Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975) luôn là mốc son chói lọi trong sự nghiệp cách mạng của đất nước, của Đảng và dân tộc Việt Nam. Chính vì vậy, hàng năm chúng ta lại thấy được không khí hào hùng về ngày lịch sử vẻ vang của dân tộc qua lời kể của những nhân chứng lịch sử, anh hùng dân tộc và những vị tướng tài ba của đất nước.
Cách đây 2 năm vào năm 2020 nhân dịp kỷ niệm 45 năm ngày Giải phóng miền Nam, Thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2020), Phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã có dịp gặp và trò chuyện cùng cố Trung Tướng Phạm Hồng Cư về những ký ức mà cố Trung tướng đã chứng kiến những giây phút hào hùng, chói lọi của dân tộc trong giờ phút thiêng liêng của đất nước ngày giải phóng.
Năm 2021 Trung tướng Phạm Hồng Cư do tuổi cao, bệnh nặng nên đã từ trần vào hồi 19 giờ 30 phút ngày 27/1/2021, đến nay đã 2 năm kể từ ngày phóng viên gặp cố Trung tướng Phạm Hồng Cư. Nhân kỷ niệm 47 năm ngày Giải phóng miền Nam, Thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2022), Báo Pháp luật Việt Nam xin nhắc lại ký ức của cố Trung tướng về ngày thống nhất miền Nam, đất nước giành được độc lập, Bắc – Nam sum họp một nhà mà trước đó cố Trung tướng đã chia sẻ.
Khoảnh khắc tiến vào Dinh độc lập giải phóng hoàn toàn miền Nam ngày 30/4/1975. Ảnh Tư liệu.
Cuộc gọi trực tiếp từ Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Để có những câu chuyện, lời kể về giây phút hào hùng dân tộc Việt Nam đã giành chiến thắng hoàn toàn, lá cờ quân giải phóng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập vào lúc 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Trung tướng Phạm Hồng Cư - nguyên Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Quân đội Nhân dân Việt Nam, ông là một trong những nhân chứng sống chứng kiến thời khắc thắng lợi lịch sử của dân tộc.
Đến thăm ông vào tuần đầu tháng 4/2020, tôi vinh dự được gặp ông, tuy ở cái tuổi ngoài 90 nhưng khí chất người lính cụ Hồ trong ông vẫn hiện hữu, đôi mắt sáng, cái bắt tay chắc và dứt khoát... nói về chiến thắng lịch sử của dân tộc Việt Nam vào ngày 30/4/1975 ông trầm tư một lát rồi nhấp lên môi chén nước, sau đó ông kể về ngày lịch sử vĩ đại của dân tộc ta.
Bắt đầu bằng chiến thắng Tây Nguyên, khi mặt trận Tây Nguyên mở màn chiến thắng, khi đó tiếng vang ra tới Hà Nội, tất cả các cơ quan đơn vị rất vui mừng vì cuộc mở đầu đợt tấn công và nổi dậy mùa xuân 1975 đã chiến thắng.
Tiếp đó là mặt trận Thừa Thiên Huế - Đà Nẵng, lúc này Tổng cục chính trị gọi cho tôi giao nhiệm vụ làm phái viên chiến trường theo dõi tình hình diễn biến chiến sự ở hướng chủ yếu, thì tôi lập tức lên xe đi vào con đường Trường Sơn để tìm cách vào phía tây Huế, trên đường đi tôi thấy không khí tưng bừng, các đoàn vận tải quân sự rất phấn khởi chi viện vào trong chuẩn bị cho những thắng lợi lớn hơn.
Các đoàn quân liên tiếp đi vào chiến trường, không khí Tây Trường Sơn rất tưng bừng, xe cộ chật cứng đến mức xe của tôi là chiếc xe con mà không thể nào vượt được lên, vì nhiệm vụ được giao vào trong Nam gấp nên tôi đã phải bỏ ô tô, chạy bộ đi tắt sang đường để đi vào Huế, dọc đường đi tôi đã nhìn thấy dân công, mọi người đang chuẩn bị cho công cuộc giải phóng Thừa Thiên Huế, tôi tìm cách chạy cho kịp nhưng cuối cùng vẫn không thể kịp được.
Sau đó tôi rẽ xuống phía Nam đi ngay vào Đà Nẵng, tôi nhận biết sau thắng lợi chiến dịch Tây Nguyên sẽ là Huế và Đà Nẵng. Khi vào đến nơi cũng không kịp lúc Đà Nẵng giải phóng, lúc đến nơi thì Đà Nẵng giải phóng rồi.
Vào Đà Nẵng thì tôi gặp đồng chí Lê Linh - Chính ủy của quân đoàn 2, ông Lê Linh biết tôi bởi tôi vốn là bạn chiến đấu ở cùng một đơn vị trong kháng chiến chống Pháp, nên gặp nhau rất là vui mừng. Tại Đà Nẵng, Lê Linh đã thuật lại cho tôi thắng lợi của chiến dịch Huế - Đà Nẵng mà tôi không kịp tham dự.
Khi tôi và ông Lê Linh đang nói chuyện, tôi nhận được cuộc điện thoại trực tiếp của Đại tướng Võ Nguyễn Giáp, cuộc điện này là cuộc điện thần tốc “thần tốc, thần tốc hơn nữa, nhanh chóng tiến về Sài Gòn giải phóng miền Nam”.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp (thứ ba, từ phải sang) và Trung tướng Phạm Hồng Cư (thứ hai, từ phải sang). Ảnh Tư liệu.
Chuyến hành quân “thần tốc”
Theo Trung tá Cư, đây là cuộc điện trực tiếp của Đại tướng hạ lệnh cho các tướng của quân đoàn 1, 2, 3 tiến vào Sài Gòn. Trong số các quân đoàn quân đoàn 2 là xa nhất từ Đà Nẵng vào Sài Gòn, quân đoàn 1 khi ấy đã vượt vĩ tuyến 17, quân đoàn 3 khi đó đang ở Tây Nguyên, quân đoàn 4 của anh Hoàng Cầm đang đánh Xuân Lộc. Cho nên 4 quân đoàn sẵn sàng tiến vào Sài Gòn giải phóng miền Nam. Khi ấy tôi vào luôn quân đoàn 2.
Cuộc gặp mặt Lê Linh ở thị xã Đà Nẵng tôi không bao giờ quên được, ký ức Lê Linh kể lại cho tôi chiến dịch Huế - Đà Nẵng. Tôi đã nhận được điện thoại của Đại tướng thần tốc tiến vào Sài Gòn, khi đó tất cả binh lính nghe tôi nói qua loa về mệnh lệnh của Đại tướng thì tất cả đứng dậy hô to “Đại tướng Võ Nguyên Giáp muôn năm...” tất cả lên đường, tiến nhanh vào Sài Gòn.
Trung tướng Phạm Hồng Cư (Ảnh Phóng viên chụp năm 2020 nhân kỷ niệm ngày 45 ngày thống nhất đất nước, giải phóng miền Nam).
Tuy nhiên việc cản trở đầu tiên là đi qua phà, nhưng phà đã bị địch phá phải chờ công binh sửa chữa lại, một số đơn vị đi ngược sông đến khu vực vượt ngầm để tranh thủ thời gian, không cần chờ phà.
Trung tướng Phạm Hồng Cư tên thật Lê Đỗ Nguyên (1926 – 2021) , quê ở xã Đông Cương, huyện Đông Sơn (nay là Phường Đông Cương, Thành phố Thanh Hóa), tỉnh Thanh Hóa.
Ông là Chính trị viên Tiểu đoàn Bình Ca, tham gia chiến dịch Việt Bắc Thu Đông, đánh thắng quân Pháp trận đầu trên Sông Lô (1947), Phó chính uỷ Trung đoàn 36, Đại đoàn 308, tham gia các chiến dịch lớn trong đó có chiến dịch Điện Biên Phủ (1951 - 1954), Phái viên Tổng cục Chính trị tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975, Phó tư lệnh Chính trị kiêm Chủ nhiệm chính trị Quân khu 2 (1978 - 1986), Phó Chủ nhiệm TCCT (1986 - 1995).
Ông được Nhà nước phong quân hàm Thiếu tướng (1983), Trung tướng (1988. Huân, Huy chương và Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng cùng nhiều hình thức khen thưởng khác.
Suốt từ Đà Nẵng đi qua các tỉnh dọc đường biển Đà Nẵng - Quảng Ngãi - Bình Định - Phú Yên - Khánh Hòa. Suốt quãng đường có một điều rất kỳ lạ mà tôi thấy đó là nhân dân vùng giải phóng đứng ra ngoài đường rất đông đón vẫy chào bộ đội tiến vào. Tôi thấy một nhóm phụ nữ đứng túm tụm lại với nhau tay chỉ trỏ, tôi dừng lại tôi hỏi “các chị tìm ai”,một chị trả lời rằng ở đây có 3 chị có chồng ra Bắc tập kết đợt cuối cùng, các chị ra đây chờ xem có chồng về không, họ hy vọng đoàn quân đi vào sẽ có chồng họ trở về. Tôi rất xúc động.
Khi tiến vào Dinh Độc Lập tôi gặp 2 người, một là Phạm Xuân Thệ - Trung đoàn phó 66, sư đoàn 304, Quân đoàn 2 khi ấy nhiệm vụ là vào trong gặp Tổng thống Dương Văn Minh. Khi vào bên trong tôi thấy tất cả tướng lĩnh chính quyền tay sai đã ngồi đó, họ rất lịch sự. Sau đó tất cả đứng dậy đầu hàng và Phạm Xuân Thệ dẫn độ Dương Văn Minh ra đài phát thanh.
Người thứ 2 là Bùi Tùng là Chính ủy của Lữ đoàn xe tăng thuộc mặt trận B5. Bùi Tùng vừa dẫn Dương Văn Minh ra đài phát thanh vừa suy nghĩ yêu cầu Dương Văn Minh nói cái gì? Sau đó Bùi Tùng đã yêu cầu Dương Văn Minh nói lời đầu hàng: “Lực lượng vũ trang phải hạ vũ khí, chính quyền các cấp phải tự giải tán”. Sau đó Dương Văn Minh đã thực hiện các điều đó trước đài phát thanh Sài Gòn.
Bùi Quang Thận là Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 203 - Chủ nhiệm tăng thiết giáp, Quân đoàn 2 cầm lá cờ của quân giải phóng lên nóc Dinh Độc Lập, sau đó hạ lá cờ của Việt Nam Cộng hoà xuống và kéo cờ của quân giải phóng lên. Trước khi kéo cờ của ta lên nóc Dinh Độc Lập, vì muốn lưu lại khoảnh khắc này, anh đã ghi vào góc cờ: “Bùi Quang Thận - 11h30 ngày 30/4/1975”.
Sau khi Dương Văn Minh đọc lời đầu hàng đó trước đài phát thanh Sài Gòn, tôi nhận được công điện khẩn mang băng nghi âm Dương Văn Minh đọc lời đầu hàng ra Bắc để báo cáo Quân ủy.
Có thể thấy rằng, với cố Trung tướng Phạm Hồng Cư, chuyến hành quân “thần tốc” cùng các đơn vị chủ lực tiến vào giải phóng miền Nam vào tháng 4/1975 là kỷ niệm không bao giờ quên trong đời binh nghiệp của ông.
Nhắc lại quá khứ hào hùng không chỉ để mỗi người dân Việt Nam khâm phục, tự hào về những thế hệ cách mạng cha anh với ý chí kiên cường, tinh thần hết mình vì độc lập tự do, vì Tổ quốc, vì nhân dân, mà còn để thế hệ hôm nay càng thấy rõ hơn trách nhiệm của mình, xây dựng đất nước ngày càng vững mạnh.
Với tinh thần chiến thắng 30/4, bằng quyết tâm, nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, đất nước ta đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện. Tiềm lực mọi mặt của đất nước được tăng cường. Uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng nâng cao. Có thể nói chúng ta đang từng bước thực hiện được di nguyện của Bác Hồ là sau ngày thắng lợi sẽ “xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”.
Một trong ba người con rể của Giáo sư Đặng Thai Mai
Trên con đường cách mạng lịch sử của dân tộc, chúng ta đều biết cố Trung tướng Phạm Hồng Cư là một vị tướng giỏi, có nhiều công lao cống hiến đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và quân đội, nhưng trong cuộc sống đời thường mấy ai biết rằng ông lại là một trong ba người con rể của GS Đặng Thai Mai cùng với Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Trung tướng Phạm Hồng Sơn.
Giống như Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Trung tướng Phạm Hồng Cư cũng quen biết với GS Đặng Thai Mai từ trước. Với ông, GS Đặng Thai Mai không chỉ là bố vợ mà còn là một người thầy đáng kính trong đời.
Bài viết “Ông bố vợ đặc biệt” đăng trên ấn phẩm Báo QĐND cuối tuần ngày 30/8/2019 có ghi lại rằng: Lần đầu tiên Phạm Hồng Cư gặp GS Đặng Thai Mai là vào năm 1945. Khi đó Phạm Hồng Cư bị chính quyền thực dân Pháp bắt bỏ tù trong cuộc khủng bố học sinh Trường Bưởi. Nhân lúc bị ốm ra nằm nhà thương ở Thanh Hóa, ông bỏ trốn, chạy xuống Sầm Sơn, lánh vào nhà bà ngoại dưỡng bệnh.
Từ lâu, Phạm Hồng Cư đã ngưỡng mộ tài năng, kiến thức uyên bác của GS Đặng Thai Mai qua các bài báo và đặc biệt là cuốn “Văn học khái luận” với nhiều điều mới lạ, hay lắm nhưng có nhiều điều còn chưa hiểu mấy, rất muốn được có cơ hội gặp, hỏi tác giả. Đúng lúc này, được tin ông Đặng Thai Mai đang dưỡng bệnh ở villa Trần Quang Đoan, Phạm Hồng Cư tìm đến thăm.
GS Đặng Thai Mai. Ảnh: Tư liệu đăng trên báo Nghệ An
Sau này khi nói về cuộc gặp gỡ ban đầu ấy, Trung tướng Phạm Hồng Cư kể: “Tôi nhớ nhất đôi mắt ông. Một đôi mắt cực kỳ thông minh mà tôi chưa từng thấy, long lanh trí tuệ, ngời lên ánh thép rất sắc, rất nghiêm, có lúc làm tôi sợ, nhìn sâu vào thì rất hiền, phản ánh một tâm hồn nhân hậu. Đôi mắt ấy khuyến khích tôi: Cứ hỏi nữa đi!”.
Sau nhiều lần gặp, Phạm Hồng Cư đã tiếp cận được với quan điểm và phương pháp luận Mác-xít qua thầy Mai. Thời gian thầy ốm yếu, Phạm Hồng Cư xin phép đến giúp việc làm thư ký, ghi chép cho thầy.
Sau này Phạm Hồng Cư theo đơn vị lên chiến khu Việt Bắc, gia đình ông Đặng Thai Mai vào Thanh Hóa. Đến năm 1953, sau chiến dịch giải phóng Sầm Nưa, Thượng Lào, Phạm Hồng Cư về quê và đi thăm thầy Mai.
Phạm Hồng Cư tặng thầy Mai quà chiến trường là 5 hộp cà phê hảo hạng và thuốc lá Evinmore, dù biết thầy không thích cà phê công nghiệp và thuốc lá lính Tây nhưng chiến lợi phẩm thu được chỉ có vậy. Song thầy bảo: “Thứ này hiếm”, khiến chàng rể tương lai sung sướng.
Sau này Phạm Hồng Cư đã kết hôn với Đặng Thị Hạnh, con gái thứ hai của GS, Nhà văn Đặng Thai Mai.
GS Đặng Thai Mai (1902-1984) quê tại Lương Điền (nay là Thanh Xuân), huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An trong một gia đình nho học. Ông còn được biết đến dưới tên gọi Đặng Thái Mai và những bút danh Thanh Tuyền, Thanh Bình. Ông là giáo sư, nhà giáo, nhà văn, nhà phê bình văn học Việt Nam và nguyên là Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Viện trưởng đầu tiên của Viện Văn học Việt Nam…
Năm 1928, ông lập gia đình với bà Hồ Thị Loan và có 6 người con, tất cả đều thành đạt. Đặc biệt, ông có tới ba người con rể là các vị tướng giỏi: Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Trung tướng Phạm Hồng Cư và Trung tướng Phạm Hồng Sơn.
Cục Hàng không Việt Nam vừa có văn bản gửi các Hãng hàng không Việt Nam về việc tăng tần suất chuyến bay phục vụ các hoạt động Kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất Đất nước.
Sở GD&ĐT Hà Nội yêu cầu các đơn vị, nhà trường cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục học sinh thực hiện nếp sống văn minh, thanh lịch, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, an toàn giao thông; Không tham gia đua xe, cổ vũ đua xe trái phép; Thực hiện nghiêm túc quy tắc ứng xử nơi công cộng...
Ngày 24/4, Cục Hàng không Việt Nam cho biết, vừa có văn bản gửi các hãng hàng không Việt Nam xem xét, bổ sung ngay tải cung ứng trên các đường bay nội địa dịp nghỉ lễ 30/4-1/5 căn cứ nguồn lực và việc tối ưu hóa đội tàu bay.
Mong muốn có được 5 ngày nghỉ trọn vẹn, Thanh Huyền (27 tuổi, thiết kế đồ họa) tăng tốc làm việc từ trước đó nửa tháng, sẵn sàng thức tới 1-2h sáng để hoàn thành khối lượng công việc gấp đôi bình thường.
Văn học trung đại Việt Nam đã có hẳn dòng thơ vịnh sử với hàng trăm, hàng nghìn bài về các bậc anh hùng vì nước, vì dân. Trong một thế kỷ văn học hiện đại (thế kỷ 20) và hai thập niên đầu thế kỷ 21 của văn học đương đại, truyền thống ấy vẫn được duy trì, tiếp nối.
Một người đàn ông vừa bị lừa mất số tiền 600 triệu đồng khi tiến hành đăng ký xuất khẩu lao động trên mạng. Sự việc ngay sau đó đã được người này trình báo Công an.
Ủy ban Quốc gia Phòng, Chống Ma túy Campuchia và Viện Nghiên cứu & Ứng dụng Phòng chống Ma túy PSD vừa ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giai đoạn 2026–2028, tập trung vào nâng cao nhận thức cộng đồng, đào tạo, truyền thông phòng ngừa và chuyển giao phương
Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 397/NQ-CP Kế hoạch hành động của Chính phủ về đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đến năm 2030.
Phó Thủ tướng Mai Văn Chính ký Quyết định số 2640/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận số 84-KL/TW ngày 21/6/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 16/6/2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về “tiếp tục xây dựng v
Công an tỉnh An Giang cho biết đã tống đạt Quyết định tạm giam đối với Nguyễn Thanh Duy để điều tra về hành vi “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”.
An Giang đã hưởng ứng mạnh mẽ Phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước trong năm 2025” với tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao độ.
Một người đàn ông vừa trình báo Công an phường Khương Đình, TP. Hà Nội về việc bị lừa mất số tiền gần 600 triệu đồng khi tiến hành đăng ký xuất khẩu lao động trên mạng.
Ủy ban Quốc gia Phòng, chống ma túy Campuchia và Viện Nghiên cứu & Ứng dụng Phòng chống Ma túy PSD vừa ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giai đoạn 2026–2028, tập trung vào nâng cao nhận thức cộng đồng, đào tạo, truyền thông phòng ngừa và chuyển giao phương pháp điều trị tái nghiện dựa trên liệu pháp tâm lý.
Theo cơ quan công, Trịnh Bá Thảo vừa chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương vào tháng 10/2025, lại “ngựa quen đường cũ” gây ra hoàng loạt vụ trộm cắp.
Công an tỉnh Bắc Ninh đã phối hợp với Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an bàn giao một đối tượng truy nã đỏ của Interpol cho cơ quan chức năng Hàn Quốc.
Hành vi vi phạm pháp luật của Khoan bị phát hiện khi cơ quan chức năng kiểm tra, đối chiếu dữ liệu liên quan đến tài khoản Quỹ Cứu trợ của xã Phan Sơn.
Công an tỉnh Thanh Hóa vừa triệt xóa đường dây tội phạm hoạt động trên không gian mạng với quy mô đặc biệt lớn, xuyên quốc gia, do Mai Văn Tới (SN 2001, trú tại xã Nga Sơn, tỉnh Thanh Hoá) cầm đầu.
Bộ Công an cho biết Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã chính thức ra Quyết định truy nã đối với bị can Nguyễn Văn Đài sau khi hoàn tất các thủ tục khởi tố theo quy định của pháp luật.
Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
20 °C
24 °C
19 °C
