Nhận thức được những giá trị của di sản thế giới Quần thể danh thắng Tràng An, cả chính quyền lẫn người dân tỉnh Ninh Bình đều rất quan tâm và chú trọng đến việc quản lý, bảo tồn, quy hoạch, đầu tư, tôn tạo các giá trị di sản.

Quần thể danh thắng Tràng An với diện tích vùng lõi là 6.226ha và diện tích vùng đệm là 6.026ha được UNESCO ghi danh vào danh sách di sản thế giới. Đây là di sản hỗn hợp văn hóa và thiên nhiên thế giới, nơi tập trung nhiều tài nguyên du lịch độc đáo, rất có giá trị. Đặc biệt khi Ninh Bình xác định Du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, di sản Tràng An đã nắm giữ vị trí rất quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế-xã hội, du lịch của tỉnh Ninh Bình.

Theo số liệu của UBND tỉnh Ninh Bình, sau 19 tháng đầu năm 2022, tỉnh đã đón hơn 3 triệu lượt du khách, gấp 3,2 lần so với cùng kỳ năm trước. Ngành du lịch phục hồi mạnh mẽ đồng nghĩa với việc câu chuyện bảo tồn di sản đang trở nên nóng hơn bao giờ hết. Lượng khách tăng, áp lực về môi trường, lưu trú, xây dựng cũng tăng theo. Tuy nhiên, hiện việc bảo tồn di sản tại Quần thể danh thắng Tràng An đang được thực hiện rất tốt bởi cả người dân lẫn chính quyền.

"Sống trong di sản, bảo vệ di sản và hưởng lợi từ di sản" là phương châm sống của người dân trong sống ở vùng lõi của Quần thể danh thắng Tràng An. Bởi di sản chính là niềm vui, niềm tự hào, hãnh diện của họ, bởi không phải địa danh cũng được thiên nhiên ban tặng một món quà vô giá như Quần thể danh thắng Tràng An.

Vì vậy, mỗi người đều tự ý thức làm sao để bảo vệ và gìn giữ di sản tốt hơn. Điều này càng khẳng định, việc xác định vai trò trung tâm của cộng đồng dân cư đối với hoạt động bảo tồn, quản lý di sản là hoàn toàn đúng đắn, góp phần chung tay bảo vệ di sản bền vững. Hiện Quần thể danh thắng Tràng An đang tạo công ăn việc làm cho khoảng 10 nghìn lao động trực tiếp, 20 nghìn lao động gián tiếp. Người dân cũng được tham gia vào việc quản lý di sản, hình thành sự cân bằng giữa bảo tồn và đảm bảo sinh kế người dân, tiến tới xây dựng cộng đồng trở thành "trung tâm" trong công tác bảo vệ di sản.

“Là xã nằm trọn trong vùng lõi của di sản nên chúng tôi nhận thức rất rõ vai trò và trách nhiệm của địa phương trong việc bảo tồn, phát huy và quản lý các giá trị của di sản. Để thành công trong công tác này, ngoài sự quan tâm kịp thời, sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp, các ngành thì vai trò của người dân là rất quan trọng. Bởi hơn ai hết, thông qua các hoạt động kinh doanh dịch vụ như lái đò, hướng dẫn viên, khai thác dịch vụ lưu trú, bán hàng lưu niệm…, họ chính là lực lượng nòng cốt góp phần đưa hình ảnh và thương hiệu di sản đến bạn bè trong nước và quốc tế”, Ông Hà Đức Kim, Chủ tịch UBND xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư chia sẻ.

Trong những năm qua, nhiều hoạt động tuyên truyền đã được địa phương phối hợp với các sở, ngành, Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An thực hiện bằng các hình thức, nội dung phong phú như tuyên truyền miệng, thông qua các hội nghị phổ biến kiến thức pháp luật, các hội thảo, các buổi giao ban, họp thôn, thông qua các chi hội, đoàn thể… lồng ghép với tuyên truyền trực quan: Kẻ vẽ, chăng treo băng zôn, pa nô, áp phích, khẩu hiệu... tại các khu vực trung tâm xã, khu tập trung đông dân cư và trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Nhận thức được những giá trị tiềm năng về văn hóa, thiên nhiên và vai trò quan trọng của di sản thế giới Quần thể danh thắng Tràng An, ngay từ đầu tỉnh Ninh Bình đã rất quan tâm và chú trọng đến việc quản lý, bảo tồn, quy hoạch, đầu tư, tôn tạo các giá trị di sản, cảnh quan và môi trường thiên nhiên để làm cho di sản Tràng An ngày càng được bảo vệ và khai thác một cách bền vững, có hiệu quả.

Những năm qua, tỉnh Ninh Bình luôn xác định Du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương, trong đó Di sản Văn hoá và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An là điểm nhấn chủ đạo, là động lực phát triển du lịch.

Với định hướng phát triển du lịch bền vững, đảm bảo mục tiêu phát huy các giá trị di sản kết hợp với bảo vệ cảnh quan môi trường và bảo tồn các di sản, đảm bảo tính toàn vẹn, xác thực của Di sản, Ninh Bình luôn quan tâm đến vai trò của cộng đồng trong việc giữ gìn và phát huy giá trị di sản.

Dưới sự quan tâm của các cấp, chính quyền địa phương, ý thức bảo vệ, gìn giữ và phát huy giá trị di sản của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là người dân trong vùng di sản được nâng cao, đồng thời tạo sinh kế cho người dân ở vùng lõi của di sản bởi chính họ là những người bảo vệ môi trường tốt nhất. Công tác an ninh, trật tự, vệ sinh môi trường luôn được đảm bảo, tạo sự hấp dẫn, ấn tượng tốt đẹp cho du khách trong và ngoài nước.

Ông Christian Manhart, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam đánh giá cao về mô hình mà Quần thể danh thắng Tràng An đang vận hành, đặc biệt là việc phát huy vai trò của cộng đồng dân cư trong việc bảo tồn và quản lý di sản.

"Ninh Bình là một trong những địa phương ở Việt Nam đi đầu trong việc xây dựng bộ quy chế tương đối đầy đủ và toàn diện trên tất cả các lĩnh vực trong quản lý di sản.

Chúng tôi đánh giá cao mô hình mà Tràng An đang vận hành đó là mô hình Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và nhân dân. Trong đó vai trò nòng cốt là người dân, cộng đồng dân cư đã được tỉnh Ninh Bình khơi dậy. Quan trọng nhất là các bạn đã đảm bảo được hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và nhân dân”, Ông Christian Manhart cho biết.

Phàn Họ - Việt Khôi