"Người K’Ho chúng tôi quý xà gạc này lắm. Chúng được xem là một vật thiêng, chỉ để trên bàn thờ, không rời khỏi nhà, không sử dụng làm việc khác...", già K'Tiếu cho biết.
Ông K’Broh giới thiệu cây xà gạc cúng, có ý nghĩa tâm linh quan trọng trong cộng đồng người K’Ho. (Ảnh: Nguyễn Sơn).
Linh vật kết nối với thần linh
Trong chuyến đi tìm những vật thiêng của người K’Ho tại cao nguyên Di Linh, tỉnh Lâm Đồng, chúng tôi gặp gỡ ông K’Broh (ngụ huyện Di Linh). Là giáo viên về hưu, ông K’Broh dành nhiều thời gian nghiên cứu, sưu tầm văn hóa dân tộc mình.
Ông nói, ngoài ché, người K’Ho bản địa còn có 2 loại linh vật khác gồm: Xà gạc, giáo nhọn. “Gọi là linh vật bởi, loại vật dụng này xuất hiện hầu hết trong các lễ cúng của người K’Ho”, ông K'Broh cho biết.
Nói xong, ông dẫn chúng tôi đến bên chiếc tủ thờ, cẩn thận nhấc ra vật có lưỡi bằng kim loại, cán bằng gốc cây le già đen bóng. Ông giới thiệu: “Trong đời sống người K'Ho có 2 loại xà gạc là xà gạc sản xuất và xà gạc để cúng. Cái tôi đang cầm là xà gạc cúng. Cái này quý lắm”.
Ông K'Broh nói rằng, người dân có thể tự rèn hoặc mua loại xà gạc được dùng để phát nương làm rẫy, chặt gỗ dựng nhà ngoài chợ. Chúng có lưỡi hình chữ nhật, hơi cong, mũi bằng, cán bằng gốc le già cứng chắc.
Trong khi đó, xà gạc cúng không thể mua. Mỗi gia đình phải tự rèn lấy. Chúng thường được chế tác tinh xảo với lưỡi có nhiều hình dạng khác nhau. “Chúng được xem là một vật thiêng, chỉ để trên bàn thờ, không rời khỏi nhà, không sử dụng làm việc khác”, ông K’Broh nói.
Tại thôn Duệ (xã Đinh Lạc, huyện Di Linh), già làng K’Tiếu (68 tuổi) cũng là một trong rất ít người K’Ho còn giữ được chiếc xà gạc cúng nguyên mẫu. Ông nói, vật thiêng này có tuổi đời gấp đôi tuổi mình.
Già làng K’Tiếu cũng cất giữ cây xà gạc quý được cha ông truyền lại. (Ảnh: Nguyễn Sơn).
“Người K’Ho chúng tôi quý xà gạc này lắm. Chúng được xem là một vật thiêng, chỉ để trên bàn thờ, không rời khỏi nhà, không sử dụng làm việc khác. Nó là vật dụng nối kết giữa con người với Yàng (thần linh - PV)”, già K'Tiếu nói thêm.
Theo ông, bất cứ lễ cúng nào, dù lớn hay nhỏ, già làng cũng cầm xà gạc cúng trên tay. Trong lúc cúng, già làng cầm, giơ cao chiếc xà gạc về phía trước như để trò chuyện với Yàng.
Tại các lễ hiến sinh, già làng, người cúng lấy máu của con vật bôi vào lưỡi xà gạc như một nghi thức cúng, tế, khấn mời Yàng về chứng giám. Sau lễ cúng, xà gạc được đặt trên bàn thờ. Gia chủ phải bảo quản, giữ gìn nó như một linh vật của gia đình, dòng họ.
Vũ khí đuổi quỷ, trừ tà?
Giới thiệu xong cây xà gạc cúng, già K'Tiếu chỉ về phía góc nhà và nói: “Kia là ngọn giáo thiêng của người K’Ho xưa. Bây giờ, hầu như không còn ai có nó. Cây giáo này đã trải qua không biết bao nhiêu lễ ăn trâu (lễ đâm trâu của người K’Ho - PV) rồi”.
Cây giáo cao khoảng 2m, cán bằng gỗ chuốt tròn. Mũi giáo ngắn, thuôn bằng kim loại được mài nhọn, hai cạnh sắc bén. Theo già Tiếu, sở dĩ được gọi là vật thiêng bởi cây giáo cũng gắn liền với văn hóa tâm linh của dân tộc mình.
Tuy nhiên, vật thiêng này chỉ xuất hiện trong các nghi lễ lớn, có quy mô như lễ ăn trâu. Già Tiếu phân tích, trong các lễ thì lễ hội ăn trâu là lớn nhất. Xưa kia, khi ăn trâu, người có uy tín mới được sử dụng giáo này.
Cũng như xà gạc cúng, giáo thiêng được cộng đồng người K’Ho gửi gắm niềm tin tâm linh rất lớn. Với họ, loại vũ khí này biểu trưng cho sức mạnh tâm linh, bảo vệ con người khỏi bàn tay quỷ dữ, dịch bệnh.
Già làng K’Tiếu là một trong rất ít người còn lưu giữ được ngọn giáo thiêng của dân tộc mình. (Ảnh: Nguyễn Sơn).
Theo già K'Tiếu, niềm tin ấy có thể xuất phát từ ý nghĩa thực tiễn của ngọn giáo. Người K’Ho xưa rèn, chế tác loại vũ khí này để chống chọi với thú dữ, các bộ lạc thù địch. Về sau, ngọn giáo nhọn dần được tâm linh, thần thánh hóa, trở thành vật dụng linh thiêng.
Thế nên, cách rèn, chế tác giáo thiêng cũng hết sức kỳ công, bí ẩn. Đến bây giờ, già làng K'Tiếu cũng như ông K’Broh vẫn không biết, mũi giáo được cha ông mình tôi luyện từ loại vật liệu gì.
Già K'Tiếu kể: “Tôi đã tìm hiểu, loại sắt mà người xưa dùng để rèn mũi giáo không giống như sắt rèn cuốc bây giờ. Đã ngoài trăm năm, dù tôi không mài, dũa, vệ sinh thường xuyên nhưng mũi giáo vẫn không han gỉ, cán không mục”.
“Tôi chỉ được người xưa kể lại rằng, sau khi tôi luyện mũi giáo, các thầy đưa cho thanh niên trong làng đem ra suối mài trên đá. Họ phải mài cho mũi giáo đạt độ nhọn, thuôn, mịn đến không đọng nước, đọng máu mới trở về”, già K'Tiếu chia sẻ thêm.
Cũng theo ông, trong văn hóa tâm linh người K’Ho xưa, giáo thiêng có đủ sức mạnh, uy tín để xuất hiện trong lễ đâm trâu cùng nhiều hủ tục khác. Già Tiếu kể: “Xưa kia, người ta dùng mũi giáo để truy tìm, xua đuổi ma quỷ”.
“Khi nghi ngờ ai bị ma quỷ theo phá, người xưa dùng mũi giáo chọc vào thân thể họ. Người ta cũng đặt giáo thiêng ở nơi nghi có con ma rừng, ma núi quấy phá. Nếu đặt giáo trong nhà, ma quỷ sẽ không dám dòm ngó”, ông nói thêm.
Ngày nay, phát triển theo đời sống văn minh, những hủ tục trên không còn xuất hiện trong cộng đồng người K’Ho. Già K'Tiếu khẳng định, từ rất lâu, ngọn giáo thiêng chỉ còn xuất hiện trong lễ đâm trâu.
Tuy nhiên, giá trị của ngọn giáo đối với người K’Ho vẫn nguyên vẹn. Già K'Tiếu nói, khi nhắc đến các vật thiêng của dân tộc không thể không nói đến ché, xà gạc, giáo nhọn.
Đó là chia sẻ của Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP Hà Nội, luật sư, T.S Đào Ngọc Chuyền. Theo ông Chuyền, Bộ pháp điển đem lại những lợi ích vô cùng ý nghĩa với cá nhân ông nói riêng và các cá nhân, tổ chức trong xã hội nói chung, đặc biệt là giới luật sư.
Chiều ngày 21/11, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thái Bình Nguyễn Quang Hưng chủ trì buổi làm việc với Tổng Công ty Điện lực miền Bắc nhằm triển khai các Dự án đầu tư xây dựng lưới điện 110kV trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển KT – XH trên địa bàn tỉnh.
Ngày 21/11, thông tin từ UBND TP Hải Phòng, TP Hải Phòng đã giao Sở Giao thông vận tải (GTVT) hướng dẫn doanh nghiệp (DN) các trình tự, thủ tục để sớm mở tuyến vận tải hành khách giữa đảo Bạch Long Vĩ với đất liền nhằm mục tiêu phát triển kinh tế, du lịch cho huyện đảo tiền tiêu của Tổ quốc.
Chiều ngày 21/11, tỉnh Thái Bình đã tổ chức Hội nghị triển khai Kế hoạch các hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024) và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2024).
Chiều 21/11, UBND TP Hải Phòng tổ chức khai trương Dự án chính quyền số TP. Đây là một trong những sự kiện chào mừng Ngày chuyển đổi số Quốc gia năm 2024.
Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM) sẽ áp dụng thí điểm thu phí đỗ ôtô bằng công nghệ RFID tại ba tuyến đường trung tâm như Hai Bà Trưng, Lê Lai, quận 1 và Phạm Hữu Chí, quận 5 thay cho ứng dụng trước đó.
Chúng ta đều biết rằng, từ ngàn đời nay, người phụ nữ Việt Nam luôn gắn liền với hình ảnh “công, dung, ngôn, hạnh” - tứ đức làm nên vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Á Đông. Họ là những người tần tảo lo toan cho gia đình, gánh vác cơm áo gạo tiền, là c
Hội đồng xét xã đạt Tiêu chí quốc gia y tế xã cấp thành phố đã thống nhất với kết quả 85/85 xã, phường, thị trấn đủ điều kiện công nhận đạt Tiêu chí quốc gia về y tế xã.
Chiều 20/11, tại Bình Thuận, đại diện BTC cuộc thi Hoa hậu Biển Việt Nam 2024 và Đài Phát Thanh – Truyền hình tỉnh Bình Thuận đã chính thức ký kết hợp tác trong việc tổ chức và truyền thông cho cuộc thi, hứa hẹn mang đến cho khán giả những trải nghiệ
Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.
(PLM) - Sáng ngày 18/7/2024, Tại Hội trường Đa năng - Bộ Tư Pháp đã diễn ra Tọa đàm đánh giá, rút kinh nghiệm về Chỉ số cải cách hành chính năm 2023 và đánh giá việc thực hiện Đề án 06 trong 06 tháng đầu năm, nhiệm vụ, giải pháp từ nay đến cuối năm 2024 của Bộ tư Pháp.
