Hà Nội 19 °C
TP Hồ Chí Minh 32 °C
Hải Phòng 18 °C
Đà Nẵng 23 °C
Yên Bái 17 °C
  • Hà Nội Hà Nội 19°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 32°C
  • Hải Phòng Hà Nội 18°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 23°C
  • Yên Bái Hà Nội 17°C

Người bào chữa chỉ định là gì?

Tư vấn pháp luật
16/03/2025 13:54
Nguyễn Xinh
aa
Người bào chữa là gì, người bào chữa chỉ định được hiểu như thế nào, người bào chữa có quyền và nghĩa vụ ra sao trong giải quyết vụ án hình sự? Đây là câu hỏi nhiều bạn đọc quan tâm.

Quyền con người và quyền công dân là một trong những quyền căn bản nhất, được quan tâm và ghi nhận trong các văn bản Hiến pháp.

Trong các quyền liên quan đến quyền con người và quyền công dân, chúng ta không thể không nói đến quyền tự bào chữa của người bị buộc tội cũng như quyền và nghĩa vụ của người bào chữa theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự.

Khoản 4 Điều 13 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Người bị bắt, tạm giữ, tạm giam, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa”.

Từ quy định của Hiến pháp năm 2013, chúng ta có thể khẳng định người bào chữa có vai trò rất quan trọng và là chủ thể không thể thiếu trong hoạt động tố tụng hình sự.

Vậy người bào chữa là gì? Người bào chữa chỉ định được hiểu như thế nào? Người bào chữa có quyền và nghĩa vụ ra sao trong giải quyết vụ án hình sự?

undefined
Người bào chữa có vai trò rất quan trọng và là chủ thể không thể thiếu trong hoạt động tố tụng hình sự.

Thế nào là người bào chữa?

Điều 72 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định, người bào chữa là người được người bị buộc tội nhờ bào chữa hoặc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ định và được cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận việc đăng ký bào chữa.

Người bào chữa có thể là: Luật sư; Người đại diện của người bị buộc tội; Bào chữa viên nhân dân; Trợ giúp viên pháp lý trong trường hợp người bị buộc tội thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý.

Trong đó, bào chữa viên nhân dân là công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên, trung thành với Tổ quốc, có phẩm chất đạo đức tốt, có kiến thức pháp lý, đủ sức khỏe bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ được giao, được Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc tổ chức thành viên của Mặt trận cử tham gia bào chữa cho người bị buộc tội là thành viên của tổ chức mình.

Tuy nhiên, pháp luật cũng đã có quy định cụ thể về những đối tượng không thể là người bào chữa gồm: Người đã tiến hành tố tụng vụ án đó; người thân thích của người đã hoặc đang tiến hành tố tụng vụ án đó; Người tham gia vụ án đó với tư cách là người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật; Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người bị kết án mà chưa được xoá án tích, người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc.

Trong một vụ án, một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều người bị buộc tội trong cùng vụ án nếu quyền và lợi ích của họ không đối lập nhau. Nhiều người bào chữa có thể bào chữa cho một người bị buộc tội.

Người bào chữa có thể được uỷ quyền hoặc chỉ định

Thông thường, người bào chữa là người được người bị buộc tội uỷ quyền tham gia vào quá trình giải quyết vụ án nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người bị buộc tội.

Vậy nhưng trong một số trường hợp, người bào chữa sẽ được chỉ định tham gia tố tụng.

Điều 76 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về việc chỉ định người bào chữa như sau:

Trong các trường hợp sau đây nếu người bị buộc tội, người đại diện hoặc người thân thích của họ không mời người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải chỉ định người bào chữa cho họ: Bị can, bị cáo về tội mà Bộ luật hình sự quy định mức cao nhất của khung hình phạt là 20 năm tù, tù chung thân, tử hình; Người bị buộc tội có nhược điểm về thể chất mà không thể tự bào chữa; người có nhược điểm về tâm thần hoặc là người dưới 18 tuổi.

Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải yêu cầu hoặc đề nghị các tổ chức sau đây cử người bào chữa cho các trường hợp cụ thể: Đoàn luật sư phân công tổ chức hành nghề luật sư cử người bào chữa; Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước cử Trợ giúp viên pháp lý, luật sư bào chữa cho người thuộc diện được trợ giúp pháp lý; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận cử bào chữa viên nhân dân bào chữa cho người bị buộc tội là thành viên của tổ chức mình.

Quyền và nghĩa vụ của người bào chữa được quy định như thế nào?

Tại Điều 73 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định như sau:

- Người bào chữa có quyền:

+ Gặp, hỏi người bị buộc tội;

+ Có mặt khi lấy lời khai của người bị bắt, bị tạm giữ, khi hỏi cung bị can và nếu người có thẩm quyền tiến hành lấy lời khai, hỏi cung đồng ý thì được hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can. Sau mỗi lần lấy lời khai, hỏi cung của người có thẩm quyền kết thúc thì người bào chữa có thể hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can;

+ Có mặt trong hoạt động đối chất, nhận dạng, nhận biết giọng nói và hoạt động điều tra khác theo quy định của Bộ luật này;

+ Được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng báo trước về thời gian, địa điểm lấy lời khai, hỏi cung và thời gian, địa điểm tiến hành hoạt động điều tra khác theo quy định của Bộ luật này;

+ Xem biên bản về hoạt động tố tụng có sự tham gia của mình, quyết định tố tụng liên quan đến người mà mình bào chữa;

+ Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật; đề nghị thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế;

+ Đề nghị tiến hành hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật này; đề nghị triệu tập người làm chứng, người tham gia tố tụng khác, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

+ Thu thập, đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;

+ Kiểm tra, đánh giá và trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;

+ Đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thu thập chứng cứ, giám định bổ sung, giám định lại, định giá lại tài sản;

+ Đọc, ghi chép và sao chụp những tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa từ khi kết thúc điều tra;

+ Tham gia hỏi, tranh luận tại phiên tòa;

+ Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

+ Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án nếu bị cáo là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất theo quy định của Bộ luật này.

- Người bào chữa có nghĩa vụ:

+ Sử dụng mọi biện pháp do pháp luật quy định để làm sáng tỏ những tình tiết xác định người bị buộc tội vô tội, những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo;

+ Giúp người bị buộc tội về mặt pháp lý nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ;

+ Không được từ chối bào chữa cho người bị buộc tội mà mình đã đảm nhận bào chữa nếu không vì lý do bất khả kháng hoặc không phải do trở ngại khách quan;

+ Tôn trọng sự thật; không được mua chuộc, cưỡng ép hoặc xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật;

+ Có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án; trường hợp chỉ định người bào chữa theo quy định tại khoản 1 Điều 76 của Bộ luật này thì phải có mặt theo yêu cầu của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát;

+ Không được tiết lộ bí mật điều tra mà mình biết khi thực hiện bào chữa; không được sử dụng tài liệu đã ghi chép, sao chụp trong hồ sơ vụ án vào mục đích xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân;

+ Không được tiết lộ thông tin về vụ án, về người bị buộc tội mà mình biết khi bào chữa, trừ trường hợp người này đồng ý bằng văn bản và không được sử dụng thông tin đó vào mục đích xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Bên cạnh những quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ của người bào chữa, pháp luật cũng đã quy định cụ thể về trách nhiệm pháp lý của người bào chữa. Theo đó, nếu người bào chữa vi phạm pháp luật thì tùy tính chất, mức độ vi phạm mà bị hủy bỏ việc đăng ký bào chữa, bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định của luật.

bài liên quan
Án chung thân cho cựu Trung úy Công an phi tang xác người tình

Án chung thân cho cựu Trung úy Công an phi tang xác người tình

Ngày 14/3, TAND tỉnh Tiền Giang tuyên phạt đối với Ngô Minh Thông - cựu Trung úy Công an thuộc đội Cảnh sát hình sự - công an thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang mức án chung thân tội “Giết người” và 3 năm tù về tội “Cướp tài sản”.
Nghệ An: Tạm giữ hình sự 14 đối tượng về hành vi “Gây rối trật tự công cộng”

Nghệ An: Tạm giữ hình sự 14 đối tượng về hành vi “Gây rối trật tự công cộng”

Quá trình di chuyển, 2 nhóm đối tượng điều khiển xe mô tô không biển kiểm soát, chạy với tốc độ cao, mang theo hung khí như vỏ chai bia, bình xịt hơi cay, ống tuýp sắt, thanh gỗ… phóng nhanh, lạng lách, đánh võng, bấm còi inh ỏi, vượt đèn đỏ.
Gia tăng số vụ buôn lậu có dấu hiệu hình sự

Gia tăng số vụ buôn lậu có dấu hiệu hình sự

Mặc dù số vụ phát hiện bắt giữ và xử lý giảm 18,8% vụ và 20,5% về trị giá hàng hoá vi phạm nhưng số vụ có dấu hiệu hình sự tăng 33,3% so với cùng kỳ năm 2024.
Trà Vinh: Tạm giữ hình sự đối tượng dùng xăng đốt mẹ ruột

Trà Vinh: Tạm giữ hình sự đối tượng dùng xăng đốt mẹ ruột

Ngày 25/2, Công an Trà Vinh thông tin, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Trà Vinh đã ra quyết định tạm giữ hình sự đối với Dương Quốc Trung (SN 2004, cư trú tại phường 7, TP Trà Vinh) về hành vi giết người.
Công an huyện Vĩnh Cửu Thông báo kết quả giải quyết tin báo về tội phạm, khởi tố vụ án “Xâm phạm chỗ ở của người khác” xảy ra ở thị trấn Vĩnh An

Công an huyện Vĩnh Cửu Thông báo kết quả giải quyết tin báo về tội phạm, khởi tố vụ án “Xâm phạm chỗ ở của người khác” xảy ra ở thị trấn Vĩnh An

Ngày 21/1/2025 Công an huyện Vĩnh Cửu đã ra Thông báo kết quả giải quyết tin báo về tội phạm, khởi tố vụ án hình sự “Xâm phạm chỗ ở của người khác” xảy ra từ tháng 12 năm 2022 đến tháng 10 năm 2024 tại KP3, thị trấn Vĩnh An, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai.

Bình luận

avatar-comment
Mới nhất
Đọc nhiều
Thủ tướng làm Trưởng Ban Chỉ đạo các dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt

Thủ tướng làm Trưởng Ban Chỉ đạo các dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Quyết định số 609/QĐ-TTg về việc thành lập Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt.
Giấu 12000 viên ma tuý tổng hợp trong bao tải nông sản, vẫn không thoát

Giấu 12000 viên ma tuý tổng hợp trong bao tải nông sản, vẫn không thoát

Trong quá trình vận chuyển, đối tượng giấu ma túy trong bao tải nông sản để ngụy trang và thường xuyên thay đổi phương thức di chuyển.
Bắt đối tượng sát hại người tình rồi tẩm xăng đốt ở Bình Dương

Bắt đối tượng sát hại người tình rồi tẩm xăng đốt ở Bình Dương

Ngày 16/3, Công an tỉnh Bình Dương cho biết đã bắt giữ nghi can Nguyễn Văn Sơn (44 tuổi, quê Gia Lai) để điều tra vụ án giết người rồi đổ xăng lên thi thể định đốt.
Tin bài khác
Người dân có phải làm lại thẻ căn cước khi sáp nhập tỉnh, thành?

Người dân có phải làm lại thẻ căn cước khi sáp nhập tỉnh, thành?

Trong thời gian tới, Việt Nam tiến hành sáp nhập một số tỉnh, thành, bỏ cấp huyện thì người dân của các địa phương này có cần đổi căn cước công dân hay không?
Hợp đồng giả nhưng mất tài sản thật

Hợp đồng giả nhưng mất tài sản thật

Trong thời gian gần đây, tình trạng sử dụng hợp đồng giả cách nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản, đặc biệt là đất đai, đã xuất hiện tại nhiều địa phương. Đây là hình thức mà người cho vay lợi dụng sự khó khăn tài chính của người vay, yêu cầu họ ký hợp đồng chuyển nhượng tài sản (thường là đất đai) dưới dạng mua bán, nhưng thực chất để đảm bảo cho khoản vay. Nếu không cẩn trọng, người vay có thể mất trắng tài sản khi xảy ra tranh chấp pháp lý.
Nhức nhối thực trạng mua bán công khai dữ liệu cá nhân

Nhức nhối thực trạng mua bán công khai dữ liệu cá nhân

Với tốc độ phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin vào các lĩnh vực của đời sống xã hội như hiện nay, dữ liệu cá nhân đang trở thành nguồn nguyên liệu cơ bản, ngày càng quan trọng, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Cần hướng tới chuyên nghiệp hóa soạn thảo văn bản tại các Bộ, ngành

Cần hướng tới chuyên nghiệp hóa soạn thảo văn bản tại các Bộ, ngành

Chiều 11/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh chủ trì Tọa đàm lấy ý kiến các tổ chức pháp chế Bộ, ngành, các chuyên gia đối với dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức hướng dẫn thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) về xây dựng, ban hành VBQPPL.
Gợi mở về trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật

Gợi mở về trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật

Chiều ngày 07/3/2025, đoàn công tác của Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) đã có buổi làm việc với đại diện Công ty Cổ phần Truyền thông quốc tế INCOM về việc sử dụng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Hiệu quả sự đột phá tư duy lập pháp

Hiệu quả sự đột phá tư duy lập pháp

“Cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy đã và đang đặt ra khối lượng công việc khổng lồ về sửa đổi, hoàn thiện luật pháp. Thực tế, thể chế vừa là động lực, vừa là nguồn lực phát triển đất nước trong kỷ nguyên vươn mình.
Cục An toàn thực phẩm cảnh báo về quảng cáo thổi phồng công dụng thực phẩm

Cục An toàn thực phẩm cảnh báo về quảng cáo thổi phồng công dụng thực phẩm

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) vừa phát đi cảnh báo, yêu cầu người dân cần thận trọng với những lời hứa hẹn “thần kỳ” mà các sản phẩm này mang lại.
Cảnh báo lừa đảo: Mạo danh hoàn tiền học phí

Cảnh báo lừa đảo: Mạo danh hoàn tiền học phí

Hiện nay nhiều đối tượng lợi dụng chính sách miễn giảm học phí để lừa đảo, công an TP Hà Nội khuyến cáo người dân cách nhận biết và phòng tránh để không bị sập bẫy...
Tài xế có thể bị phạt đến 5 triệu đồng nếu lái ô tô liên tục quá 4 giờ

Tài xế có thể bị phạt đến 5 triệu đồng nếu lái ô tô liên tục quá 4 giờ

Theo quy định, thời gian lái xe của tài xế ô tô không quá 10 giờ/ngày và không được lái xe liên tục quá 4 giờ.
Tham gia giao thông như thế nào khi đang trong thời gian chờ cấp, đổi giấy phép lái xe

Tham gia giao thông như thế nào khi đang trong thời gian chờ cấp, đổi giấy phép lái xe

Lái xe, chủ phương tiện có thể xuất trình giấy phép lái xe (GPLX) qua ứng dụng VNeID và cán bộ CSGT tiến hành kiểm tra, kiểm soát GPLX, cũng như các giấy tờ liên quan đã được tích hợp trên ứng dụng VNeID.
cong nhan tp phu quoc la do thi loai i truc thuoc tinh kien giang

Công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang

Ngày 21/1, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký quyết định về việc công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang.
tong bi thu nguyen phu trong trong cong cuoc bao ve chu quyen bien dao cua to quoc

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc

(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
ha noi nhieu noi treo co ru truoc ngay quoc tang tong bi thu nguyen phu trong

Hà Nội: Nhiều nơi treo cờ rủ trước ngày Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
tong bi thu nguyen phu trong nha lanh dao ly luan xuat sac

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng – Nhà lãnh đạo, lý luận xuất sắc

(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
tinh cam dac biet cua nhan dan voi tong bi thu nguyen phu trong

Tình cảm đặc biệt của nhân dân với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.