Thực hiện Quyết định số 222/QĐ-TTg, ngày 05/03/2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn được giao chủ trì xây dựng dự thảo Nghị định quy định chi tiết về đất trồng lúa. Sau khi nghiên cứu, nhiều tỉnh/TP đã có những đóng góp tâm huyết.

Cần hạn chế tình trạng bỏ ruộng không sản xuất như hiện nay

Đơn cử như tại Bắc Ninh, trong những năm qua Quy hoạch sử dụng đất liên tục điều chỉnh, thay đổi phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nên ảnh hưởng đến việc quy hoạch ổn định đất trồng lúa và xây dựng kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa của các địa phương.

Đề nghị cho phép chuyển đổi đất trồng lúa sang làm trang trại. Ảnh Nhã Vân

Không chỉ vậy, địa phương này cũng nhận định: “Hiện chưa có quy định cụ thể về việc sử dụng một phần diện tích đất trồng lúa để xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp như: Quy định giới hạn quy mô diện tích đất trồng lúa và diện tích đất trồng lúa khi thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để được xây dựng công trình, diện tích công trình xây dựng; Thành phần hồ sơ xin xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp; Cơ quan có thẩm quyền thẩm định cấp phép xây dựng,... Do đó, trong thời gian qua, tại một số địa phương xảy ra tình trạng người dân xây dựng nhà ở tạm, nhà xưởng, kho chứa… trên đất nông nghiệp khó kiểm soát và xử lý theo quy định”.

Đối với nội dung thu tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa đối với các trường hợp chuyển đất chuyên trồng lúa nước để thực hiện dự án đầu tư công, dự án giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch để đấu giá quyền sử dụng đất thì việc bố trí kinh phí để nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa đều do ngân sách tỉnh thực hiện, sau đó khoản thu này lại được điều tiết về ngân sách tỉnh. Việc thu tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa của dự án đầu tư công theo quy định gặp rất nhiều khó khăn.

Trong thời gian qua, tại một số địa phương xảy ra tình trạng người dân xây dựng nhà ở tạm, nhà xưởng, kho chứa… trên đất nông nghiệp khó kiểm soát và xử lý theo quy định

“Đề nghị bổ sung nội dung quy định: Cho phép chuyển đổi đất trồng lúa sang làm trang trại đảm bảo quy định khoản 5 điều 182 Luật đất đai năm 2023”, do thực tế hiện nay các trang trại tổng hợp phát triển mạnh nhưng phải chuyển đổi sang nhóm đất nông nghiệp khác.

Đề nghị bổ sung một số nội dung khác trong dự thảo Nghị định mới: Cho phép UBND xã, thị trấn là cơ quan Nhà nước đầu mối nhận cho thuê đất trồng lúa của người có đất, sau đó cho Doanh nghiệp, người sản xuất thuê lại để thực hiện dự án đầu tư, nhằm hạn chế tình trạng bỏ ruộng không sản xuất như hiện nay”, phía Sở NN&PTNT tỉnh Bắc Ninh phân tích, góp ý.

Điều chỉnh đơn vị thẩm định phương án sử dụng

tầng đất mặt đất trồng lúa

Điều 9 dự thảo quy định đơn vị thẩm định phương án sử dụng tầng đất mặt đất trồng lúa giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì tham mưu.

Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 6 Điều 8 Nghị định số 24/2014/NĐ-CP ngày 04/4/2014 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: “Tham mưu, giúp UBND cấp tỉnh quản lý nhà nước về: Nông nghiệp; lâm nghiệp; diêm nghiệp; thủy sản; thủy lợi và phát triển nông thôn; phòng, chống thiên tai; chất lượng, an toàn thực phẩm đối với nông sản, lâm sản, thủy sản, muối theo quy định của pháp luật”.

Tại điểm a, điểm c khoản 4 Điều 2 Thông tư số 30/2022/TT-BNNPTNT ngày 30/12/2022 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn về nông nghiệp và phát triển nông thôn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, về Trồng trọt, bảo vệ thực vật, Sở Nông nghiệp và PTNT có nhiệm vụ, quyền hạn “Tham mưu, trình UBND cấp tỉnh ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền: kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với địa phương, cơ cấu cây trồng trên đất lúa trên địa bàn, ...” và “... tổ chức thực hiện kế hoạch sử dụng, bảo vệ và cải tạo nâng cao độ phì đất nông nghiệp, chống xói mòn, sa mạc hóa và sạt lở đất; ...

“Như vậy, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn không có chức năng, nhiệm vụ quản lý sử dụng đất chuyên trồng lúa nước. Do đó đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét điều chỉnh đơn vị thẩm định phương án sử dụng tầng đất mặt đất trồng lúa đảm bảo quy định pháp luật, đồng bộ thống nhất với các quy định đã ban hành”, phía UBND tỉnh Lạng Sơn phân tích, góp ý.

Đề xuất điều chỉnh đơn vị thẩm định phương án sử dụng tầng đất mặt đất trồng lúa tại dự thảo Nghị định quy định chi tiết về đất trồng lúa.

Trong khi đó, góp ý danh mục loại cây trồng lâu năm, Sở NN&PTNN Quảng Ngãi nêu: Tại khoản 2, Điều 5 dự thảo Nghị định quy định “giống cây trồng được chuyển đổi phải thuộc Danh mục loại cây trồng lâu năm do UBND cấp tỉnh quy định” đề nghị điều chỉnh thành “giống cây trồng được chuyển đổi phải thuộc Danh mục loại cây trồng lâu năm do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định”.

Lý do, việc xác định cây lâu năm thuộc lĩnh vực cụ thể nào trong nông nghiệp quản lý còn rất bất cập. Theo khoản 2, Điều 9 Luật Đất đai năm 2024 thì trong Nhóm đất nông nghiệp có Đất trồng cây hằng năm, Đất trồng cây lâu năm; Đất lâm nghiệp,…

“Do vậy, để xác định được giống cây trồng thuộc Danh mục loại cây trồng lâu năm được chuyển đổi, thống nhất thực hiện trên toàn quốc, không chồng chéo trong quản lý đối với loài cây lấy gỗ, cây ăn quả, cây trồng lâu năm khác. Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định cụ thể giống cây trồng thuộc Danh mục loại cây trồng lâu năm được chuyển đổi trên đất trồng lúa”, Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ngãi thông tin.