Vấn đề pháp lý vụ việc Viện Pháp y tâm thần Trung ương: Chạy giám định tâm thần để trốn xử lý hình sự?

Mới đây, Công an thành phố Hà Nội vừa triệt phá vụ án Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy; Tàng trữ trái phép chất ma túy, Đưa hối lộ, Nhận hối lộ, Môi giới hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại Viện Pháp y Tâm thần Trung ương.

Khởi tố 36 người là lãnh đạo, cán bộ Viện Pháp y tâm thần trung ương

40 đối tượng đã bị khởi tố trong đó có 36 đối tượng là lãnh đạo, cán bộ Viện Pháp y Tâm thần Trung ương, 2 bị can là bệnh nhân đang chữa bệnh tâm thần bắt buộc.

Đặc biệt có bị can là Viện trưởng, Phó Viện trưởng, Trưởng các khoa, phòng ban chức năng của Viện pháp y tâm thần Trung ương và Viện pháp y tâm thần Biên Hòa.

Nhóm bị can có nhiều tiền án tiền sự đã móc nối với các lãnh đạo, nhân viên y tế tại Viện Pháp Y tâm thần Trung ương để làm sai lệch kết luận giám định tâm thần, giúp nhiều đối tượng phạm

Vợ chồng Mai Anh tại cơ quan điều tra.

hình sự trong đó có tội đặc biệt nghiêm trọng không phải chấp hành án theo quy định.

Năm 2016, Nguyễn Thị Mai Anh, phạm tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và bị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh tại Viện Pháp y Tâm thần Trung ương.

Tại đây Mai Anh đã cấu kết với các cán bộ, giám định viên của Viện để ra ngoài.

Năm 2020, đối tượng tiếp tục phạm tội làm giả con dấu, sử dụng tài liệu giả của cơ quan tổ chức và tiếp tục được áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh.

Năm 2023 đối tượng tiếp tục phạm tội Gây rối trật tự công cộng và tiếp tục được áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh tại Viện pháp y tâm thần Trung ương.

Lê Văn Đông, chồng bị can Mai Anh, có 5 tiền án tiền sự trong đó có tội Mua bán trái phép chất ma túy, gây rối trật tự công cộng, được áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh tại Viện.

2 đối tượng đã cấu kết, đưa tiền cho Lãnh đạo, nhân viên của Viện để được tự do ra ngoài thường xuyên.

Thậm chí còn tổ chức mời cả cán bộ nhân viên của các Khoa, phòng thuộc viện Pháp y đi du lịch nghỉ mát cùng tại nhiều khu nghỉ dưỡng, khách sạn cao cấp ở nhiều tỉnh, thành.

Các đối tượng liên quan đến vụ án.

Theo điều tra, quá trình điều trị tại đây, 2 đối tượng được bố trí ở phòng riêng, có điều hòa và các thiết bị âm thanh để tổ chức ăn chơi và sử dụng ma túy ngay tại Viện.

Trưởng khoa điều trị bắt buộc nam, nữ và nhiều nhân viên tại các khoa đều thường xuyên nhận tiền và quà của các đối tượng.

Từ tháng 2 đến tháng 5 vừa qua, 2 đối tượng Mai Anh và Lê Văn Đông đã trốn khỏi Viện.

Đầu tháng 6, 2 đối tượng đã cho tiền để các bác sĩ, nhân viên y tế và người nhà của Khoa điều trị bắt buộc nam tổ chức đi du lịch tại Sầm Sơn, Thanh Hóa.2 đối tượng trên có đi cùng và tổ chức sử dụng ma túy công khai tại bãi biển Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

Tại đây, lực lượng công an đã bắt giữ nhóm đối tượng khi đang sử dụng trái phép chất ma túy.

Thậm chí, chính cán bộ, nhân viên của Viện sử dụng ma túy cùng. Bước đầu xác định 14 cán bộ, nhân viên của Viện Pháp Y Tâm thần Trung ương có mặt tại đây.

Bước đầu công an thành phố Hà Nội đã xác định 22 đối tượng có quyết định chữa bệnh bắt buộc nhưng không có mặt tại Viện.

Đối với 22 hồ sơ của các đối tượng, sơ bộ nhận định 15 đối tượng có dấu hiệu can thiệp trái pháp luật để có kết luận giám định tâm thần không đúng quy định đã được áp dụng bắt buộc chữa bệnh nhằm trốn tránh xử lý hình sự theo quy định pháp luật...

Hành vi của các bị can là rất nguy hiểm cho xã hội, hình phạt cao nhất có thể áp dụng là tử hình

Về vấn đề pháp lý, trao đổi với PV báo Pháp luật Việt Nam, TS.LS Đặng Văn Cường (Trưởng Văn phòng LS Chính Pháp) cho biết: Theo thông tin từ phía cơ quan điều tra thì đây là vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng, xử lý với nhiều đối tượng về nhiều tội danh khác nhau trong đó nhiều bị can là người có chức vụ quyền hạn thuộc bệnh viện pháp y tâm thần trung ương.

Điều đáng chú ý không phải đây là lần đầu tiên cơ quan chức năng xử lý đối với bệnh viện này cũng như trong lĩnh vực giám định pháp lý tâm thần.

Trước đó cơ quan chức năng đã phát hiện không ít các đối tượng đã có hành vi vi phạm pháp luật trong quá trình điều trị tâm thần hoặc trong quá trình giám định pháp y tâm thần gây bức xúc trong dư luận xã hội.

TS.LS Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội.

Theo TS.LS Đặng Văn Cường: Hành vi của các đối tượng là đặc biệt nghiêm trọng...trong đó có tính đúng đắn của hoạt động thi hành công vụ nhiệm vụ, trong hoạt động khám chữa bệnh, trong lĩnh vực giám định tư pháp.

Hành vi mua chuộc cán bộ lãnh đạo biện pháp y tâm thần để chạy giấy chấm nhận tâm thần là hành vi rất nguy hiểm, có thể dẫn đến bảo là tội phạm, gây ra những nguy cơ bất ổn cho xã hội.

Kết quả điều tra bước đầu cho thấy các đối tượng mua chuộc được lãnh đạo biện pháp tâm thần dẫn đến các đối tượng được bố trí phòng riêng, thỏa sức sử dụng ma túy, tự do đi lại rồi tiếp tục thực hiện các hành vi phạm tội.

Nghiêm trọng hơn là đối tượng còn nhận tiền của các đối tượng khác để chạy bệnh án tâm thần Nhằm trốn tránh sự trừng phạt của pháp luật, gây bức xúc trong dư luận xã hội và tiềm ẩn nhiều rủi ro trong xã hội.

"Đây là vụ án phức tạp liên quan đến nhiều bị can, nhiều hành vi phạm tội, quá trình phạm tội kéo dài nên cơ quan điều tra sẽ từng bước làm rõ hành vi, động cơ mục đích, phương thức thủ đoạn phạm tội cũng như đánh giá hậu quả của hành vi phạm tội đã gây ra đối với xã hội để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Quá trình điều tra vụ án này, cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ Những sự việc khác có liên quan để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật", TS.LS Đặng Văn Cường nói.

Cũng theo, TS.LS Đặng Văn Cường: Ngoài việc phát hiện xử lý đối với các hành vi vi phạm thì cũng cần làm rõ nguyên nhân điều kiện phạm tội để hoàn thiện pháp luật, tăng cường cơ chế kiểm soát, giám sát để hoạt động giám định pháp y tâm thần được thực hiện một cách nghiêm túc, đúng quy trình, đúng pháp luật, có sự kiểm soát chặt chẽ để tránh các hành vi vi phạm pháp luật tương tự có thể xảy ra.

Ngoài việc phát hiện xử lý đối với các hành vi vi phạm thì cũng cần làm rõ nguyên nhân điều kiện phạm tội để hoàn thiện pháp luật, tăng cường cơ chế kiểm soát, giám sát để hoạt động giám định pháp y tâm thần được thực hiện một cách nghiêm túc, đúng quy trình, đúng pháp luật, có sự kiểm soát chặt chẽ để tránh các hành vi vi phạm pháp luật tương tự có thể xảy ra.

Hiện nay cơ quan điều tra đang khởi tố 40 bị can về nhiều tội danh khác nhau trong đó có một số tội danh có hình phạt cao nhất là tử hình như tội tàng trữ trái phép chất ma túy, tội nhận hối lộ.

Còn các tội danh khác thì có hình phạt là tù có thời hạn như tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, tôi đưa hối lộ, môi giới hối lộ, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

"Cơ quan điều tra sẽ làm rõ số lượng ma túy thu giữ được để xác định hành vi phạm tội của tội tàng trữ trái phép chất ma túy, làm cơ sở để buộc tội đồng thời xác định khung hình phạt có thể áp dụng đối với các đối tượng phạm tội về tàng trữ trái phép chất ma túy.

Còn đối với các đối tượng tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy Là tạo các điều kiện để đưa ma túy vào cơ thể người khác, thì sẽ làm rõ các đối tượng này thực hiện phạm tội bao nhiêu lần, với bao nhiêu người, phương thức thủ đoạn phạm tội cũng như hành vi của từng bị can trong việc tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy như thế nào để xử lý theo quy định của pháp luật.

Đối với nhóm tội phạm về chức vụ thì sẽ làm rõ hành vi nhận hối lộ được thực hiện như thế nào.

Pháp luật quy định nhận hối lộ là hành vi của người có chức vụ quyền hạn, đã nhận lợi ích vật chất hoặc lợi ích phi vật chất trực tiếp của người đô hối lộ hoặc qua trung gian để thực hiện công việc theo yêu cầu của người đưa hối lộ.

Trong vụ án này cơ quan điều tra xác định các đối tượng nhận hối lộ để Cho người đưa hối lộ được tự do ra vào, tự do sinh hoạt riêng, thậm chí rời khỏi nơi bắt buộc chữa bệnh.

Ngoài ra bước đầu cơ quan điều tra xác định hành vi đi hối lộ còn nhằm cấp giấy chứng nhận tâm thần giả cho một số đối tượng để trốn tránh sự trừng phạt của pháp luật, đây là hành vi rất nghiêm trọng và nguy hiểm nên cơ quan điều tra sẽ làm rõ số tiền nhận hối lộ và công việc trái pháp luật đã thực hiện để đánh giá tính chất của hành vi phạm tội làm cơ sở quyết định hình phạt.

Trường hợp nhận hối lộ từ 1.000.000.000 đồng trở lên thì người nhận hối lộ có thể bị áp dụng Khung hình phạt cao nhất có mức hình phạt là tự hình quy định tại khoản 4, điều 354 bộ luật hình sự", TS.LS Đặng Văn Cường cho hay.

"Đối với người thực hiện hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ là vì vụ lợi hoặc vì động cơ cá nhân mà làm trái công vụ gây thiệt hại đến tài sản của nhà nước.

Hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ không có thỏa thuận để thực hiện hành vi thi hành công vụ trái pháp luật nhưng vì nể nang mà người có chức vụ quyền hạn đã thực hiện hành vi trái pháp luật gây thiệt hại đến lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức cá nhân.

Hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ có mức hình phạt tới 15 năm tù, tùy thuộc vào tính chất nguy hiểm của hành vi và hậu quả xảy ra.

Đối với hành vi đưa hối lộ và môi giới hối lộ thì hình phạt tới 20 năm tù quy định tại điều 364 và điều 365 bộ luật hình sự.

Tội đưa hối lộ có hình phạt cao nhất đến 29 năm tù, còn tội môi giới hối lộ có hình phạt cao nhất tới 15 năm tù", TS.LS Đặng Văn Cường nhấn mạnh.