Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển GD-ĐT: “Cột mốc chiến lược” cho Giáo dục Việt Nam vươn cao - (Bài 2): Những chính sách ưu đãi vượt trội - “dải cầu kiều” tiến bước hội nhập

Một buổi học thực hành tại Đại học Phenikaa. (ảnh: PLVN).

Thầy: “Sống được bằng nghề, sống cho nghề”!

Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển GD-ĐT có điểm đáng chú ý về chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhà giáo. Đó là nâng phụ cấp ưu đãi nghề đối với cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông lên tối thiểu 70% cho giáo viên; tối thiểu 30% cho nhân viên; 100% cho giáo viên ở khu vực đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Những quy định đột phá trong Nghị quyết số 71-NQ/TW thể hiện sự quan tâm lớn của Đảng, Nhà nước đối với đội ngũ nhà giáo, trở thành luồng gió mới tiếp thêm động lực để đội ngũ giáo viên có thể yên tâm sống với nghề, cống hiến cho nghề cao quý của mình.

Cô giáo Nguyễn Thị Quỳnh Lân (Trường THPT Nguyễn Siêu, Hà Nội) chia sẻ, chúng tôi rất phấn khởi, những chính sách ưu đãi này khích lệ, động viên rất lớn đội ngũ nhà giáo, tạo thêm động lực để cán bộ quản lý, giáo viên nhân viên gắn bó, cống hiến cho sự nghiệp trồng người; nhất là đội ngũ giáo viên ở khu vực đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Còn Thạc sĩ Trịnh Thị Quỳnh (Trường Cao đẳng Sư phạm Nam Định, tỉnh Ninh Bình) thì cho rằng, chính sách trên đối với những nhà giáo đã và đang công tác sẽ có thêm nguồn động lực lớn để yên tâm gắn bó, cống hiến với nghề.

Đồng thời, đó cũng là chính sách thu hút nhân tài về cho ngành GD-ĐT, và là động lực để những cử nhân trẻ sẵn sàng đầu quân về công tác tại những vùng miền khó khăn. Nói gì thì nói, phải “có thực mới vực được đạo”, vì “cơm áo không đùa với khách thơ”! Chúng tôi kỳ vọng sự quan tâm, đầu tư thiết thực, xứng tầm của Đảng, Nhà nước với đội ngũ giáo viên sẽ góp phần nâng cao chất lượng GD-ĐT - bà Quỳnh nhấn mạnh.

Trò: Không ai phải bỏ học vì điều kiện tài chính!

Theo GS.TSKH Nguyễn Đình Đức (Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội), mục đích cao cả nhất của Nghị quyết 71-NQ/TW và cũng là mong mỏi của những người thầy, là giáo dục Việt Nam sẽ phải thực sự là nền giáo dục thực chất "học thật - nhân tài thật", đào tạo ra những con người "vừa hồng vừa chuyên", có năng lực trình độ chuyên môn tốt, trình độ cao, giỏi ngoại ngữ, giỏi AI, nhưng cũng mang trong mình tình yêu Tổ quốc nồng nàn với khát vọng và hoài bão cống hiến vì hạnh phúc của nhân dân.

Muốn đạt được mục đích đó, cùng với việc đầu tư cơ sở vật chất cho giáo dục, bảo đảm chế độ tốt nhất cho đội ngũ những người thầy, Nghị quyết 71-NQ/TW cũng dành chính sách ưu đãi, hỗ trợ về tài chính, tín dụng cho người học. Như chúng ta đã biết, từ năm học 2025-2026, Nhà nước áp dụng chính sách miễn toàn bộ học phí cho học sinh hệ công lập từ cấp mầm non đến cấp trung học khiến nức lòng nhân dân.

Lễ khai giảng tại Trung tâm Giáo dục Thường xuyên Mai Sơn, tỉnh Sơn La. (ảnh: PLVN).

Nghị quyết 71-NQ/TW quy định: “Mở rộng các chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi cho người học, không để học sinh, sinh viên nào bỏ học vì điều kiện tài chính. Xây dựng và triển khai Đề án đào tạo tài năng, ưu tiên các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật và công nghệ. Thành lập Quỹ học bổng quốc gia và phát huy hiệu quả các quỹ khuyến tài, khuyến học khác từ nguồn ngân sách nhà nước và các nguồn hợp pháp khác để khuyến khích học tập và phát triển sự nghiệp giáo dục.”

Quy định trên của Nghị quyết 71-NQ/TW thêm một lần nhận được sự đồng thuận lớn của xã hội. Nó khẳng định chính sách nhân văn, ưu việt của Nhà nước ta trong công tác GD-ĐT về việc mọi công dân đều có quyền được học tập, “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong khát vọng được học tập, được cống hiến tri thức. “Học tập suốt đời để dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh vì lợi ích chung, để trở thành người có ích cho xã hội” - như khẳng định của Tổng Bí thư Tô Lâm trong bài viết “Học tập suốt đời”.

Một thầy giáo Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong Nam Định (tỉnh Ninh Bình) cho biết, chúng tôi rất ủng hộ chủ trương của Nghị quyết 71-NQ/TW về việc thành lập Quỹ học bổng Quốc gia và phát huy hiệu quả các quỹ khuyến tài, khuyến học khác từ nguồn ngân sách nhà nước, nguồn kinh phí xã hội hoá. Thực tế, tại Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong cũng như một số trường, nhiều năm qua đã xây dựng Quỹ Tài năng và Quỹ hoạt động rất hiệu quả. Thực tế, Quỹ đã nâng bước nhiều học sinh giỏi có hoàn cảnh khó khăn thực hiện được ước mơ. Nay Nhà nước chủ trương thành lập Quỹ học bổng quốc gia, chúng tôi rất mừng, đây là chủ trương đúng đắn, nhân văn và thiết thực, sẽ giúp các em học trò nghèo có cơ hội được học tập, không bị bỏ lại phía sau.

Học sinh Trường Tiểu học Phan Đình Giót (Hà Nội) hân hoan ngày tựu trường (ảnh: PLVN).

Thêm nhiều cơ chế, chính sách tài chính, đầu tư cho GD-ĐT

Đổi mới căn bản cơ chế, chính sách tài chính và đầu tư cho GD-ĐT là một trong những quy định nổi bật của Nghị quyết số 71-NQ/TW. Nghị quyết chủ trương chi ngân sách nhà nước cho GD-ĐT đạt tối thiểu 20% tổng chi ngân sách, trong đó phân bổ chi đầu tư đạt ít nhất 5% tổng chi ngân sách nhà nước và chi cho giáo dục đại học đạt ít nhất 3% tổng chi ngân sách nhà nước.

Nghị quyết cũng thống nhất chủ trương xây dựng và triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia mới về hiện đại hoá, nâng cao chất lượng GD-ĐT giai đoạn 2026 - 2035; ưu tiên đầu tư cho giáo dục đại học.

Cụ thể hoá ưu tiên đầu tư cho giáo dục đại học, Nghị quyết 71-NQ/TW quy định bảo đảm quyền tự chủ đầy đủ, toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính

Trên cơ sở đó, giao các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp tự quyết định và thực hiện phù hợp với điều kiện của nhà trường, quyết định tuyển dụng, thuê giảng viên, bổ nhiệm chức danh lãnh đạo, quản lý đối với người giỏi từ nước ngoài.

Đặc biệt, chủ trương đầu tư xây dựng “Trường ra trường, lớp ra lớp” được Nghị quyết 71-NQ/TW chú trọng. Theo đó, nâng chuẩn cơ sở giáo dục ở tất cả cấp học, quy định diện tích tối thiểu, quy chuẩn, tiêu chuẩn từng bước tiệm cận khu vực, quốc tế_. Ưu tiên dành quỹ đất sạch, cho phép chuyển đổi linh hoạt mục đích sử dụng đất sang đất giáo dục; tập trung giải phóng mặt bằng, giao đất sạch cho các dự án giáo dục, đào tạo.

Không áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp đối với cơ sở giáo dục công lập, cơ sở giáo dục tư thục hoạt động không vì lợi nhuận.

Không thu tiền sử dụng đất, giảm tiền thuê đất, tiền thuế đất đối với các cơ sở giáo dục trong nước.

Không áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp đối với cơ sở giáo dục công lập, cơ sở giáo dục tư thục hoạt động không vì lợi nhuận.

Ưu tiên dành trụ sở cơ quan nhà nước dôi dư sau sắp xếp cho các cơ sở giáo dục; cho phép áp dụng hình thức cho thuê công trình thuộc sở hữu nhà nước đối với cơ sở giáo dục tư thục.

Xây dựng cơ chế, chính sách đủ mạnh khuyến khích tổ chức, doanh nghiệp đầu tư phát triển GD-ĐT; đẩy mạnh hợp tác công tư; mở rộng hợp tác, liên kết giữa các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp, cơ sở nghiên cứu, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước; ưu tiên vốn tín dụng cho các dự án phát triển giáo dục và đào tạo. Xây dựng khung khổ pháp lý để hình thành quỹ tài trợ cho các cơ sở giáo dục huy động vốn cộng đồng.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn: Nghị quyết 71 mở ra cơ hội bứt phá cho giáo dục Việt Nam Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn. (ảnh: VGP) Năm học này, ngành Giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay. Trong đó, quan trọng nhất là việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã được xác lập từ Nghị quyết 29-NQ/TW (năm 2013) và tiếp tục được nhấn mạnh tại Kết luận 91-KL/TW (năm 2024). Nghị quyết 71 thể hiện tầm nhìn, chiến lược mới của Đảng cho hệ thống giáo dục trong tương lai, trong bối cảnh thế giới có những thay đổi sâu sắc, đặc biệt là công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục toàn cầu. Bên cạnh đó, Nghị quyết đã xác định những mục tiêu lớn cùng các nhiệm vụ, giải pháp mang tính đột phá để đưa giáo dục Việt Nam lên tầm cao mới. Với toàn Ngành, đây là cơ hội lớn để bứt phá, để khẳng định vị trí quyết định của giáo dục đối với sự phát triển đất nước. Ý thức được điều này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71, đồng thời cụ thể hóa bằng Kế hoạch hành động của Bộ ngay từ đầu năm học.​ Song song, một Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển giáo dục và đào tạo đang được xây dựng. Bốn đạo luật quan trọng (Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi) dự kiến được ban hành trong năm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc để vận hành một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ, hiệu quả. Việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giáo dục STEM cũng mở ra cơ hội để giáo dục bước vào giai đoạn nâng cao chất lượng và đổi mới toàn diện. Bên cạnh cơ hội, ngành cũng đối mặt nhiều thách thức. Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt ở cấp xã, đặt ra yêu cầu cao về quản trị tổ chức, nhân sự. Vấn đề công bằng giáo dục; dạy thêm - học thêm; tuyển dụng, luân chuyển giáo viên; phổ cập thực chất cũng là những thách thức cần giải quyết quyết liệt. Ngoài ra, việc hấp thụ các nguồn lực đầu tư rất lớn trong thời gian tới, bảo đảm hiệu quả, đúng quy định, cũng đòi hỏi nỗ lực lớn.

(Đón đọc Bài 3: Phát triển nền Giáo dục toàn diện, hội nhập, giàu bản sắc)