thực Nghị quyết số 247/2025/QH15 của Quốc hội về tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường.