Thiên tai khiến 409 người chết và mất tích, thiệt hại kinh tế hơn 85.000 tỷ đồng

Chiều 25/11, tại Bắc Ninh, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai tổ chức diễn đàn “Ứng dụng khoa học, công nghệ trong dự báo, cảnh báo sớm thiên tai”.

Phát biểu khai mạc, TS Cao Đức Phát, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Chủ tịch Hội đồng Quản lý Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai cho rằng: Trong ứng phó thiên tai, công tác dự phòng luôn đóng vai trò then chốt, mà trước hết là năng lực giám sát, dự báo và cảnh báo sớm.

Quang cảnh diễn đàn. Ảnh: QĐND

Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, nhất là công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, đang mở ra cơ hội mới để nâng cao hiệu quả dự báo. Ngoài dữ liệu vệ tinh, nhiều thiết bị tự động đo mưa, radar, cảm biến đo nhiệt độ, gió, mực nước... đang được triển khai, cho phép tích hợp thông tin nhanh hơn, mô phỏng các mô hình ứng phó.

TS Cao Đức Phát mong muốn các nhà khoa học, chuyên gia về khí tượng thủy văn, các doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, nghiên cứu, xây dựng mô hình dự báo mưa lũ, ngập lụt cho từng khu vực, để hỗ trợ công tác ứng phó thiên tai, đặc biệt là mưa lũ, ngày càng hiệu quả hơn, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản của Nhà nước, nhân dân.

Theo ông Nguyễn Tôn Quân - Phó trưởng phòng Quản lý thiên tai cộng đồng và Truyền thông, Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai, từ đầu năm 2025 đến nay, thiên tai diễn ra dồn dập, khốc liệt, trên phạm vi rộng, mang nhiều yếu tố bất thường, vượt mức lịch sử. Nước ta đã hứng chịu 19 cơn bão, áp thấp nhiệt đới trên biển Đông (14 cơn bão và 5 áp thấp nhiệt đới), chỉ kém kỷ lục năm 2017 là 1 cơn (năm 2017 xuất hiện 20 cơn bão, áp thấp nhiệt đới trên biển Đông).

Hiện nay áp thấp nhiệt đới đang hoạt động trên vùng biển Philippines, khả năng đi vào Biển Đông và trở thành cơn bão số 15. Các cơn bão (số 5, số 9, số 10, số 11, số 13) di chuyển rất nhanh, cường độ rất mạnh, trái quy luật khi đầu mùa đổ bộ vào Trung Bộ (bão số 3, bão số 5) và những tháng cuối năm vẫn đổ bộ vào khu vực Bắc Bộ (bão số 9, bão số 11); 3 cơn bão rất mạnh đổ bộ vào đất liền khu vực miền Trung và Thủ tướng Chính phủ đã phải thành lập Ban Chỉ đạo tiền phương để chỉ đạo ứng phó (bão số 5, bão số 10 và bão số 13).

Mưa lớn cực đoan, lũ vượt lịch sử trên 13 tuyến sông khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ (sông Cầu, sông Thương, sông Trung, sông Bằng, sông Cà Lồ, sông Lô, sông Bưởi, sông Cả, sông Bồ, sông Thu Bồn, sông Ba, sông Kỳ Lộ, sông Dinh Ninh Hòa); ngập lụt rất nghiêm trọng tại các đô thị, vùng trũng thấp, nhất là tại Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hà Nội, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa...

Từ đầu năm 2025 đến ngày 24/11, thiên tai trên cả nước đã làm 409 người chết, mất tích, 727 người bị thương; 3.714 nhà bị sập, đổ, trôi, 333.583 nhà bị hư hỏng, tốc mái; 553.417ha lúa, hoa màu và 376.792ha cây trồng khác bị ngập úng, thiệt hại; 50.237 con gia súc, 6.965.439 con gia cầm bị chết, cuốn trôi; 197.343 lồng bè và 58.946ha thủy sản bị thiệt hại; 668,1km đê, kè, kênh mương bị thiệt hại; 100,1km bờ sông, bờ biển bị sạt lở; 744km đường giao thông bị thiệt hại, với tổng khối lượng đất đá bị sạt lở là 14,5 triệu m³ .Tổng thiệt hại kinh tế ước tính khoảng 85.099 tỷ đồng.

TS Cao Đức Phát (giữa) và các đồng chủ trì diễn đàn.

Trong thời gian tới, đại diện Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai, cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục tăng cường năng lực, nâng cao độ tin cậy dự báo, cảnh báo thiên tai.

Trong đó, nhiệm vụ trọng tâm là tập trung tăng dày mật độ trạm đo mưa và nâng cao chất lượng công tác dự báo mưa lớn phục vụ cảnh báo lũ quét, sạt lở đất, lũ, ngập lụt; lập bản đồ cảnh báo thiên tai, nhất là bản đồ phân vùng nguy cơ lũ quét, sạt lở đất chi tiết đến cấp thôn, bản.

Bộ cũng xác định sẽ rà soát, bố trí sắp xếp, di dời người dân vùng có nguy cơ cao thiên tai, nhất là sạt lở đất, lũ quét khu vực miền núi, ngập lụt sâu vùng trũng thấp; điều chỉnh cơ cấu cây trồng, vật nuôi ở các vùng, các địa phương theo hướng thuận thiên, hiệu quả, bền vững, an toàn hơn trước thiên tai.

Các giải pháp tiếp được Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai đề cập là tu bổ, nâng cấp, cải tạo hệ thống đê điều, hồ chứa, công trình phòng, chống thiên tai, nhất là các công trình xung yếu, bị hư hỏng; nâng cấp công trình cơ sở hạ tầng; điều chỉnh quy trình vận hành hồ chứa, liên hồ chứa theo hướng ưu tiên dành dung tích giảm lũ cho hạ du.

Cùng với đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tổ chức hướng dẫn kỹ năng ứng phó phù hợp với các loại hình thiên tai bản địa theo từng địa phương, khu vực; tăng công tác thông tin truyền thông về tình hình thiên tai, nội dung chỉ đạo kịp thời được chuyển tải để người dân chủ động ứng phó.

Ngoài ra, cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực khí tượng thủy văn xác định sẽ tiếp tục thúc đẩy sâu rộng hợp tác quốc tế và ứng dụng khoa học công nghệ trong phòng, chống thiên tai, nhất là chuyển đổi số, theo dõi, giám sát thiên tai theo thời gian thực; tăng cường nguồn lực cho khắc phục hậu quả thiên tai theo hướng xây dựng lại bền vững hơn; huy động các nguồn lực quốc tế và của cộng đồng xã hội giúp người dân khắc phục hậu quả sau thiên tai.