Trường hợp hy hữu trên xảy ra ở xã Hoài Đức, TP Hà Nội. Năm 2007, cụ Phạm Thị Giáo bị thu hồi 1340m2 đất nông nghiệp để thực hiện dự án KĐT Kim Chung - Hoài Đức và được hưởng 134m2 đất dịch vụ (10% đất bị thu hồi). Các thủ tục pháp lý đã thực hiện đầy đủ, gia đình đã nộp xong tiền đất dịch vụ từ tháng 3/2008; nhưng đến nay sau 18 năm, cụ Giáo đã mất nhưng gia đình vẫn chưa được giao đất dịch vụ.
Bị thu hồi 1340m2 đất, không được hưởng 10% đất dịch vụ do vướng mắc không tách được hộ khẩu
Trong Đơn thư gửi đến Báo Pháp luật Việt Nam, ông Lương Văn Thành ở xã Hoài Đức, Hà Nội trình bày: mẹ ông là cụ Phạm Thị Giáo, tuy sống cùng khu nhà với gia đình vợ chồng ông, cùng Sổ hộ khẩu do bà Nguyễn Thị Quế (vợ ông Thành) làm chủ hộ, trong hộ có cụ Giáo là thành viên; nhưng cụ Giáo ăn riêng, ở riêng, thực hiện các quyền và nghĩa vụ đối với nhà nước độc lập, riêng rẽ.
Năm 1990, hộ gia đình bà Nguyễn Thị Quế được Nhà nước giao đất nông nghiệp theo Nghị định 64/CP gồm 6 nhân khẩu, trong đó có cụ Giáo. Diện tích đất được giao là 2448m2 đất nông nghiệp.
Năm 1992, khi làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), gia đình đã làm thủ tục kê khai tách làm 2 hộ: một là Hộ bà Nguyễn Thị Quế (vợ ông Thành), diện tích 2004m2 đã được cấp GCNQSDĐ; hai là Hộ cụ Phạm Thị Giáo, diện tích 444 m2 đã được cấp GCNQSDĐ.
Ngoài diện tích đất được nhà nước giao 444m2 theo Nghị định 64, cụ Giáo còn nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp của 3 hộ dân cùng xã tổng cộng 896m2, đất đã được cấp GCNQSDĐ. Tổng diện tích cụ Giáo sở hữu là 1340m2.
Lý do xã Kim Chung và huyện Hoài Đức khi đó chấp thuận cho cụ Giáo tách khẩu để cấp GCNQSDĐ riêng là vì thực tế cụ Giáo đã ăn riêng, ở riêng, thực hiện các nghĩa vụ thuế đất riêng, độc lập hoàn toàn với hộ gia đình bà Quế - ông Thành. Nội dung này đã được Hợp tác xã Nông nghiệp Lai Xá xác nhận.
 |
| Xác nhận của HTX Lai Xá về trường hợp cụ Phạm Thị Giáo sống độc thân, thực hiện các nghĩa vụ tài chính riêng rẽ. |
Cụ Giáo cũng đã làm thủ tục tách sổ hộ khẩu nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Lý do theo Điều 8, Điều 9, Điều 11, Chương 2 Nghị định 51/CP ngày 10/5/1997 của Chính phủ và Điều 26 Luật Cư trú năm 2006 quy định: khi tách hộ độc thân phải có nơi ở riêng. (Thực tế, dù cụ Giáo ăn riêng, ở riêng, đóng thuế đất riêng nhưng vẫn cùng một khu nhà, một khuôn viên với gia đình con trai ông Thành - bà Quế.
Năm 2007, Nhà nước thu hồi 1.340m2 đất nông nghiệp của cụ Giáo để thực hiện dự án KĐT Kim Chung - Hoài Đức, theo Quyết định 1098/2007 của UBND tỉnh Hà Tây (cũ), cụ Giáo được nhận 134m2 đất dịch vụ (10% diện tích đất bị thu hồi) theo quy định. Mọi thủ tục từ xét duyệt, quyết định giao đất, bốc thăm đất dịch vụ đối với trường hợp cụ Giáo đã hoàn tất. Cụ Giáo cũng đã hoàn tất thủ tục tài chính để xây dựng hạ tầng cơ sở KĐT Kim Chung - Hoài Đức ngay khi có cơ Quyết định được giao 134m2 đất dịch vụ. Gia đình cũng đã nộp đủ số tiền đất dịch vụ là 108.540.000 đồng từ ngày 7/3/2008 (có biên lai, chứng từ).
Tuy nhiên, đến ngày 3/5/2019, UBND xã Kim Chung ra Thông báo số 45 hủy kết quả bốc thăm đất dịch vụ của cụ Phạm Thị Giáo. Lý do là hộ cụ Giáo vẫn chung hộ khẩu với hộ bà Quế và đã được cấp đất dịch vụ.
Quyền lợi hợp pháp chính đáng của công dân phải được bảo đảm
Toàn bộ diện tích đất nông nghiệp 1340m2 đất của cụ Giáo đã bị thu hồi, tiền đất dịch vụ thì đã đóng đủ trong khi đất không được giao, từ đó đến nay là hành trình ròng rã gia đình cụ Phạm Thị Giáo đội đơn khiếu nại. Đến năm 2016, cụ Giáo mất, những người con vẫn tiếp tục đơn từ. Nhưng đến nay đã trên 18 năm vụ việc vẫn chưa được giải quyết rõ ràng.
 |
| Báo cáo năm 2023 của UBND xã Kim Chung (cũ), kiến nghị Trung tâm Phát triển quỹ đất , đề nghị Trung tâm nghiên cứu báo cáo UBND huyện Hoài Đức xem xét trả lời công dân. |
Nội dung khiếu nại của gia đình yêu cầu Huỷ bỏ Thông báo số 45 về việc huỷ kết quả bốc thăm đất dịch vụ của cụ Giáo; đề nghị tiếp tục công nhận kết quả bốc thăm, giao ô đất số 422 diện tích 134m2 cho cụ Giáo. Đây là quyền lợi hợp pháp, chính đáng của công dân, cụ Giáo bị thu hồi 1340m2 đất nông nghiệp thì được nhận 134m2 đất dịch vụ (10% diện tích bị thu hồi) là đúng pháp luật.
Bên cạnh đó, lý do cần huỷ bỏ Thông báo 45 vì đây là quyết định hành chính trái pháp luật. Việc tổ chức bốc thăm là do huyện Hoài Đức (cũ) tổ chức và ra quyết định; xã Kim Chung là cơ quan hành chính cấp dưới, không có quyền huỷ quyết định của cơ quan hành chính cấp trên; việc UBND xã Kim Chung ra Thông báo hủy kết quả bốc thăm là không đúng thẩm quyền, xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình cụ Giáo.
Đồng thời, gia đình cụ Giáo cũng yêu cầu đính chính các GCNQSDĐ do thời điểm cấp sổ đỏ ghi Hộ bà Phạm Thị Giáo là nhầm lẫn, thực chất đây là tài sản riêng của cụ Giáo nên đề nghị đính chính cấp cho Hộ bà Phạm Thị Giáo thành cấp cho Bà Phạm Thị Giáo.
Ông Lương Văn Thành cho biết: Kể từ khi nhận Thông báo số 45 ngày 3/5/2019 của xã Kim Chung cho đến nay, gia đình đã làm rất nhiều Đơn kiến nghị các nội dung như nêu trên. Xã Kim Chung có 2 lần Báo cáo trả lời, nội dung khẳng định: diện tích giao theo Nghị định 64 cho cụ Giáo 444m2 và 896m2 đất cụ Giáo nhận chuyển nhượng đều được cấp GCNQSDĐ cho hộ cụ Phạm Thị Giáo là tài sản riêng của cụ Giáo nhưng do thời điểm cấp GCNQSDĐ mẫu in đều ghi “Hộ gia đình”. Về nội dung gia đình đề nghị đính chính GCNQSDĐ từ cấp cho Hộ bà Phạm Thị Giáo thành cấp cho Bà Phạm Thị Giáo, xã Kim Chung xét thấy rằng nội dung kiến nghị trên không thuộc thẩm quyền của xã nên đề nghị công dân kiến nghị lên cấp có thẩm quyền giải quyết. Nội dung đã được xã Kim Chung báo cáo lên Trung tâm phát triển quý đất huyện Hoài Đức
Do vậy, xã Kim Chung đề nghị huyện Hoài Đức và các phòng ban chuyên môn xem xét giải quyết theo đúng quy định của pháp luật. UBND xã Kim Chung báo cáo Trung tâm phát triển quý đất Hoài Đức là cơ quan thường trực biết, đề nghị Trung tâm quỹ đất nghiên cứu báo cáo huyện Hoài Đức để xem xét trả lời công dân.
Tuy nhiên, qua nhiều năm huyện Hoài Đức và Trung tâm phát triển quỹ đất Hoài Đức vẫn chưa giải quyết mà chỉ nhận được rất nhiều Giấy biên nhận, Phiếu chuyển, của huyện Hoài Đức giao cho cơ quan chức năng tham mưu giải quyết.
Kể từ khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, gần đây nhất, ngày 18/7/2025 ông Lương Văn Thành đại diện gia đình tiếp tục có Đơn, đề nghị Chủ tịch xã Hoài Đức hủy bỏ Thông báo 45 ngày 3/5/2019 của xã Kim Chung trước đây và thực hiện việc giao đất dịch vụ cho gia đình cụ Phạm Thị Giáo theo quy định.
Đến ngày 5/8/2025, gia đình nhận được Văn bản số 90 ngày 31/7/2025 của xã Hoài Đức về việc xem xét giải quyết đơn đề nghị của công dân Lương Văn Thành; cụ thể giao Phòng Kinh tế tham mưu giải quyết theo quy định. Nhưng cho đến nay gia đình vẫn chưa nhận được thông tin giải quyết.
 |
| Báo cáo của UBND xã Kim Chung về quá trình sử dụng và thu hồi đất làm KĐT Kim Chung - Hoài Đức tại trang 3 và trang 4 thể hiện rõ: Diện tích đất mang tên hộ bà Phạm Thị Giáo bị thu hồi tổng cộng là 1340m2. |
Cần giải quyết thấu đáo, nhân văn
Trong vụ việc này, không thể phủ nhận sự thật khách quan là từ khi người chồng mất và các con xây dựng gia đình riêng, cụ Phạm Thị Giáo đã ăn riêng, ở riêng, thực hiện mọi nghĩa vụ tài chính với nhà nước của một hộ độc thân. Như vậy, về bản chất sự việc, cụ Phạm Thị Giáo là một hộ độc thân, nhưng lại thiếu quyển sổ hộ khẩu riêng - mà thủ tục tách khẩu vướng mắc như đã nói là do cụ già, không ra ở nơi riêng biệt mà vẫn phải ở chung một khối nhà với gia đình con trai.
Năm 2007, diện tích 1340m2 đất nông nghiệp thuộc quyền sở hữu của cụ Phạm Thị Giáo đã bị thu hồi làm dự án Khu đô thị Kim Chung, theo quy định, ngoài mức bồi thường về tiền thì chủ sở hữu có đất bị thu hồi phải được đền bù 10% đất dịch vụ. Mọi quy trình thủ tục pháp lý đã hoàn thành, cụ Giáo đã đóng tiền đất dịch vụ từ năm 2008, chỉ vì vướng mắc ở việc chưa tách được hộ khẩu mà quyền lợi hợp pháp được hưởng 10% đất dịch vụ của cụ bị “treo gác” suốt 18 năm nay.
Cho đến thời điểm này, cụ Phạm Thị Giáo đã mất năm 2016; chủ hộ là bà Nguyễn Thị Quế con dâu cụ cũng đã mất; và Nhà nước cũng đã xoá bỏ chính sách sổ hộ khẩu từ 1/1/2023 nên việc tách khẩu cho cụ Giáo để hoàn thiện thủ tục là không bao giờ thực hiện được.
Bản chất sự việc rất rõ ràng, quyền lợi chính đáng của công dân đang bị một khâu của thủ tục hành chính cũ làm ảnh hưởng nghiêm trọng. Thiết nghĩ, chính quyền xã Hoài Đức và Thành phố Hà Nội cần khẩn trương, quyết liệt vào cuộc giải quyết sự việc nhằm bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho công dân, dẫu muộn.