Dựa trên chỉ số giá tiêu dùng 3,35%, GDP đạt 5,05% năm 2023 và để giảm bớt chênh lệch trong thụ hưởng giữa người nghỉ hưu trước và sau cải cách tiền lương, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam kiến nghị tăng lương hưu 8% từ ngày 1/7 tới.
Theo đó, BHXH Việt Nam đề xuất tăng thêm 8% cho người hưởng hưu trí cả hai khu vực công và tư từ ngày 1/7, kinh phí dự kiến hơn 8.800 tỉ đồng.
Nếu được thông qua, ngân sách Nhà nước dự kiến bố trí thêm 1.900 tỷ đồng trong 6 tháng cuối năm; thêm 50 tỷ đồng nếu điều chỉnh mức hưởng đạt 3,5 triệu đồng mỗi tháng với người nghỉ hưu trước năm 1995. Nguồn Quỹ BHXH tăng khoảng 6.900 tỷ đồng chưa bao gồm tiền trích đóng bảo hiểm y tế.
BHXH Việt Nam tính toán trong 5 năm tới, nếu lương hưu, trợ cấp được tính dựa trên bình quân lương đóng BHXH toàn bộ quá trình tham gia hệ thống thì mức lương hưu của lao động chỉ tăng khoảng 5% chưa bao gồm trượt giá. Lương hưu của người nghỉ sau ngày 1/7/2024 cũng chỉ tăng 0,13% so với người nghỉ hưu trước tháng 6/2024.
BHXH Việt Nam cũng đề xuất sửa đổi quy định về cách tính mức bình quân tiền lương đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp BHXH 1 lần.
Theo đó, từ ngày 1/7, mức bình quân tiền lương đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp BHXH theo quy định tại khoản 1 điều 62 luật BHXH năm 2014, được áp dụng đối với người lao động, có thời gian đóng BHXH theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định trước ngày 1/7 tới. Thời gian đóng BHXH từ ngày 1/7 trở đi được tính bình quân toàn bộ thời gian đóng BHXH.
Đây là mức điều chỉnh lương hưu chung cho mọi người hưởng lương hưu, bao gồm cả người lao động trước khi nghỉ hưu đóng BHXH theo mức tiền lương do Nhà nước quy định và người đóng BHXH theo mức tiền lương do người sử dụng lao động quyết định.
Thống kê hết năm 2023, bình quân tiền lương tính đóng BHXH của lao động khu vực Nhà nước hiện đạt 6,9 triệu đồng với mức lương hưu khoảng 6,1 triệu đồng. Tiền lương làm căn cứ tính đóng BHXH của lao động trong doanh nghiệp, hợp tác xã gần 6,4 triệu đồng.
Từ giữa năm 2024, cán bộ, công chức, viên chức sẽ được trả lương theo vị trí việc làm thay vì hệ số cào bằng hiện nay. Dự kiến từ năm 2025, tiền lương cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang tiếp tục được tăng bình quân 7% mỗi năm cho đến khi mức lương thấp nhất khu vực công bằng hoặc cao hơn mức lương thấp nhất vùng 1 khu vực doanh nghiệp.
Với cách tính mức bình quân tiền lương đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp 1 lần theo đề xuất thì bình quân 5 năm, mức lương hưu của người lao động tăng khoảng 1,5% (chưa tính đến yếu tố trượt giá). Đồng thời, lương hưu của người nghỉ sau ngày 1/7/2024 chỉ tăng 0,13% so với người nghỉ hưu tháng 6/2024.
