Nghi án “Quán cà phê Xin chào” giữa Hà Nội: Văn phòng Chính phủ vào cuộc

Có hay không kỳ án “Quán cà phê Xin chào” giữa Hà Nội?

Như PhapluatPlus.vn đã đề cập trong bài viết trước, việc cơ quan tố tụng truy tố bà Phan Thúy Mai về hành vi “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo Điều 140 Bộ luật Hình sự, có dấu hiệu hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự.

Từ khi bị bắt giam đến nay đã hơn 27 tháng, cơ quan tố tụng vẫn chưa bà Mai ra xét xử, vi phạm nghiêm trọng Bộ luật Tố tụng Hình sự về thời hạn điều tra và tạm giam. Mới đây, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản đề nghị TAND TP Hà Nội xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật.

Vi phạm Bộ luật Tố tụng Hình sự?

Như anh Trần Phan Tuấn Nghĩa phản ánh, sau khi truy tố mẹ anh là bà Phan Thúy Mai tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo Điều 140 Bộ luật Hình sự trên cơ sở quy kết bà Mai vi phạm Điều 120 Luật Doanh nghiệp và Điều 23 Điều lệ Cty An Phát, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP. Hà Nội đã bắt tạm giam bà Mai từ 6/12/2014 đến nay.

Và ngày 13/10/2016, VKSND TP. Hà Nội mới có cáo trạng số 384/CT-VKS-P3 đề nghị truy tố bà Phan Thúy Mai theo Điều 140 Bộ luật Hình sự.

Văn bản yêu xầu xem xét, giải quyết của Văn phòng Chính phủ.

Đối chiếu các quy định của pháp luật, Luật sư Nguyễn Văn Quang (Công ty luật hợp danh V.I.P - Đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã có dấu hiệu vi phạm tố tụng nghiêm trọng, kéo dài thời hạn điều tra vụ án nhiều lần so với quy định. Cụ thể, theo quy định về tạm giam để điều tra trong Khoản 1, Điều 120 Bộ luật Tố tụng Hình sự, việc tạm giam đối với những tội danh nghiêm trọng và rất nghiêm trọng là không quá 4 tháng; nếu xét thấy vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp phải tạm giam dài hơn thì cơ quan điều tra phải có đề nghị VKS gia hạn tạm giam. Với tội danh rất nghiêm trọng, việc gia hạn tạm giam 2 lần, lần thứ nhất không quá 3 tháng, lần thứ 2 không quá 2 tháng.

Như vậy, bà Phan Thúy Mai đã bị tạm giam 4 tháng và 2 lần gia hạn với tổng thời gian tạm giam là 9 tháng. Trong vòng 9 tháng, cơ quan điều tra phải đưa vụ án ra xét xử, hoặc nếu hết thời hạn tạm giam thì theo quy định tại Khoản 6, Điều 120 Bộ luật Tố tụng Hình sự, người ra lệnh tạm giam phải trả lại tự do cho người bị tạm giam hoặc áp dụng biện pháp ngăn chặn là cấm đi khỏi nơi cư trú.

“Luật đã quy định thời gian tạm giam 9 tháng là cùng, đến nay đã trên 27 tháng, bà Phan Thúy Mai vẫn bị tạm giam. Đây là dấu hiệu vi phạm rất nghiêm trọng pháp luật tố tụng hình sự về thời hạn tạm giam để phục vụ điều tra”, luật sư Nguyễn Văn Quang nói.

Mặt khác, theo Điều 119 Bộ luật Tố tụng Hình sự, thời hạn để điều tra một vụ án từ khi khởi tố đến khi kết thúc điều tra đối với những tội như trường hợp bà Phan Thúy Mai là không quá 4 tháng; nếu thấy cần thiết có thể được gia hạn, nhưng không gia hạn quá 2 lần, lần thứ nhất không quá 3 tháng, lần thứ 2 không quá 2 tháng. Có nghĩa là thời gian để điều tra vụ án này cũng chỉ nằm trong khuôn khổ 9 tháng, nhưng đến nay trên 27 tháng chưa xử được thì cũng vi phạm quá nặng cả thời hạn điều tra và thời hạn tạm giam.

Trước ý kiến cho rằng cơ quan điều tra nại việc VKS trả lại hồ sơ điều tra 2 lần nên phải làm lại từ đầu, Luật sư Nguyễn Văn Quang cho rằng, luật không quy định như vậy, do vậy nếu viện dẫn ngoài Luật cũng vi phạm pháp luật.

Theo luật sư Quang, tất cả cơ quan tiến hành tố tụng đều phải lấy Bộ luật Tố tụng hình sự làm căn cốt, đối chiếu cụ thể xem quy định luật pháp cho được làm gì; nếu luật không quy định thì không được làm, chứ không thể viện dẫn như thế để ngụy biện.

“Tôi là luật sư bào chữa cho bà Phan Thúy Mai, thấy có sự vi phạm tố tụng nghiêm trọng và có dấu hiệu của việc hình sự hóa các quan hệ dân sự kinh tế nên ngay trong giai đoạn điều tra, đã có văn bản gửi cơ quan cảnh sát điều tra và Viện trưởng VKSND TP Hà Nội nói rõ những việc vi phạm tố tụng và đề nghị cho thay thế biện pháp tạm giam đối với bà Phan Thúy Mai sang tại ngoại, cấm đi khỏi nơi cư trú, thế nhưng VKSND Hà Nội chỉ im lặng một cách khó hiểu (?)

Còn Cơ quan CSĐT có văn bản số 988/TB-PC46(Đ10) ngày 22/6/2016 cho rằng “vì tính chất phức tạp của vụ án, ngay từ giai đoạn đầu điều tra, Phan Thúy Mai không hợp tác, gây cản trở việc điều tra… Việc thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với Phan Thúy Mai là chưa thực hiện được.”

Chủ doanh nghiệp vướng lao lý, Dự án Đồi 79 Mùa Xuân vẫn ở cảnh dở dang.

Trên cơ sở Cáo trạng của VKSND TP Hà Nội đang truy tố bà Phan Thúy Mai, tội danh và nội dung vụ án không có gì mới so với việc điều tra ban đầu. Hồ sơ vụ án đã chuyển đến TAND TP Hà Nội để đợi xét xử sơ thẩm vụ án.

Văn phòng Chính phủ vào cuộc

Trong bối cảnh cải cách tư pháp, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng nhiều lần chỉ đạo rất quyết liệt, kiên quyết không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế. Điển hình, vụ án “Quán cà phê Xin Chào” ở huyện Bình Chánh, TP. HCM đã được đình chỉ, giải oan.

Mới đây nhất, ngày 9/3/2017, thực hiện quy chế phối hợp công tác giữa Chính phủ với TANDTC, VKSNDTC, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 2129/VPCP-V1 gửi TAND TP. Hà Nội đề nghị xem xét việc khởi tố, bắt tạm giam bà Phan Thúy Mai về tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” có dấu hiệu oan sai, giải quyết theo quy định và thông báo kết quả giải quyết về Văn phòng Chính phủ.

“Luật sư chúng tôi có cảm nhận, việc hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế liên quan đến doanh nhân Phan Thúy Mai có những tình tiết gần giống với vụ án hình sự hóa “Quán cà phê Xin Chào” tại huyện Bình Chánh, TP. HCM. Nếu quyền lợi hợp pháp, chính đáng của doanh nhân Phan Thúy Mai không được bảo vệ thì niềm tin vào công lý của người dân, của doanh nhân sẽ đi về đâu? Còn ai dám đem tâm huyết, sức lực, trí tuệ và tài sản của mình để lập nghiệp nữa?”, luật sư Nguyễn Văn Quang nói.

Hành vi của bà Phan Thúy Mai có phạm tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” hay không, cần phải chờ phiên tòa xét xử công khai, dân chủ theo tinh thần Nghị quyết 49-NQ/TW của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp.

Tiếng kêu cứu của một doanh nhân được ghi nhận bởi Văn phòng Chính phủ, được yêu cầu xem xét, giải quyết theo đúng quy định của pháp luật cũng chính là niềm tin, là thước đo giá trị vào nền tư pháp dân chủ, công bằng, văn minh mà trọng tâm là hoạt động xét xử, để doanh nhân trong và nước ngoài yên tâm, tin tưởng vào công lý, tin tưởng vào nền hành pháp liêm chính, sáng tạo, vì dân, vì doanh nghiệp, doanh nhân.