Với tổng vốn đầu tư hơn 2.200 tỷ đồng, nhà máy Nhiên liệu sinh học Ethanol Dung Quất ở Khu kinh tế Dung Quất (Quảng Ngãi) từng một thời được kỳ vọng là “quả đấm thép” thúc đẩy thị trường xăng sinh học E5 cho cả Việt Nam. Thế nhưng, do sản xuất liên tục thua lỗ, sản phẩm tiêu thụ chậm… đã phải đóng cửa suốt nhiều năm qua.
Được khởi công xây dựng tháng 9/2009, Nhà máy Ethanol Dung Quất do CTCP Nhiên liệu sinh học Dầu khí Miền Trung (BSR-BF) làm chủ đầu tư. Nhà máy có diện tích 24,62ha, tổng mức đầu tư 2.219 tỷ đồng. Đây là nhà máy sản xuất Nhiên liệu sinh học lớn nhất miền Trung với công nghệ hiện đại, công suất tối đa đạt 100.000m3 ethanol/năm.
Sản phẩm Bio Ethanol do nhà máy cung cấp được sản xuất từ sắn lát khô (khoai mì) và dùng pha trộn với xăng A92 để tạo ra xăng E5 phân phối ra thị trường. Sự ra đời của nhà máy không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển của ngành công nghiệp nhiên liệu sạch mà còn nâng cao hiệu quả kinh tế cho mặt hàng nông sản khoai mì và giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động địa phương…
|
Nhà máy Nhiên liệu sinh học Ethanol Dung Quất có tổng mức đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng. |
Tháng 2/2012, dòng sản phẩm đầu tiên cho ra đời thành công, sau nhiều tháng vận hành và chạy thử. Nhưng trái với những kỳ vọng, chỉ sau hai năm chính thức hoạt động, Nhà máy Ethanol Dung Quất liên tục phải sản xuất cầm chừng và rơi vào thua lỗ. Và từ tháng 4/2015, nhà máy đã tạm dừng sản xuất, do giá bán ethanol trên thị trường thấp hơn so với giá thành sản xuất, nhà máy thua lỗ, đóng cửa.
Đến tháng 3/2016 thì nhà máy đứt vốn lưu động, tạm ngừng trả lương cho người lao động. Càng về sau, tình cảnh nhà máy này càng cam go vì càng “đắp chiếu” càng đổ nợ, hoạt động thì thua lỗ. Dự án này là một trong số 12 dự án thua lỗ nghìn tỷ của ngành Công Thương nằm trong diện phải cơ cấu lại trong nhiều năm qua.
Theo ghi nhận của PV, hiện nhà máy Ethanol Dung Quất rơi vào tình trạng hoang vắng. Những kho sắt xù xì bề thế vốn là các bể chứa, ống dẫn, khu xử lý nguyên liệu, nhiên liệu sinh học và cồn đến nay đang dần xuống cấp, rỉ sét, nhiều hạng mục đứt gãy.
|
Đây là nhà máy sản xuất Nhiên liệu sinh học lớn nhất miền Trung với công nghệ hiện đại, công suất tối đa đạt 100.000m3 ethanol/năm. |
Dự án “lụi tàn”, đứng bên bờ vực phá sản đã kéo theo nhiều hộ dân ở thôn Đông Lỗ (xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn) cũng sống khổ, chẳng biết tương lai đi về đâu.
Một người dân xã Bình Thuận (huyện Bình Sơn) cho biết, nhiều người dân đã từng hi vọng nhà máy hình thành tại đây sẽ giúp người dân “đổi đời”, thế nhưng tất cả đều ngược lại. Năm 2002 địa phương vận động, người dân chấp nhận nhường đất cho dự án. Khi nhà máy hoạt động phát sinh hôi thối, dân kêu trời, chính quyền và doanh nghiệp tổ chức di dời dân.
“Nhà tôi đành nhường hết đất vườn, đất ở 1.800m2 để dời đi. Tuy nhiên, khi bồi thường chính quyền thu hồi sổ đỏ nhà tôi, nhưng chờ mãi không thấy bố trí nơi ở mới, nên hơn 10 năm qua chúng tôi sống mắc kẹt bên xác nhà máy”, người này nói.
|
Do sản xuất liên tục thua lỗ, sản phẩm tiêu thụ chậm… đã phải đóng cửa suốt nhiều năm qua, gây lãng phí rất lớn. |
Chính quyền địa phương chi biết, đã đề xuất các cấp xem xét hủy thông báo và quyết định thu hồi đất trước kia để khoanh nợ, giải quyết khó khăn cho các hộ dân ven nhà máy. Tuy nhiên, việc hủy bỏ thông báo, quyết định thu hồi đất này rất khó thực hiện nên mọi chuyện vẫn đang chờ…
Theo báo cáo tài chính năm 2021 của Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR; Công ty mẹ của BSR-BF, nắm giữ 65,54% vốn cổ phần), BSR-BF bị 3 ngân hàng khởi kiện ra tòa do phát sinh các khoản vay quá hạn, nợ gốc và lãi vay hợp đồng tín dụng xây dựng. Ngày 22/2/2024 công ty này đã nộp đơn đến Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ngãi yêu cầu mở thủ tục phá sản.
|
Những kho sắt bề thế vốn là các bể chứa, ống dẫn, khu xử lý nguyên liệu, nhiên liệu sinh học và cồn đến nay đang dần xuống cấp, rỉ sét, nhiều hạng mục đứt gãy. |
Tính đến 31/12/2023, nợ ngắn hạn của BSR-BF vượt quá tài sản ngắn hạn 1.532 tỷ đồng, lỗ lũy kế 1.588 tỷ đồng và nợ quá hạn thanh toán khoảng 1.566 tỷ đồng. Các khoản nợ quá hạn thanh toán tính đến ngày 31/12/2023 gồm, lãi vay khoảng 439 tỷ đồng, số dư gốc vay khoảng 1.127 tỷ đồng. BSR-BF đã thế chấp toàn bộ nhà cửa, máy móc, thiết bị và các tài sản cố định hữu hình từ nhà máy Ethanol Dung Quất để đảm bảo cho khoản tiền vay ngân hàng…