Trong năm 2016, ở nước ta có tới 592.440 người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp và 586.254 người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Những quy định mới của chính sách Bảo hiểm thất nghiệp tại Luật việc làm đã bước qua năm thứ hai thực hiện. Năm 2016 được đánh giá cao về mặt thực hiện chính sách khi số lượng người tham gia Bảo hiểm thất nghiệp là gần 12 triệu người. Số người được tư vấn, giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề tăng cao so với năm 2015 giúp nhiều người thất nghiệp sớm tìm được việc làm mới phù hợp.
Phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp là một nhiệm vụ trọng tâm của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội và Công đoàn các cấp, sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp, tổ chức và người lao động.
Kết quả thu từ năm 2009 đến nay đã liên tục phát triển, số lượng người tham gia bảo hiểm thất nghiệp và số đơn vị đóng bảo hiểm thất nghiệp năm sau cao hơn năm trước và luôn đảm bảo chỉ tiêu kế hoạch Chính phủ giao.
Đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp cũng được mở rộng cả đối với người lao động giao kết hợp đồng lao động theo mùa vụ từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng, người sử dụng lao động có sử dụng từ 1 lao động trở lên.
 |
| Số liệu về bảo hiểm thất nghiệp năm 2016. |
Tính đến hết năm 2016, số người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp là 11.061.562 người, tăng 7,3% so với năm 2015 và số tiền thu bảo hiểm thất nghiệp là 11.728 tỷ đồng.
Mặc dù vậy, tình trạng nợ đóng bảo hiểm thất nghiệp vẫn còn lớn, tính đến hết 31/12/2016 số nợ tiền đóng bảo hiểm thất nghiệp là 323,16 tỷ đồng, bằng 2,67% tổng số phải thu, tăng 3,67% (11,5 tỷ đồng) so với năm 2015[1].
Trong thời gian qua, các Trung tâm Dịch vụ việc làm thuộc ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã thực hiện tốt chế độ theo phương châm 3 đúng: “đúng đối tượng, đúng chế độ, đúng thời hạn”, được người lao động, người sử dụng lao động và xã hội đánh giá cao.
Theo báo cáo của các Trung tâm Dịch vụ việc làm tính đến ngày 31/12/2016, có 592.440 người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp (bình quân lên tới 32.087 người/tháng), tăng 12,3% so với năm 2015 (527.376 người).
Người lao động nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn, kinh tế phát triển, có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất như: TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Hà Nội, Đồng Nai (4 địa phương có 260.403 người đến nộp hồ sơ, chiếm 44,0% số người nộp hồ sơ trong cả nước).
Qua thống kê, người lao động thất nghiệp nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp chủ yếu do các nguyên nhân như hết hạn hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc hai bên thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc chiếm 44,8%; do đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc chiếm 33,1%; do doanh nghiệp, tổ chức giải thể, phá sản, thay đổi cơ cấu chiếm 5,1%; do bị xử lý kỷ luật, bị sa thải chiếm 1,3% và 15,7% còn lại là do những nguyên nhân khác.
Tổng số người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp năm 2016 là 586.254 người, tăng 11,4% so với năm 2015 (526.279 người) và chiếm 99,0% số người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp.
 |
| Người lao động nộp hồ sơ ứng tuyển. |
Cả nước có 241.288 người có quyết định hưởngtrợ cấp thất nghiệp với thời gian hưởng trên 03 tháng, chiếm 41,2% so với số người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng.
Trong đó: Số người được hưởng trợ cấp thất nghiệp với thời gian hưởng 03 tháng là 344.966 người; từ 04 – 06 tháng: 165.570 người; từ 07-12 tháng: 75.718 người. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệptrung bình của người lao động là 4,1 tháng.
Tỷ lệ lao động có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp dưới 24 tuổi là: 16,7%; từ 24- 40 tuổi là: 68,0%; trên 40 tuổi là: 16,3%. Tỷ lệ lao động nữ có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp chiếm 57,2%. Tỷ trọng lao động có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp trong độ tuổi từ 25- 40 tuổi vẫn duy trì ở mức độ cao, điều này cho thấy nhóm lao động này dễ bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường lao động và xu hướng thất nghiệp trẻ tăng lên.
Trong năm 2016 có 910.448 lượt người được tư vấn, giới thiệu việc làm, bằng 153,7% số người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp, tỷ lệ này tăng 63,9% so với năm 2015 (89,8%). Kết quả này cho thấy các Trung tâm Dịch vụ việc làm đã chú trọng và có nhiều biện pháp thiết thực để đẩy mạnh hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm cho người thất nghiệp ngay từ khi người lao động đến nộp hồ sơ đề nghị hưởng và tạo điều kiện cho người thất nghiệp tiếp cận một cách tốt nhất về thông tin thị trường lao động, hỗ trợ tích cực để người sử dụng lao động tiếp cận với người thất nghiệp để tuyển lao động.
Theo thông tin từ Cục Việc làm, trong quá trình triển khai thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp cũng đã nảy sinh một số tồn tại. Trong đó, việc tư vấn, giới thiệu việc làm và hỗ trợ học nghề cho người đang hưởng TCTN còn nhiều khó khăn. Người lao động có tâm lý hưởng trợ cấp thất nghiệp, ít quan tâm đến vấn đề học nghề để nâng cao trình độ, chưa chú trọng trong việc tư vấn, giới thiệu việc làm.
Tình trạng nợ đóng bảo hiểm thất nghiệp vẫn còn lớn, tính đến hết năm 2016 số tiền nợ đóng bảo hiểm thất nghiệp là 323,16 tỷ đồng. Ngoài yếu tố khách quan như tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp gặp khó khăn, một số địa phương chưa bố trí được ngân sách…
Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của người lao động và người sử dụng lao động chưa cao, nhất là các quy định về tuyển dụng, hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc, tiền lương…
Các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp tại các địa phương chưa thực hiện đầy đủ chế độ thông báo hàng tháng về biến động lao động theo Thông tư số28/2015/TT- BLĐTBXH ngày 31/7/2015 của Bộ Lao động - TB&XH.
Do đó, các địa phương gặp nhiều khó khăn trong việc lập kế hoạch giải quyết chế độ bảo hiểm thất nghiệp, rà soát người lao động có việc làm, tổ chức thu thập, cung cấp thông tin thị trường lao động, thông tin việc làm.
