Trước khi Quốc hội bấm nút thông qua Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau xung quanh câu hỏi bỏ tử hình với tội danh nào. Với tinh thần trách nhiệm, đại biểu Quốc hội đã rất thận trọng trong việc nêu quan điểm về vấn đề này. Tại Kỳ họp thứ 10, ý kiến đại biểu đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý. Và cuối cùng, với tỷ lệ tán thành cao, Quốc hội đã thông qua Dự thảo, trong đó có nội dung về bỏ tử hình với 7 tội danh.
Đại biểu (ĐB) Nguyễn Minh Kha (Cần Thơ): Cơ bản hình phạt tử hình phù hợp với cải cách tư pháp!
Dự thảo BLHS (sửa đổi) quy định không tuyên phạt tử hình đối với các trường hợp phụ nữ có thai, nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người chưa thành niên, người trên 75 tuổi, người bị kết án về tội sản xuất, buôn bán trái phép thuốc chữa bệnh, tội phạm tham ô hoặc nhận hối lộ đã khắc phục hậu quả.
Tôi thấy về cơ bản hình phạt tử hình phù hợp với cải cách tư pháp theo Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị và thực hiện Công ước quốc tế, thể hiện chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, không thi hành án tử hình đối với người bị kết án từ 75 tuổi trở lên nếu họ xâm phạm tội đặc biệt nghiêm trọng như tội đầu hàng, tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc cầm đầu băng tội phạm ma túy có vũ trang... Nếu luật không áp dụng hình phạt tử hình thì không đủ sức răn đe.
ĐB Danh Út (Kiên Giang): Cần có các hình thức xử lý đối với người cầm đầu!
Tôi tán thành việc bỏ hình phạt tử hình đối với 6/7 tội danh như đề xuất trong Dự thảo BLHS. Riêng đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy, đề nghị vẫn giữ nguyên hình phạt tử hình. Bởi những năm gần đây, tình hình tội phạm ma túy ở nước ta chủ yếu là mua, bán, vận chuyển trái phép chất ma túy diễn biến rất phức tạp, có chiều hướng gia tăng dẫn đến tình trạng nghiện ma túy và nguy cơ các tội phạm khác, làm mất trật tự trị an nên cần giữ hình phạt tử hình đối với tội này. Tôi đề nghị luật cần có các hình thức xử lý đối với người cầm đầu, lôi kéo, thuê mướn người nghèo vận chuyển trái phép chất ma túy.
Tôi cũng đồng tình với quy định không áp dụng hình phạt tử hình và không thi hành án tử hình đối với người bị kết án từ 75 tuổi trở lên. Đây là một hướng mới góp phần giảm hình phạt tử hình trên thực tế, đồng thời mang ý nghĩa nhân đạo sâu sắc của Nhà nước đối với người bị kết án đã đến tuổi thượng thọ được hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước. Tuy nhiên, tôi đề nghị không giảm án tử hình đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia, hoặc cầm đầu băng nhóm buôn bán ma túy. Đây là hành vi đặc biệt nghiêm trọng, phải được răn đe.
ĐB Nguyễn Trung Thu (Long An): Không thể nóng vội!
Việc duy trì hay hủy bỏ hình phạt tử hình trước hết phải căn cứ vào đặc điểm và điều kiện cụ thể. Đối với nước ta, tử hình vẫn được coi là hình phạt cần thiết và nhằm trừng trị những người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng để giữ nghiêm kỷ cương phép nước, đảm bảo an ninh và trật tự an toàn xã hội. Việc áp dụng đúng đắn hình phạt tử hình sẽ được dư luận đồng tình, ủng hộ. Trước tình hình một số loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng gia tăng, với điều kiện hiện tại của đất nước ta chưa xây dựng được hệ thống, chế tài đủ mạnh thay thế hình phạt tử hình trong trừng trị, răn đe và phòng ngừa tội phạm thì không thể nóng vội xóa bỏ hình phạt tử hình mà phải từng bước hạn chế phạm vi áp dụng án tử hình theo tinh thần Nghị quyết 49 ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.
Theo tôi, chỉ nên áp dụng hình phạt tử hình đối với những kẻ chủ mưu cầm đầu chỉ huy việc thực hiện phạm tội, những kẻ tái phạm tội nguy hiểm hoặc quyết tâm phạm tội đến cùng, phạm tội có tính bạo lực với cách thức dã man, tàn bạo, gây bức xúc đối với dư luận xã hội.
ĐB Đỗ Kim Tuyến (Hà Nội): Cần quy định chặt chẽ về diện đối tượng áp dụng
Tôi đề nghị cân nhắc không bỏ tử hình đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Trong thực tiễn có khoảng 60% số vụ ma túy được phát hiện xử lý với số ma túy vận chuyển rất lớn. Hiện nay tội phạm vận chuyển ma túy qua biên giới ngày càng phức tạp, đã hình thành các tổ chức chuyên vận chuyển ma túy qua biên giới ngày càng phức tạp. Đã hình thành các tổ chức chuyên vận chuyển ma túy, các nhóm từ 10 đến 30 người với số lượng ma túy rất lớn, có vũ trang, hoạt động liên tục, vận chuyển vào nội địa. Vì vậy, chúng tôi đề nghị giữ hình phạt tử hình tại tội này, nếu không sẽ gây cản trở rất lớn cho công tác phòng, chống ma túy.
Tôi đồng ý việc không thi hành án tử hình đối với người bị kết án về các tội như Khoản 3 Điều 40 trong Dự thảo BLHS với một số điều kiện, nguyên tắc cụ thể. Đây là điểm mới thể hiện tính nhân đạo cao. Mặt khác, thực tế hiện nay các bị án tử hình vẫn được Chủ tịch nước xét ân giảm xuống chung thân. Tuy nhiên, để tránh có kẽ hở tạo ra sự vận dụng không đúng, cần phải quy định chặt chẽ về diện đối tượng áp dụng, các điều kiện áp dụng phải rõ. Đề nghị cân nhắc xem xét làm rõ chế định này với quyền ân giảm án tử hình của Chủ tịch nước để đảm bảo sự thống nhất các chế định trong luật.
ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng): Nên bỏ tử hình với tội cướp tài sản!
Từ thực tiễn thi hành BLHS trong những năm qua và công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm bảo đảm ổn định các quan hệ kinh tế, chính trị, xã hội; đồng thời thể chế hóa chủ trương, giảm áp dụng hình phạt tử hình theo tinh thần Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị. Tôi tán thành quan điểm cần thiết phải rà soát để bỏ bớt hình phạt tử hình các tội danh: Cướp tài sản; Phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia; Chống mệnh lệnh; Đầu hàng địch; Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược; Chống loài người; Tội phạm chiến tranh.
Riêng các tội danh tàng trữ trái phép chất ma túy Điều 249, Chiếm đoạt chất ma túy Điều 252, tôi đề nghị chưa nên bỏ hình phạt tử hình vì đây là các tội phạm có chiều hướng tiếp tục gia tăng. Thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, manh động. Đặc biệt, hậu quả của nó đối với xã hội cực kỳ nguy hiểm.
ĐB Triệu Thị Thu Phương (Bắc Kạn): Không thi hành án tử hình đối với người từ 75 tuổi trở lên là thể hiện tính nhân đạo!
Tôi cơ bản thống nhất về quan điểm tiêu chí bỏ hình phạt tử hình đối với một số tội danh như Dự thảo trình Quốc hội. Tuy nhiên, đối với một số tội phạm tôi vẫn rất băn khoăn như tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia; tội cướp tài sản; tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Vì đây là loại tội phạm nghiêm trọng nhất trong các tội đặc biệt nghiêm trọng. Tôi thiết nghĩ, chừng nào chúng ta còn duy trì hình phạt tử hình thì không nên bỏ hình phạt tử hình ở các tội danh này.
Việc không thi hành án tử hình đối với người từ 75 tuổi trở lên, tôi đồng tình với quy định này bởi đây là một hướng góp phần giảm hình phạt tử hình trên thực tế; đồng thời thể hiện tính nhân đạo, chính sách khoan hồng của Nhà nước đối với đối tượng người bị kết án đã đến tuổi thượng thọ được hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước. Tuy nhiên, tôi đề nghị vẫn áp dụng hình phạt tử hình nếu các đối tượng này phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia, cầm đầu tổ chức, băng nhóm tội phạm nguy hiểm, giết người, tội phạm ma túy.
