Tính đến năm 2016, Thái Nguyên có 5.569 người nghiện, chích ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó có 3.934 người có mặt tại địa phương.
 |
| Hình minh họa. (Nguồn: Internet) |
Theo đánh giá thì hiện Thái Nguyên vẫn là tỉnh nằm trong “tốp đầu” về số người nghiện ma túy, số người nhiễm HIV/AIDS; là địa bàn phức tạp về tội phạm ma túy, mại dâm.
Những con số nhức nhối
Thái Nguyên được biết đến là một trong những trung tâm kinh tế - văn hóa — xã hội của các tỉnh khu vực miền núi phía Bắc, nơi tập trung nhiều đầu mối giao thông và có nhiều cơ quan, đơn vị của Trung ương đóng trên địa bàn với rất nhiều trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề nên có số lượng học sinh, sinh viên rất lớn.
Ngoài ra, các khu công nghiệp của tỉnh Thái Nguyên phát triển nên cũng thu hút một lượng lớn công nhân các tỉnh khác đến làm việc.
Trong khi đó, một số hành vi liên quan đến HIV/AIDS đang thay đổi theo hướng phức tạp và khó kiểm soát, can thiệp, cộng với công tác quản lý của tỉnh Thái Nguyên có phần buông lỏng, để xảy ra tồn tại, thiếu sót trong công tác quản lý phòng chống HIV/AIDS... khiến cho tình trạng này ngày càng diễn biến phức tạp.
Tính đến nay, tỉnh Thái Nguyên có 5.569 người nghiện, chích ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó có 3.934 người có mặt tại địa phương.
Về hoạt động mại dâm, tỉnh Thái Nguyên chưa có con số thống kê chính xác, song theo báo cáo của Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội thuộc Sở LĐTB&XH tỉnh Thái Nguyên, hiện trên địa bàn có khoảng 300 người hành nghề mại dâm, trên thực tế ước tính con số này vào khoảng 700-1.200 người.
Bên cạnh những kết quả tích cực mà Sở Y tế Thái Nguyên đã đóng góp, vừa qua, Thanh tra Bộ Y tế đã chỉ ra nhiều tồn tại, thiếu sót trong công tác quản lý phòng chống HIV/AIDS tại sở này, khiến những con số trên có nguy cơ tiếp tục tăng.
Buông lỏng quản lý?
Theo đó, công tác thông tin, giáo dục, truyền thông đã được triển khai tích cực song chủ yếu mới chỉ tập trung ở một số khu vực đông dân cư, các điểm nóng, đối với một số khu vực vùng xa, vùng sâu còn chưa được quan tâm đúng mức.
Từ kết quả giám sát của Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh Thái Nguyên cho thấy, việc thực hiện các chương trình như: chương trình Methadone, chương trình xét nghiệm, công tác điều trị HIV/AIDS, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con vẫn còn một số tồn tại mặc dù đã được chấn chỉnh, hướng dẫn kịp thời.
Được biết, trong thời gian qua, Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh Thái Nguyên (Trung tâm) thực hiện 90 cuộc giám sát tại 30 cơ sở xét nghiệm sàng lọc HIV trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, qua giám sát phát hiện, nhân sự một số đơn vị có sự thay đổi, luân chuyển vị trí hoặc đi đào tạo nâng cao trình độ, nghỉ chế độ…nên có thời điểm bị thiếu cán bộ.
Mặt khác, nhiều cơ sở chưa nghiên cứu kỹ và chưa cập nhật các văn bản pháp quy liên quan đến xét nghiệm HIV. Cơ sở vật chất một số đơn vị còn chật hẹp, thiếu dụng cụ rửa mắt khẩn cấp, bộ sơ cứu, bộ xử lý tràn đổ.
Tài liệu hồ sơ ghi chép chưa đầy đủ, các thông tin sửa chữa. Thiếu quy trình hủy mẫu, quản lý sử dụng trang thiết bị xét nghiệm, bản hướng dẫn phân loại và xử lý rác thải, xử lý tràn đổ. Quy trình chưa cập nhật và phổ biến cho toàn thể cán bộ thực hiện xét nghiệm HIV.
Số liệu từ 104 cuộc giám sát
Bên cạnh đó, nhiều cơ sở trang thiết bị còn thiếu biên bản giao nhận, sổ lý lịch máy chưa ghi đầy đủ thông tin. Trang thiết bị chưa được bảo trì, bảo dưỡng định kỳ theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Pipette, nhiệt kế chưa được hiệu chuẩn, hiệu chỉnh định kỳ. Quản lý bệnh phẩm bơm kim tiêm chưa đúng cỡ 21-23G, ống lấy máu chưa ghi đầy đủ thông tin ngày lấy máu. Thậm trí, thực hiện xét nghiệm sơ đồ mẫu xét nghiệm chưa ghi đầy đủ thông tin theo quy định, chưa có đánh giá năng lực và đào tạo lại cán bộ định kỳ.
Ngoài ra, Thanh tra Bộ Y tế cho biết, Trung tâm đã tiến hành 104 cuộc giám sát tại 9 huyện/thành/thị xã, 181 trạm y tế xã/phường, phát hiện: Tại các Bệnh viện tỉnh, có thực hiện báo cáo nhưng không đều, việc giải mã các trường hợp dương tính ít làm và thực hiện không đầy đủ.
Đối với các đơn vị cấp xã, huyện thì việc bảo mật thông tin ở một số nơi chưa tốt. Sau quá trình thanh tra, Thanh tra Bộ Y tế cũng chỉ rõ: “Trong công tác giám sát điều trị HIV/AIDS, Trung tâm thực hiện 126 cuộc giám sát tại 12 phòng khám điều trị HIV/AIDS và 25 xã phát hiện việc ghi chép hồ sơ bệnh án còn chưa kịp thời, sơ sài, chỉ định xét nghiệm theo dõi bệnh nhân không đều, năng lực cán bộ một số cơ sở còn yếu.
Các đơn vị đã triển khai hoạt động xét nghiệm tự nguyện HIV cho phụ nữ mang thai đều đặn tại xã tuy nhiên số phụ nữ được phát hiện nhiễm HIV sớm rất thấp, chủ yếu phát hiện tại bệnh viện lúc chuyển dạ. Hơn nữa vẫn còn tình trạng kỳ thị phân biệt đối xử và tự kỳ thị của phụ nữ mang thai nhiễm HIV.
Thậm trí, một số cơ sở còn lúng túng khi phát hiện thai phụ nhiễm HIV”. Về việc thực hiện các chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone, hiện tại các cơ sở của ngành lao động chưa triển khai hoạt động do vướng mắc bởi quyết định quy định nhiệm vụ, chức năng về điều trị thay thế Methadone.
Ngoài ra, tiến độ sửa chữa, xây dựng cơ sở vật chất tại một số đơn vị chưa đảm bảo. Công tác thông tin, giáo dục, truyền thông còn hạn chế chưa thật sự mang tính xã hội hóa. Việc chuyển đổi điều trị ARV từ Trung tâm y tế sang bệnh viện tuyến huyện trong giai đoạn đầu còn gặp nhiều khó khăn.
Trước thực trạng trên, Thanh Tra Bộ Y tế đề nghị Sở Y tế Thái Nguyên chỉ đạo Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS phối hợp, hướng dẫn các đơn vị rà soát, kiểm tra khắc phục những tồn tại, thiếu sót trong công tác phòng, chống HIV/AIDS thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.
Tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm trong công tác phòng, chống HIV/AIDS. Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, tư vấn về phòng, chống HIV/AIDS nhất là tư vấn để phát hiện sớm phụ nữ mang thai nhiễm HIV trong cộng đồng và tránh mất dấu.
