Hà Nội 19 °C
TP Hồ Chí Minh 26 °C
Hải Phòng 20 °C
Đà Nẵng 22 °C
Yên Bái 18 °C
  • Hà Nội Hà Nội 19°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 26°C
  • Hải Phòng Hà Nội 20°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 22°C
  • Yên Bái Hà Nội 18°C

Lao động nữ phi chính thức có nguy cơ nghèo đói vì sinh con

Dân sự & tố tụng dân sự
24/05/2024 12:46
Tú Linh
aa
Lao động nữ phi chính thức vốn có cuộc sống bấp bênh với thu nhập thấp, không được chi trả các chế độ phụ cấp và các khoản phúc lợi xã hội. Đặc biệt, sau khi sinh con, họ có nguy cơ rơi vào cảnh nghèo đói vì vừa không được nhận trợ cấp trong các tháng đầu sau sinh, vừa không được đảm bảo duy trì công việc sau khi nghỉ.

Cuộc sống bấp bênh của lao động nữ phi chính thức

Tổ chức Lao động quốc tế ILO cho biết, tính đến năm 2021, trong nhóm lao động nữ tại Việt Nam, lao động phi chính thức chiếm tới 65%.

Lao động phi chính thức (PCT), theo định nghĩa của ILO, là những lao động có việc làm phi chính thức, có thể hiểu đơn giản là những công việc lao động tự do trong xã hội như làm nông nghiệp, bán hàng rong, thu gom phế liệu...

Số lao động này hầu hết có trình độ chuyên môn thấp, làm các công việc thiếu bền vững, bấp bênh với mức lương trung bình vào khoảng 4,4 triệu đồng/tháng, chỉ bằng một nửa thu nhập của lao động chính thức, đến 47% lao động phi chính thức có mức thu nhập thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.

Đặc biệt, sau sự bùng phát của dịch Covid-19, tỷ lệ lao động phi chính thức có chiều hướng tăng lên. Đồng thời, thu nhập bình quân của lao động nữ phi chính thức cũng giảm hơn 100 nghìn đồng/tháng.

Bên cạnh thu nhập bấp bênh, họ cũng không được hệ thống an sinh xã hội bảo vệ vì không có hợp đồng lao động hoặc có nhưng không được công ty, tổ chức đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Họ phải đối mặt với tình trạng không bảo đảm về việc làm khi có rủi ro xảy ra, yếu thế trong thỏa thuận tiền lương, không được hưởng các chế độ phúc lợi và không được bảo đảm đầy đủ các điều kiện lao động.

Đặc biệt, không được chủ lao động đóng bảo hiểm xã hội đồng nghĩa với việc họ không được hưởng các quyền lợi thai sản cơ bản dành cho người mẹ và con nhỏ sau sinh.

Công việc của họ không hề được đảm bảo duy trì sau khi nghỉ việc vì sinh con. Họ cũng không hề nhận được bất kỳ một khoản hỗ trợ nào trong một vài tháng đầu sau kỳ sinh sản để đảm bảo an toàn kinh tế cơ bản.

Lao động nữ phi chính thức có nguy cơ nghèo đói vì sinh con
Lao động nữ phi chính thức có nhiều rủi ro đối mặt với nguy cơ nghèo đói vì sinh con

Khó khăn chồng khó khăn

Về cơ bản, lao động nữ phi chính thức có nhiều rủi ro đối mặt với nguy cơ nghèo đói vì sinh con. Trong khi đó, người mẹ sau sinh và trẻ mới sinh là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương, cần nhận được sự quan tâm, chăm sóc đặc biệt của gia đình cũng như xã hội, đặc biệt là người mẹ có thu nhập thấp và trẻ em sơ sinh có nhu cầu chăm sóc đặc biệt.

Theo báo cáo của dự án Alive & Thrive, mỗi năm có khoảng hơn 800.000 trẻ sinh ra có mẹ không được hưởng bất kỳ chế độ thai sản nào (chiếm 50% số trẻ sinh ra hàng năm).

Bà Caroline Nyamayemobe, Quyền Trưởng Văn phòng UN Women tại Việt Nam nhận định: “Khi đối mặt với nghèo đói hoặc khó khăn về tài chính, phụ nữ có thể không nghỉ thai sản hoặc họ sẽ đi làm lại sớm hơn so với thời gian nghỉ được khuyến cáo về mặt y tế”, điều này trực tiếp ảnh hưởng đến sức khoẻ của mẹ.

Đặc biệt, việc người mẹ không được nghỉ thai sản hoặc nghỉ ít dẫn tới hệ quả cai sữa sớm, tăng nguy cơ suy dinh dưỡng cũng như bệnh tật cho trẻ.

WHO khuyến cáo nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 06 tháng đầu để đảm bảo cho trẻ nhỏ các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển khỏe mạnh.

Song khi không có các chính sách hỗ trợ, người mẹ bị đặt vào tình thế phải lựa chọn giữa đảm bảo thu nhập hay đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho con.

Việc phải đối mặt với nguy cơ nghèo đói vì sinh con cũng làm giảm mong muốn có con của họ, đặc biệt trong bối cảnh nữ giới ngày càng có xu hướng kết hôn và sinh con muộn hơn.

Trong số 69% người trả lời “không có nhu cầu tham gia chế độ thai sản", lý do chính được đưa ra là do họ không/chưa có nhu cầu sinh con.

Chị Vân (44 tuổi, TP. Hồ Chí Minh) là một trong hàng triệu phụ nữ lao động ở khu vực phi chính thức phải đối mặt với thực tế khó khăn khi sinh con mà không có chế độ thai sản hỗ trợ. Chị là mẹ đơn thân, sinh ba, chi phí sinh hết gần 20 triệu.

Không có chế độ thai sản hỗ trợ, chị Vân phải bán xe máy nhưng chỉ đủ chi trả một phần nhỏ. Hiện tại, công việc chính của chị là lái xe ôm công nghệ, ngày nào chị cũng làm việc từ sáng đến tối muộn.

Rất khó để lao động nữ phi chính thức có thể nhận hỗ trợ thai sản

Việt Nam là một trong số các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á có chính sách thai sản với nhiều ưu điểm về thời gian nghỉ và tỷ lệ hưởng. Tuy nhiên, diện bao phủ của chế độ thai sản nước ta vẫn còn thấp, đặc biệt là với nhóm lao động nữ phi chính thức.

Mặc dù đã có bước tiến trong chính sách thai sản khi dự thảo Luật BHXH ngày 20/3/2023 bổ sung trợ cấp thai sản một lần cho người lao động tham gia BHXH tự nguyện, chính sách thai sản vẫn chưa hỗ trợ được nhiều cho những khó khăn của phụ nữ trong nhóm lao động phi chính thức.

Thứ nhất, mức trợ cấp thai sản một lần 2 triệu đồng/trẻ vẫn là không đủ hấp dẫn để thu hút nhóm lao động nữ phi chính thức tham gia. Mức trợ cấp này còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu tối thiểu cho người mẹ sinh con.

Trong khi đó, thu nhập trung bình của họ quá thấp để có thể dành ra gần 30% thu nhập để tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Khả năng tài chính eo hẹp nhưng quyền lợi nhận được cũng không hấp dẫn khiến họ không “mặn mà” tham gia BHXH.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, có đến 97,8% lao động phi chính thức không tham gia vào bất kì một loại hình bảo hiểm nào. Tỷ lệ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của người lao động tăng rất chậm trong nhiều năm qua.

Lao động nữ phi chính thức có nguy cơ nghèo đói vì sinh con
Việc phải đối mặt với nguy cơ nghèo đói vì sinh con cũng làm giảm mong muốn có con.

Cũng vì không được hưởng chế độ thai sản, nhiều phụ nữ buộc phải rút BHXH một lần, dùng tiền an sinh xã hội dài hạn để đáp ứng các nhu cầu ngắn hạn, cụ thể là để trang trải chi phí nuôi con nhỏ.

Đây là một trong những lý do khiến thời gian đóng BHXH bình quân của lao động nữ ở Việt Nam (11 năm), ít hơn 4 năm so với lao động nam giới (15 năm), dẫn đến việc phụ nữ sẽ được hưởng ít chế độ và quyền lợi từ bảo hiểm xã hội hơn so với nam giới.

Thứ hai, lao động nữ phi chính thức không tham gia BHXH tự nguyện vẫn không nhận được hỗ trợ gì từ chính sách thai sản. Theo ước tính của Alive & Thrive, mỗi năm vẫn còn tới hơn 769.972 trẻ sinh ra mà bố mẹ không có được trợ cấp đảm bảo về thu nhập để không rơi vào cảnh nghèo đói.

Cải thiện chính sách thai sản không chỉ là điều cần thiết mà còn có tính cấp bách, để mọi bà mẹ đều có thể an tâm dành thời gian chăm sóc con nhỏ, và mọi trẻ nhỏ đều được đảm bảo quyền trẻ em về điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc tốt nhất.

Báo cáo chính sách của Alive & Thrive khuyến nghị:

Mức trợ cấp thai sản một lần tăng lên mức 7 triệu đồng cho một trẻ, tương đương 3,5 tháng nghỉ thai sản được hưởng mức chuẩn nghèo thành thị.

Mức trợ cấp này cũng tương đương với chính sách đang được áp dụng tại Trung Quốc. Theo phương án này, mỗi năm kinh phí nhà nước cần chi 214 tỷ đồng, và dự kiến lên tới mức 1.073 tỷ đồng vào năm 2030.

Lý tưởng nhất, khuyến nghị mở rộng đối tượng hưởng trợ cấp thai sản này cho mọi phụ nữ sinh con bất kể có tham gia BHXH hay không. Điều đó sẽ đảm bảo toàn bộ trẻ em sinh ra tại Việt Nam sẽ có một khởi đầu tốt không bị rơi vào nghèo đói và hưởng dinh dưỡng tối ưu trong những tháng đầu đời.

Mỗi năm nhà nước sẽ cần chi từ 3.594 tỷ đồng với phương án thấp nhất (hưởng theo mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn, trong vòng 3,5 tháng) tới 13.352 tỷ đồng với phương án cao nhất (hưởng theo mức lương tối thiểu vùng 4 trong vòng 6 tháng).

Chi phí cho chính sách vẫn thấp hơn tổn thất về sức khỏe bà mẹ, trẻ em khi lao động nữ không được nghỉ thai sản và duy trì bú mẹ được ước tính là 2 tỷ đô la (0,54% GDP) mỗi năm.

bài liên quan
Bắt thanh niên làm bạn gái dưới 16 tuổi có bầu, sinh con

Bắt thanh niên làm bạn gái dưới 16 tuổi có bầu, sinh con

Đối tượng Nguyễn Văn Vĩ (22 tuổi, quê tỉnh Bạc Liêu) bị bắt về hành vi hiếp dâm người dưới 16 tuổi do có quan hệ tình dục gây hậu quả làm bạn gái có bầu, sinh con khi cô bạn gái mới 12 tuổi 8 tháng.
Bệnh lạ ở Congo khiến nhiều người chết chưa xác định được nguyên nhân

Bệnh lạ ở Congo khiến nhiều người chết chưa xác định được nguyên nhân

Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế tối 11/12 dẫn thông tin từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, tại khu vực Panzi, tỉnh Kwango, Cộng hòa Dân chủ Congo đã ghi nhận 406 trường hợp mắc bệnh chưa rõ nguyên nhân, trong đó có 31 trường hợp tử vong.
Viết cho người phụ nữ tôi yêu

Viết cho người phụ nữ tôi yêu

Chúng ta đều biết rằng, từ ngàn đời nay, người phụ nữ Việt Nam luôn gắn liền với hình ảnh “công, dung, ngôn, hạnh” - tứ đức làm nên vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Á Đông. Họ là những người tần tảo lo toan cho gia đình, gánh vác cơm áo gạo tiền, là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho chồng con. Thế nhưng, đằng sau những điều ấy còn là những hy sinh thầm lặng mà không phải ai cũng nhìn thấy hay thấu hiểu hết được, đặc biệt là trong thiên chức làm mẹ.
Việt Nam loại trừ thành công bệnh mắt hột khỏi vấn đề sức khỏe cộng đồng

Việt Nam loại trừ thành công bệnh mắt hột khỏi vấn đề sức khỏe cộng đồng

Ngày 21/10 tại Manila (Philippines), PGS, TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Y tế đã nhận giấy chứng nhận và bảng vinh danh Việt Nam loại trừ thành công bệnh mắt hột.
WHO: 175 quốc gia trên thế giới áp dụng các hình thức quản lý thuốc lá làm nóng

WHO: 175 quốc gia trên thế giới áp dụng các hình thức quản lý thuốc lá làm nóng

Đầu năm 2024, theo Tổ chức Y tế Thế giới, có 175 quốc gia quản lý thuốc lá làm nóng bằng nhiều hình thức như cấm sử dụng tại những nơi cấm hút thuốc, dán nhãn cảnh báo sức khỏe đối với điếu thuốc đặc chế của thuốc lá làm nóng, áp dụng các quy định về quảng cáo, khuyến mại, tài trợ tương tự thuốc lá điếu.
“Thế hệ Sampo” Hàn Quốc: Thích sống độc thân, không sinh con

“Thế hệ Sampo” Hàn Quốc: Thích sống độc thân, không sinh con

Trước áp lực của cuộc sống hiện đại, thế hệ trẻ Hàn Quốc đang chọn cách sống độc thân, không con cái, dẫn đến nhiều hệ quả đối với nền kinh tế hàng đầu châu Á.
Mới nhất
Đọc nhiều
Cục CSGT kiểm tra, xử lý vi phạm hành lang an toàn đường sắt từ 15/2

Cục CSGT kiểm tra, xử lý vi phạm hành lang an toàn đường sắt từ 15/2

Theo Cục CSGT, kế hoạch nhằm phát hiện những tồn tại, bất cập, để kiến nghị các biện pháp xử lý. Mục tiêu là phòng ngừa, hạn chế các vụ tai nạn đường sắt.
Khởi tố, bắt tạm giam Phó Đội trưởng Đội Kiểm tra quy tắc đô thị TP Thanh Hóa

Khởi tố, bắt tạm giam Phó Đội trưởng Đội Kiểm tra quy tắc đô thị TP Thanh Hóa

Công an TP Thanh Hóa vừa khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với ông Nguyễn Văn Sự, Phó Đội trưởng Đội kiểm tra quy tắc đô thị TP Thanh Hóa để điều tra về hành vi vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
Công an Hà Nội thông tin vụ người đàn ông thò tay vào ô tô đấm tài xế

Công an Hà Nội thông tin vụ người đàn ông thò tay vào ô tô đấm tài xế

Công an quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) đã xác minh nguyên nhân dẫn đến vụ việc người đàn ông túm cổ, đấm tài xế ngồi trong ô tô trên phố Cửa Đông.
Tin bài khác
Phó Chủ tịch tỉnh Điện Biên xin thôi việc để chữa bệnh

Phó Chủ tịch tỉnh Điện Biên xin thôi việc để chữa bệnh

Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Điện Biên vừa thống nhất, quyết định cho ông Lò Văn Tiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, được thôi việc để chữa bệnh.
Biên Hòa phải trở thành cánh chim đầu đàn trong sự phát triển của tỉnh Đồng Nai

Biên Hòa phải trở thành cánh chim đầu đàn trong sự phát triển của tỉnh Đồng Nai

Đó là ý kiến chỉ đạo của Bí Thư Tỉnh ủy Đồng Nai Vũ Hồng Văn tại buổi làm việc với Thành ủy Biên Hòa nhằm đánh giá công tác chuẩn bị cho Đại hội Đảng bộ thành phố Biên Hòa nhiệm kỳ 2025 - 2030, đồng thời xem xét tình hình thực hiện quy hoạch, quản lý đất đai và tiến độ các dự án trọng điểm trên địa bàn vào chiều 12/2.
Rộn ràng Ngày hội Tòng quân năm 2025 tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Rộn ràng Ngày hội Tòng quân năm 2025 tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Với chủ đề “Tổ quốc gọi - Thanh niên sẵn sàng”, Hội trại Tòng quân năm nay diễn ra với sự tham gia của hơn 1.800 thanh niên trúng tuyển nghĩa vụ quân sự và nghĩa vụ Công an nhân dân, được tổ chức tại 78 tiểu trại.
Lâm Đồng: Đã xóa được hơn 1000 căn nhà tạm, nhà dột nát

Lâm Đồng: Đã xóa được hơn 1000 căn nhà tạm, nhà dột nát

Người dân vô cùng phấn khởi khi được chuyển vào ở trong căn nhà xây kiên cố, thay thế cho căn nhà ván ộp ẹp, dột nát.
Kỳ họp Quốc hội bất thường lần thứ 9: Sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết 18

Kỳ họp Quốc hội bất thường lần thứ 9: Sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết 18

Sáng 12/2 tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội khóa XV khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 9 để xem xét, cho ý kiến về nhiều nội dung quan trọng, trọng tâm là phục vụ việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết 18 của Trung ương.
Người đàn ông nguy kịch vì uống rượu không rõ nguồn gốc

Người đàn ông nguy kịch vì uống rượu không rõ nguồn gốc

Người đàn ông 61 tuổi phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch, tiên lượng xấu vì liên tục uống rượu không rõ nguồn gốc.
Bạo lực sau va chạm giao thông – Khi mất kiểm soát dẫn đến bi kịch

Bạo lực sau va chạm giao thông – Khi mất kiểm soát dẫn đến bi kịch

Trong thời gian gần đây, những vụ ẩu đả sau va chạm giao thông đang trở thành một vấn đề nhức nhối trong xã hội. Chỉ vì một tình huống va quẹt nhẹ, nhiều người đã không kiềm chế được cảm xúc, dẫn đến tranh cãi, xô xát, thậm chí có những trường hợp thương vong đáng tiếc.
CSGT Hà Nội khuyến khích người dân phản ánh bất cập về tổ chức giao thông

CSGT Hà Nội khuyến khích người dân phản ánh bất cập về tổ chức giao thông

Phòng CSGT Công an TP Hà Nội khuyến khích người dân phản ánh những bất cập về tổ chức giao thông để kịp thời kiểm tra, xử lý.
Không khí lạnh tăng cường, nhiều nơi ở miền Bắc mưa rét, có nơi dưới 14 độ C

Không khí lạnh tăng cường, nhiều nơi ở miền Bắc mưa rét, có nơi dưới 14 độ C

Từ đêm 12/2, không khí lạnh sẽ ảnh hưởng đến nhiều nơi ở Bắc Bộ và Trung Bộ. Những ngày tới nhiều nơi trời rét đậm, có nơi rét hại.
Khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV

Khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV

Sáng nay (12/2), tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội diễn ra lễ Khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV.