 |
| (ảnh minh hoạ). |
Đáng nói, tại vòng tố tụng thứ nhất vụ kiện này, Toà án Cấp cao tại TP HCM đã tuyên huỷ án hành chính sơ thẩm của TAND tỉnh Trà Vinh, trả hồ sơ về xét xử lại từ đầu với lý do: việc TAND tỉnh Trà Vinh ban hành quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính đối với yêu cầu huỷ các quyết định hành chính mà không xử lý giải quyết đối với yêu cầu dân sự là vi phạm thủ tục tố tụng. Tuy nhiên, tại bản án xét xử sơ thẩm lại vụ án (vòng tố tụng thứ hai) diễn ra hồi tháng 9/2024, TAND tỉnh Trà Vinh vẫn xử "y như cũ", vẫn xác định đây là quan hệ pháp luật hành chính, và tiếp tục tuyên bác đơn, đình chỉ vụ kiện hành chính do thời hiệu khởi kiện các quyết định hành chính đã hết.
Động thái này buộc nguyên đơn Phạm Văn Gà phải kháng cáo bản án sơ thẩm, gửi đơn kêu cứu, kêu oan, và tiếp tục hành trình tìm công lý cho mình…
Tranh chấp dân sự, Toà “lái” sang quan hệ pháp luật hành chính để tuyên đình chỉ
Theo nội dung đơn khởi kiện của ông Phạm Văn Gà, năm 1950 bà Đặng Thị Phương (bà nội của ông Gà) cho bà Trần Thị Biểu mượn mảnh đất có diện tích 45m2 để làm nhà ở. Đến năm 1963, bà Biểu bán cho ông Hàng Tấn Nam mảnh đất nói trên, diện tích 45m2. Năm 1974, ông Phạm Văn Gà được hưởng thừa kế của bà Phương mảnh đất có diện tích 645m2 tại khóm 3, phường 6 nay là phường 3, TP Trà Vinh. Trên mảnh đất 645m2 ông Gà được thừa kế có bao gồm cả 45m2 của ông Nam.
Cho rằng, gia đình ông Nam chiếm đất của mình, ông Gà nhiều lần yêu cầu gia đình ông Nam và bà Tước (vợ ông Nam, đứng tên Giấy chứng nhận QSDĐ) trả lại đất đã lấn chiếm, nhưng ông Nam và bà Tước không trả nên phát sinh tranh chấp. Ông Gà làm đơn gửi UBND tỉnh Trà Vinh yêu cầu giải quyết tranh chấp.
Ngày 17/4/1998, UBND tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định 372/QĐ.CTT-98 về việc giải quyết tranh chấp 617m2 đất tại Khóm 3, Phường 6 cũ (nay là Khóm 11, Phường 3), TP Trà Vinh giữa ông Gà với gia đình ông Nam. Tuy nhiêu, sau đó quyết định này chưa thực hiện được vì chưa đo đạc, cắm mốc, giao đất cho ông Gà.
Đến ngày 18/5/2000, UBND tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định 980/QĐ-UBT về việc thu hồi và huỷ bỏ Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất số: 131/GCN-99 ngày 04/9/1999, với lý do bà Tước chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế đối với người được giao quyền sử dụng đất.
Chỉ một ngày sau, tức là ngày 19/5/2000, UBND tỉnh Trà Vinh ban hành Văn bản số: 760/UBT-NC gửi UBND thị xã Trà Vinh (nay là TP Trà Vinh) đề nghị thu hồi và huỷ bỏ Giấy phép xây dựng nhà đã được cấp cho bà Tước.
Tuy nhiên, đến ngày 04/4/2003 thì UBND tỉnh Trà Vinh lại cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất số:179/GCN cho bà Tước, với lý do bà Tước đã nộp tiền thuế đất.
Nhận thấy, QSDĐ của mình bị chiếm dụng trái phép và việc giải quyết của cơ quan chức năng có thẩm quyền là chưa thoả đáng nên ngày 19/01/2022, ông Gà nộp đơn khởi kiện ra TAND tỉnh Trà Vinh với các nội dung: Yêu cầu tuyên huỷ Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất số: 179/GCN cho bà Tước; Yêu cầu tuyên huỷ Quyết định 708/QĐ.UBT, ngày 03/6/1997 về việc thu hồi Quyết định 559/QĐ.UBT, ngày 19/6/1995; Huỷ Quyết định 372/QĐ.CTT-98, ngày 17/4/1998 của Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh; Huỷ tất cả các nội dung cập nhập biến động trong Giấy chứng nhận QSDĐ do bà Tước đứng tên; Buộc các con của bà Tước, ông Nam cùng những người đang quản lý, sử dụng nhà, đất tại thửa đất số 135 tờ bản đồ số 11, diện tích 142,4m2, tại địa chỉ 395 Điện Biên Phủ, Phường 6 cũ (nay là Phường 3), TP Trà Vinh có nghĩa vụ di dời tài sản, giao trả quyền sử dụng nhà, đất trên cho ông Phạm Văn Gà quản lý sử dụng.
Ngày 07/10/2022 TAND tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính số 12/2022/QĐST-HC với lý do: “Thời hiệu khởi kiện đã hết theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 143 Luật Tố tụng Hành chính năm 2015”. Không đồng ý với quyết định này, ông Gà nộp đơn kháng cáo đến TAND Cấp cao tại TP HCM.
Ngày15/3/2023, TAND Cấp cao tại TP HCM đã ban hành Quyết định 148/2023/QĐ-PT chấp nhận kháng cáo của ông Gà, huỷ quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính số 12/2022/QĐST-HC ngày 07/10/2022 của TAND tỉnh Trà Vinh, chuyển hồ sơ vụ án cho Toà án cấp sơ thẩm tiếp tục giải quyết với lý do: Thứ nhất, cần xác định đây là vụ án dân sự. TAND tỉnh Trà Vinh phải căn cứ khoản 1 Điều 34 Luật Tố tụng Hành chính, tiếp tục giải quyết vụ án theo thủ tục dân sự. Toà án cấp sơ thẩm ban hành quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính đối với yêu cầu huỷ các quyết định hành chính mà không xử lý giải quyết đối với yêu cầu dân sự là vi phạm thủ tục tố tụng; Thứ hai, trong các quyết định hành chính ông Gà khởi kiện có các quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh, nhưng cấp sơ thẩm không đưa Chủ tịch UBND tỉnh vào tham gia tố tụng là vi phạm.
Mong chờ một phán quyết công tâm
Sau khi Quyết định 12/2022/QĐST-HC bị tuyên huỷ để giao vụ án về cấp sơ thẩm giải quyết lại, ngày 12/9/2024 TAND tỉnh Trà Vinh đã tuyên Bản án số 04/2024/HC-ST với nội dung đình chỉ giải quyết vụ án hành chính thụ lý số 08/2023/HCST ngày 27/11/2023 với lý do: Quyết định 708/QĐ-UBT của Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh đã hết thời hiệu khởi kiện; Quyết định 372/QĐ-CTT-98 đã hết thời hiệu khởi kiện và đã có hiệu lực pháp luật. Không đồng ý với bản án này, ông Phạm Văn Gà tiếp tục kháng cáo và vụ án này hiện đang được TAND Cấp cao tại TP HCM thụ lý để xét xử theo thủ tục phúc thẩm.
 |
| Nguyên đơn Phạm Văn Gà tiếp tục hy vọng một phán quyết công tâm, đúng pháp luật trong phiên xử phúc thẩm tới đây. |
Luật sư Nguyễn Trung Tín (Giám đốc Công ty Luật TNHH Tín và Associates), người bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho nguyên đơn Phạm Văn Gà cho biết, đây là vụ án phức tạp, kéo dài thời gian và nhập nhằng giữa quan hệ pháp luật hành chính và dân sự.
Thứ nhất, Tòa án cấp sơ thẩm lý ra phải căn cứ theo Quyết định 148/2023/QĐ-PT của TAND Cấp cao tại TP HCM về quan điểm giải quyết vụ án, bởi lẽ Tòa án Cấp cao đã xác định: “…Như vậy, cần xác định đây là vụ án dân sự. TAND tỉnh Trà Vinh cần căn cứ khoản 1 Điều 34 Luật Tố tụng Hành chính, tiếp tục giải quyết vụ án theo thủ tục dân sự. Tòa án cấp sơ thẩm ban hành quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính đối với yêu cầu hủy các quyết định hành chính mà không xử lý giải quyết đối với yêu cầu dân sự là vi phạm thủ tục tố tụng”.
Đáng lý ra TAND tỉnh Trà Vinh phải thụ lý và giải quyết vụ án theo thủ tục dân sự được quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, chứ không phải áp dụng Luật Tố tụng Hành chính để giải quyết. Mặc dù Toà án Cấp cao đã chỉ rõ như vậy, nhưng theo Thông báo thụ lý vụ án số 08/2023/TLST-HC và Bản án số 04/2024/HC-ST của TAND tỉnh Trà Vinh xử sơ thẩm lại vụ án vẫn cố tình xác định quan hệ tranh chấp là: Khiếu kiện quyết định hành chính.
Thứ hai, việc Tòa sơ thẩm không chấp nhận yêu cầu hủy các quyết định hành chính gồm: Giấy CNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở số 179/GCN ngày 04/4/2003; Quyết định 708/QĐ.UBT về việc thu hồi Quyết định số 559/QĐ.UBT của UBND tỉnh Trà Vinh; Quyết định số 372/QĐ-CTT-98 ngày 17/4/1998 là quyết định giải quyết tranh chấp đất đai, cho rằng đã hết thời hiệu khởi kiện là không thỏa đáng. Ông Gà có cơ sở và tài liệu chứng cứ thể hiện ông liên tục khiếu nại, khởi kiện từ năm 1998 đến nay, trong đó có lý do Quyết định số 372/QĐ-CTT-98 chưa thực hiện.
Thứ ba, việc Tòa án cấp sơ thẩm áp dụng án lệ số 71 để không chấp nhận phần khởi kiện hủy Giấy chứng nhận QSDĐ của thửa đất tranh chấp là không hợp lý. Tòa án cấp sơ thẩm lập luận không đúng thực tế và đánh giá không toàn diện vụ án.
Việc Tòa án cấp sơ thẩm bác yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất với lý do ông Gà không khiếu nại tại thời điểm cấp giấy chứng nhận, đây là lập luận chưa phản ánh đúng thực tế khách quan và đánh giá chưa toàn diện các tài liệu, chứng cứ có tại hồ sơ vụ án. Luật sư Tín bày nêu quan điểm.
Hy vọng những vấn đề chưa được làm sáng tỏ như đã phân tích trên sẽ được Toà án Cấp cao giải quyết công minh khách quan trong phiên xử phúc thẩm sắp tới, không chỉ bảo đảm quyền lợi ích hợp pháp cho ông Phạm Văn Gà và những người liên quan, mà quan trọng hơn để vụ việc được giải quyết nghiêm minh, đúng luật.
