Cục Hải quan TP.HCM vừa gửi báo cáo lên Tổng cục Hải quan về tình hình nhiều container hàng phế liệu nhập khẩu ùn ứ, chưa làm thủ tục hải quan theo quy định. Tính đến nay có hơn 3.100 container hàng phế liệu nhập về đang được lưu giữ tại đây, gây nguy cơ ô nhiễm môi trường cao.
Cụ thể, tại Chi cục Hải quan Khu vực 1, Khu vực 3 và Khu vực 4, thuộc Cục Hải quan TP.HCM có hơn 985 container phế liệu được lưu giữ trong thời gian từ 30 đến 90 ngày.
Số lượng container hàng phế liệu nhập khẩu tồn đọng quá 90 ngày tại các Chi cục Hải quan khu vực 1, 3 và 4 của Cục Hải quan TP.HCM chiếm tỷ lệ lớn nhất với hơn 2.255 container. Đây là các loại container phế liệu thuộc diện cấm nhập, sai mã số hải quan được nhập về các cảng ở TP.HCM.
Mới đây, ông Nguyễn Năng Toản, Giám đốc Trung tâm logistics thuộc Tổng Công ty Tân Cảng (TP.HCM) cho biết, hiện số container phế liệu đang tồn đọng tại Cảng Cát Lái (TP.HCM) là hơn 8.000 container, trong đó chủ yếu là phế liệu nhựa, giấy.
Như vậy, sau thông tin doanh nghiệp đưa ra, cơ quan hải quan đã chính thức xác nhận chính thức số lượng container phế liệu tồn đọng tại các cảng thuộc quyền quản lý của hải quan TP.HCM.
Trong báo cáo tình hình xuất nhập khẩu hàng hóa 5 tháng gần đây, Tổng cục Hải quan cho biết, cả nước đã nhập hơn 2 triệu tấn sắt thép từ các nước Nhật, Úc và Nga, lượng nhập đã hơn 20% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, số liệu này chưa thống kê được các loại hàng hóa nhập khẩu sai mã số, sai chủng loại hàng hóa như săm lốp ô tô, tủ lạnh, nồi cơm điện, máy lạnh đã qua sử dụng, pin ắc quy qua sử dụng... (thuộc danh mục hàng hoá cấm nhập) do doanh nghiệp cố tình nhập khẩu vào Việt Nam.
Ngay sau khi các thông tin được phát ra, Tổng cục Hải quan có văn bản yêu cầu cục hải quan các tỉnh, thành phố tăng cường quản lý phế liệu nhập khẩu vào Việt Nam.
Tổng cục Hải quan khẳng định: Hoạt động phế liệu có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe người dân. Tổng cục Hải quan yêu cầu các hải quan tỉnh, thành phố chỉ đạo các chi cục trực thuộc tăng cường kiểm tra hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt đối với hàng hóa ghi sai mã số hải quan để vận chuyển phế liệu vào Việt Nam.
Đồng thời, xử lý nghiêm những trường hợp có hành vi gian lận, nhập khẩu phế liệu không đáp ứng về điều kiện, yêu cầu về bảo vệ môi trường.
Trên thực tế, phế liệu là mặt hàng đang được lợi dụng và có nhiều kẽ hở vào Việt Nam. Nhiều năm qua, các hoạt động mua bán phế liệu đã diễn ra công khai tại Việt Nam gây nhức nhối và cực kỳ khó xử lý.
Thủ đoạn của các đối tượng là khai báo sai mã số hải quan, nhập cảng vào Việt Nam. Nếu bị phát hiện, doanh nghiệp tại Việt Nam từ chối nhận hàng với lý do đối tác khai sai mã số hải quan. Trong khi đó, hàng nhập vào Việt Nam không thể xử lý doanh nghiệp nước ngoài nhập khẩu. Lô hàng phế liệu bị phát hiện sẽ bị lưu tại các cảng biển trở thành rác và đợi cơ quan chức năng Việt Nam xử lý.
Trong khi đó, nếu nhập cảnh thành công, các loại phế liệu nhập khẩu (bao gồm: giấy vụn, ắc quy, thiết bị điện tử như nồi cơm điện, tủ lạnh, máy điều hoà.... sẽ được tiêu thụ và bày bán công khai).
Hiện nay, trên mạng xã hội, rất nhiều cá nhân, tổ chức vẫn rao bán tràn lan đồ điện hàng "bãi" - thực tế là hàng phế liệu thuộc danh mục cấm nhập về Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay chưa có cơ quan nào đứng ra xử lý và chưa cá nhân nào bị xử lý để răn đe.
Trả lời báo chí mới đây, ông Nguyễn Văn Cẩn, Tổng Cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết: Việc làm giả giấy phép nhập khẩu phế liệu, ghi sai mã số hải quan đã đủ tội danh kinh doanh hàng cấm. Trong quý II/2018, dự kiến Tổng cục sẽ phong toả số container hàng phế liệu nhập này đồng thời kiến nghị Chính phủ có chính sách riêng quản lý.
Thời gian gần đây, hoạt động nhập khẩu phế liệu diễn ra cực kỳ nhức nhối, tại Cảng Cát Lái và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu năm 2015 và 2016, hải quan nơi đây đã để xảy ra vụ mất tích đầy bí ẩn hơn 213 container hàng nhập quá cảnh sang Campuchia nhưng lại được tiêu thụ tại Việt Nam. Vụ việc có bàn tay của cán bộ hải quan xong không được xử lý triệt để, nghiêm minh trước pháp luật.
