Linh thiêng tục thờ nhà Trần
Hà Nội 24 °C
TP Hồ Chí Minh 30 °C
Hải Phòng 23 °C
Đà Nẵng 22 °C
Yên Bái 21 °C
  • Hà Nội Hà Nội 24°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 30°C
  • Hải Phòng Hà Nội 23°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 22°C
  • Yên Bái Hà Nội 21°C

Linh thiêng tục thờ nhà Trần

Hình sự & tố tụng hình sự
29/09/2019 09:25
Minh Hải
aa
Tục thờ Nhà Trần gắn với tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần, tức Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, dân gian gọi nôm là thờ Nhà Trần. Tín ngưỡng này khác biệt ở điểm không phải thờ các vua Trần hay các dòng tộc triều đại Trần mà thờ Đức Thánh và các tướng lĩnh, con cái… của ông.


Anh237.

Đền Kiếp Bạc một trong những ngôi đền linh thiêng có sự xuất hiện của tín ngưỡng thờ nhà Trần

Hệ thống các vị Thánh nhà Trần

Tín ngưỡng thờ cúng nhà Trần gắn liền với những huyền tích về Đức Thánh Trần - một vị anh hùng dân tộc có công lớn dẹp quân Nguyên. Được hình thành từ quá trình thần hóa một nhân vật có thật trong lịch sử, anh hùng dân tộc là Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và con cái, tướng lĩnh hầu cận tạo nên một hệ thống thờ tự chặt chẽ, lề lối với đủ các cấp bậc.

Các vị Thánh nhà Trần gồm: Đứng đầu là Đức đại vương chính cung (Cửu Thiên Vũ Đế Trần Triều hiển thánh Thái Sư Thượng Phụ Quốc Công bình bắc đại nguyên suý Nhân Vũ Hưng Đạo đại vương thượng thượng thượng đẳng thần). Hầu cận Đức Thánh là quan Nam Tào và quan Bắc Đẩu.

Tiếp theo Tứ vị vương tử là con của Đức Thánh là: Đức thánh Cả (Khai quốc công Hưng Vũ đại vương Trần Quốc Nghiễn), Đức Phó Tằng (Tiết độ sứ Hưng Nhượng đại vương Trần Quốc Uất), Đức thánh Tam (Khai quốc công Hưng Hiến đại vương, Đệ tam Ông cửa suốt Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng), Đức thánh đệ tứ (Khai quốc công Hưng Trí đại vương Trần Quốc Hiện).

Cùng với đó là Nhị vị vương cô Đức tiên cô đệ nhất (Trần triều Vương nữ đệ nhất Quyên Thanh công chúa Trần Thị Trinh) và Đức tiên cô đệ nhị Đại Hoàng (Trần triều Vương nữ đệ nhị Đại Hoàng công chúa Điện Súy phu nhân Trần Thị Tĩnh).

Tiếp theo, Lục Bộ Đức Thánh Ông (đây là các danh tướng không mang họ Trần nhưng thuộc về công đồng Trần triều và luôn được phối tự ở các Đền Trần Triều, các hàng lục bộ đều mặc áo đỏ, về bắt tà, đi trên than lửa, lưỡi cày nung nóng) Gồm Điện Tiền Phò Mã Phạm Tướng Quân; Tả Yết Kiêu tướng quân; Hữu Dã Tượng tướng quân; Nghi Xuyên tướng quân; Hùng Thắng tướng quân; Huyền Do tướng quân. Cùng cô bé Cửa Suốt, cậu bé Cửa Đông và chư quan tướng hạ ban Ngũ hổ tướng quân.

Huyền tích dân gian về Đức Thánh Trần

Về gốc tích ra đời của ông, dân gian truyền lại, ông chính là Thanh tiên đồng từ trên Thiên Đình phụng lệnh Ngọc Hoàng đầu thai xuống hạ giới mang theo phi thân kiếm, cờ ấn, tam bảo của Lão Tử, Ngũ Tài của Thái Công.

Người xưa quan niệm, nguồn gốc tín ngưỡng thờ nhà Trần xuất hiện và hình thành từ khi Đức Thánh thác hóa và bắt đầu được truyền tụng trong dân gian giống các tín ngưỡng thờ cúng khác của người Việt.

Tuy nhiên, Nhà Trần không thuộc Tứ Phủ có lối thờ phụng riêng và phép tắc khác bên Tứ Phủ - nhưng Thần Chủ của Tứ Phủ và của bên Nhà Trần đều thuộc dòng Thiên Tiên (có nguồn gốc tiên giới), giáng phàm để cứu dân độ thế, khuyến Thiện phạt Ác - tuy xuất xứ khác nhau nhưng nhiệm vụ thì là một, vì vậy hiện nay có sự phối thờ Trần triều và tứ phủ. Bởi vậy, các đền thờ Mẫu hiện này đều phối thờ ban Trần triều bên tay phải của đền là vì vậy.

Tương truyền khi Đức Thánh Trần mất, để tránh sự trả thù của quân Nguyên ông truyền lệnh lập mộ giả ở vườn An Lạc, Bảo Lộc (Hiện nay tại Bảo Lộc có 1 lăng mộ ghi tên Hưng Đạo Đại Vương nhưng thực chất đó là mộ của 1 viên bộ tướng).

Anh238.

"Tháng tám giỗ cha" chính là sự tưởng nhớ ngày thác hóa của Đức Hưng Đạo Vương

Khi hóa Đức thánh đã về trời, không chỉ là vị anh hùng dân tộc, ông được phong thần là Cửu Thiên Vũ Đế, với sứ mệnh diệt trừ yêu ma ở cả 3 cõi thiên đình, trần gian, âm phủ. Ngoài ra còn là vị Thần bảo hộ muôn dân, ban phúc – họa chốn nhân gian cùng các vị Thánh trong nhà Trần.

Nhân dân thờ phụng nhà Trần với ý nghĩa là trấn giữ, bảo hộ quốc gia dân tộc đặc biệt trong các nghi lễ tâm linh có tác dụng diệt trừ tà khí. Người xưa tin rằng, những người bị điên dại, bị tà ma quấy nhiễu khi mời các vị Thánh nhà Trần về trừ tà sẽ khỏi.

Điều này có nguồn gốc từ một câu chuyện dân gian truyền lại có liên quan đến tướng giặc nhà Nguyên – Phạm Nham, là kẻ bại trận dưới tay Đức Thánh. Nhân dân truyền lại rằng, sau khi Phạm Nhan bị Ngài chặt làm 3 khúc “phần bỏ giang hà, phần bêu ngọn Sóc, phần bỏ vào lỗ cho cầm thú ăn”, hồn Phạm Nhan lẩn khuất không tan, 3 phần biến thành 3 loài hút máu: loài muỗi, loài đỉa, loài vắt quấy phá quân lính và dân lành.

Ngài cho quân và dân chúng rải vôi bột và nước biển tiêu diệt chúng. Lại cho nuôi cóc khắp nơi để diệt muỗi, nuôi cá chép để ăn đỉa. Vì lẽ đó trong nhà Trần còn có bùa cá chép, bùa cóc. Oan hồn Phạm Nhan còn quấy nhiễu khi Ngài thác hóa, nhân dân tôn nhang, đội lệnh, xin dấu của Ngài về trấn tà trị bệnh.

Linh thiêng các nghi lễ

Trong nghi lễ tín ngưỡng nhà Trần có hầu đồng gần giống với hiện tượng hầu bóng của Tín ngưỡng thờ Mẫu, được gọi Thượng đồng. Nghi lễ này có mục đích thỉnh các chư vị Thần linh trong hệ thống nhà Trần về ban phép, cứu dân, trừ tà.

Nét đặc sắc khi hầu nhà Trần là phép lên đai thượng, xiên lình, lấy dấu mặn. Các nghi thức này đặc biệt quan trọng, được làm cẩn mật, người ngồi đồng phải là người được đội lệnh nhà Trần mới có khả năng thực hiện. Xét về góc độ tâm linh các nghi thức này cực kỳ linh thiêng, có sự tiếp xúc năng lượng vô hình từ chính các vị Thánh được thỉnh về thượng đồng.

Tứ vị vương tử ngự đồng lên đai thượng, xiên lình, làm mặt hổ phù để thị uy ra oai làm con tà sợ, phải khai khẩu hoặc trục xuất ra khỏi người bệnh. Các Vương cô về đồng mang theo cờ kiếm, lấy dấu mặn, Đức ông về chứng. Trong các nghi thức này có tục lấy dấu mặn, ở đây được hiểu máu của người thượng đồng có tác dụng chữa bệnh, trị tà, trấn yểm long mạch.

Anh239.

Xiên lình, lấy dấu mặn là những nghi thức linh thiêng của Tín ngưỡng thờ nhà Trần

Dấu mặn lấy bằng cách thanh đồng lấy lình hoặc mảnh bát vỡ lúc thượng đồng rạch vào phần lưỡi để lấy huyết phù lên các mảnh bùa với ý nghĩa là dấu tích phép Thánh. Dân gian tương truyền các lá bùa có dấu mặn thường là trấn yểm cho Đền to phủ lớn, trấn những vùng long mạch lớn, nếu dùng máu Thánh để trấn thì khó mà phá được. Đặc biệt, tà ma không dám xâm phạm nên cực kỳ thiêng liêng.

Phép lên đai thượng là Thanh đồng dùng tấm vải đỏ thắt chặt vào cổ hai người đứng hai bên kéo dây thít chặt, lúc này mắt ngầu đỏ lộn tròng, mặt hổ phù, để thị uy ra oai, tạo sự uy nghi của diện Thánh khi làm lễ. Hiện nay, có nhiều quan điểm cho rằng, việc thắt đai thượng chỉ Đức ông đệ tam, vì tái hiện nỗi oan khuất gông xiềng của ông.

Tuy vậy, ý nghĩa thực sự của lên đai thượng là khi lên đai thượng mặt của người hầu sẽ thành mặt hổ phù thể hiện sư uy linh, thần oai của Thánh, vì vậy không chỉ đức ông đệ tam mà tứ vị vương tử khi ngự đồng làm việc đều lên đai thượng, xiên lình.

Xiên lình là hình thức của Sa man giáo. Ở Việt Nam xiên lình tượng trưng cho những hiện tượng siêu nhiên, thần thông của bề trên. Một số người cho rằng xiên lình do đâm vào huyệt đạo nên không chảy máu, nhưng sự thực khi hầu là xiên lung tung trên má, miệng, tai, không cứ vào huyệt đạo mà không chảy một giọt máu, tương tự như vậy, việc lấy dấu mặn, sau khi đạp vỡ, lấy mảnh sành rạch lưỡi phun máu vào bùa, nhưng khi thư hương vào chén rượu ngậm vào máu lập tức ngừng chảy.

Anh240.

Một cụ đồng 90 tuổi tái hiện hình ảnh Đức Đại Vương trên chiếu hầu

Các hiện tượng này gần giống các hiện tượng sa man giáo khác của các nước phương Đông trong các nghi lễ.

Ngoài ra, một nghi lễ quan trọng khác đó là lễ đội lệnh. Đây được coi là bước đầu người đệ tử gia nhập hàng ngũ con cái nhà Trần để phụng sự thay việc tâm linh tại nhân gian. Sau khi đội lệnh tạ yên vị trăm ngày là hầu được.

Nếu về tôn nhang lập tĩnh thì đồng thày hầu giá đại vương rồi đệ tử hầu. Khi bách nhập yên vị thày hầu một lần nữa. Từ đó trở đi là được phép làm bùa dẫn, bắt tà. Đa số những người làm về nhà Trần phải là pháp sư có sắc về phủ lục hoặc hiểu biết về chữ về pháp.

Câu ca “Tháng tám tiệc cha” mang ý nghĩa nhớ về sự bao bọc che chở của Đức Thánh Trần Hưng Đạo như một người cha của dân gian. Tín ngưỡng thờ nhà Trần không chỉ mang ý thức nhân dân về sự ấm no hạnh phúc mà còn là sự ghi nhớ công lao to lớn của Đức Thánh trong tâm thức người Việt.

bài liên quan
Pharmacity - Đầu tư vào nhân sự, kiến tạo giá trị bền vững

Pharmacity - Đầu tư vào nhân sự, kiến tạo giá trị bền vững

Sáng 09/01/2025, CTCP Dược phẩm Pharmacity và trường đại học Tây Đô (Cần Thơ) chính thức ký kết Biên bản Ghi nhớ Hợp tác (MOU), đánh dấu lần thứ 25 Pharmacity hợp tác với các trường đại học/cao đẳng đào tạo về lĩnh vực Y - Dược trên cả nước. Sự kiện thể hiện cam kết mạnh mẽ của doanh nghiệp trong việc đầu tư vào nguồn nhân lực nhằm mở rộng mạng lưới chiến lược với các cơ sở đào tạo khối ngành sức khỏe, góp phần đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường dược phẩm.
Pharmacity đồng hành cùng Công ty Dược phẩm GSK nâng cao kiến thức và kỹ năng cho dược sĩ về các bệnh lý hô hấp thường gặp

Pharmacity đồng hành cùng Công ty Dược phẩm GSK nâng cao kiến thức và kỹ năng cho dược sĩ về các bệnh lý hô hấp thường gặp

Vào ngày 09/12/2024 vừa qua, Pharmacity đã phối hợp cùng Công ty Dược phẩm GSK Việt Nam và trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch tổ chức buổi hội thảo với chủ đề “Tiếp cận toàn diện các bệnh lý hô hấp thường gặp - Từ kiến thức đến thực hành”.
Pharmacity đạt top 10 thương hiệu có trải nghiệm khách hàng xuất sắc nhất Việt Nam 2024

Pharmacity đạt top 10 thương hiệu có trải nghiệm khách hàng xuất sắc nhất Việt Nam 2024

TP. Hồ Chí Minh, ngày 22 /12 vừa qua - Pharmacity, chuỗi nhà thuốc bán lẻ hàng đầu Việt Nam, tự hào thông báo về việc đạt Top 10 thương hiệu có trải nghiệm khách hàng xuất sắc nhất Việt Nam năm 2024 do KPMG bình chọn. Xếp hạng thứ 8, tăng 38 bậc so với năm 2023, Pharmacity là đơn vị bán lẻ dược phẩm duy nhất đạt được danh hiệu này, khẳng định vị thế dẫn đầu và cam kết mang đến trải nghiệm khách hàng tốt nhất.

Bình luận

avatar-comment
Mới nhất
Đọc nhiều
Quy định mới về chế độ báo cáo thống kê ngành Tài chính

Quy định mới về chế độ báo cáo thống kê ngành Tài chính

Từ ngày 01/3/2025, chế độ báo cáo thống kê ngành Tài chính được thực hiện theo quy định tại Thông tư số 91/2024/TT-BTC do Bộ Tài chính mới ban hành.
Hà Giang có tân Giám đốc Công an tỉnh

Hà Giang có tân Giám đốc Công an tỉnh

Ngày 20/1, tại Công an tỉnh Hà Giang, Bộ Công an đã tổ chức Lễ công bố quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an về công tác cán bộ.
Nguyên Chủ tịch Công ty CP Tập đoàn dược Bảo Châu bị khởi tố thêm tội lừa đảo

Nguyên Chủ tịch Công ty CP Tập đoàn dược Bảo Châu bị khởi tố thêm tội lừa đảo

Nguyễn Lan Hương - Nguyên Chủ tịch Công ty CP Tập đoàn Dược Bảo Châu còn thực hiện hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” thông qua hình thức chuyển nhượng cổ phần.
Tin bài khác
Bắt đối tượng cho vay lãi nặng đến 252%/ năm

Bắt đối tượng cho vay lãi nặng đến 252%/ năm

Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Long Thành đã bắt giữ Đào Ngọc Huy để làm rõ đường dây “tín dụng đen”, cho vay lãi nặng từ 144% - 252% / năm.
Khám xét khẩn cấp cơ sở chế tạo vũ khí, thu giữ nhiều súng đạn nguy hiểm

Khám xét khẩn cấp cơ sở chế tạo vũ khí, thu giữ nhiều súng đạn nguy hiểm

Khám xét khẩn cấp nơi ở của Tín, Công an thu giữ 1 lựu đạn, 6 khẩu súng, 2.404 viên đạn các loại, 14kg đầu đạn, vỏ đạn các loại cùng 1,1 kg thuốc đạn và nhiều máy móc, thiết bị.
Bắt giữ 2 đối tượng cho vay lãi nặng tại Nghệ An

Bắt giữ 2 đối tượng cho vay lãi nặng tại Nghệ An

Lang Thị Năm đã nhiều lần cho nhiều người dân trên địa bàn huyện Tân Kỳ vay lãi nặng với lãi suất từ 3.000 đồng đến 85.000 đồng/triệu đồng/ngày.
Người đàn ông mất gần nửa tỷ đồng với chiêu lừa đảo không mới

Người đàn ông mất gần nửa tỷ đồng với chiêu lừa đảo không mới

Một người đàn ông bị kẻ giả danh Công an gọi điện và yêu cầu thay đổi điện thoại và cài đặt ứng dụng giả mạo, sau đó lừa đảo chiếm đoạt số tiền gần 500 triệu đồng.
Triệt phá đường dây tổ chức đánh bạc giao dịch hơn 200 tỷ/ tháng

Triệt phá đường dây tổ chức đánh bạc giao dịch hơn 200 tỷ/ tháng

Ngày 20/1, Cơ quan CSĐT Công an huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) cho biết, đơn vị vừa khởi tố vụ án, khởi tố 9 bị can về tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc dưới hình thức cá độ bóng đá với số tiền giao dịch hơn 200 tỷ mỗi tháng.
Tiền Giang: 13 đối tượng bị khởi tố vì đốt pháo hoa trên Quốc lộ 1

Tiền Giang: 13 đối tượng bị khởi tố vì đốt pháo hoa trên Quốc lộ 1

Công an thị xã Cai Lậy (Tiền Giang) vừa khởi tố bị can đối với 13 đối tượng để điều tra hành vi “Gây rối trật tự công cộng” trong vụ đốt pháo hoa trên Quốc lộ 1.
Khởi tố, bắt tạm giam kẻ sát hại 4 người thân trong gia đình ở Hà Nội

Khởi tố, bắt tạm giam kẻ sát hại 4 người thân trong gia đình ở Hà Nội

Tối 19/1, lãnh đạo Công an TP Hà Nội cho biết, cơ quan điều tra đã khởi tố bị can, bắt tạm giam Vũ Văn Vương (52 tuổi, ở huyện Phú Xuyên, TP Hà Nội) để điều tra về tội "Giết người".
Chủ tịch Tập đoàn Thiên Minh Đức bị khởi tố, bắt tạm giam

Chủ tịch Tập đoàn Thiên Minh Đức bị khởi tố, bắt tạm giam

Vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Chu Thị Thành, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức, về 2 tội danh "Tham ô tài sản" và "In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước".
Vụ cố ý gây thương tích giữa hai chị em ruột: Xuất hiện thêm tình tiết mới

Vụ cố ý gây thương tích giữa hai chị em ruột: Xuất hiện thêm tình tiết mới

Như Báo PLVN đã đưa tin về vụ án cố ý gây thương tích giữa ông Nguyễn Trọng Việt và chị gái là bà Nguyễn Thị Bích Nhung xảy ra tại Công ty CP dược phẩm QD-Meliphar đang được TAND huyện Thường Tín thụ lý giải quyết. Mới đây, bà Trần Thị Lịch là mẹ của bị hại, cũng là mẹ của bị cáo, đồng thời cũng được xác định là người giám hộ của bị hại đã có đơn xin rút đơn kiến nghị khởi tố.
Nghệ An: Bảo vệ tử vong trong phòng làm việc

Nghệ An: Bảo vệ tử vong trong phòng làm việc

Goị không thấy trả lời, Phó Hiệu trưởng vội leo bờ rào vào để tìm thì phát hiện ông H. đã tử vong tại phòng bảo vệ.
tong bi thu nguyen phu trong trong cong cuoc bao ve chu quyen bien dao cua to quoc

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc

(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
ha noi nhieu noi treo co ru truoc ngay quoc tang tong bi thu nguyen phu trong

Hà Nội: Nhiều nơi treo cờ rủ trước ngày Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
tong bi thu nguyen phu trong nha lanh dao ly luan xuat sac

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng – Nhà lãnh đạo, lý luận xuất sắc

(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
tinh cam dac biet cua nhan dan voi tong bi thu nguyen phu trong

Tình cảm đặc biệt của nhân dân với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.
bo tu phap dung dau cac bo nganh ve chi so cai cach hanh chinh nam 2023

Bộ Tư pháp đứng đầu các bộ, ngành về Chỉ số Cải cách hành chính năm 2023

(PLM) - Sáng ngày 18/7/2024, Tại Hội trường Đa năng - Bộ Tư Pháp đã diễn ra Tọa đàm đánh giá, rút kinh nghiệm về Chỉ số cải cách hành chính năm 2023 và đánh giá việc thực hiện Đề án 06 trong 06 tháng đầu năm, nhiệm vụ, giải pháp từ nay đến cuối năm 2024 của Bộ tư Pháp.