GDP bứt tốc trong những tháng cuối năm 2024
Năm 2024, tình hình quốc tế và khu vực có những thay đổi nhanh chóng, phức tạp và khó lường; tác động của biến đổi khí hậu khiến thiên tai, dịch bệnh ngày càng nặng nề hơn. Các yếu tố này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của người dân mà còn tác động đến sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Tuy nhiên, nền kinh tế Việt Nam vẫn đón nhận nhiều kỳ tích trong năm 2024. Sự quyết liệt sáng suốt trong chỉ đạo, cùng nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp đã khiến GDP bứt tốc trong những tháng cuối năm.
Đáng mừng hơn, sau nhiều năm lỡ hẹn, năm 2024 đạt được và vượt toàn bộ 15/15 chỉ tiêu kinh tế-xã hội. Mức tăng trưởng GDP ước đạt trên 7% bảo đảm chỉ tiêu GDP bình quân đầu người đạt 4.700 USD-4.730 USD. Đặc biệt, theo ước tính, chỉ tiêu tốc độ tăng năng suất lao động năm 2024 ước đạt 5,56%, vượt mục tiêu 4,8%-5,3% do Quốc hội giao.
 |
| Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Lễ công bố hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Tập đoàn NVIDIA tháng 12/2024. (Ảnh: VGP) |
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2024, tăng trưởng kinh tế ước đạt trên 7% GDP, thuộc nhóm số ít các nước có tốc độ tăng trưởng cao trong khu vực và thế giới. Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát dưới 4%, tăng trưởng kinh tế được thúc đẩy, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân tăng 3,78% (tính đến tháng 10/2024). Xuất khẩu gạo đạt trên 8,5 triệu tấn, kim ngạch trên 5,3 tỷ USD (tính đến tháng 11/2024), tăng lần lượt 10,6% và 22,4% so với cùng kỳ năm 2023. Bội chi, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài thấp hơn chỉ tiêu cho phép. Thị trường tiền tệ, tỷ giá cơ bản ổn định, mặt bằng lãi suất tiếp tục có xu hướng giảm so với năm 2023. Giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam năm 2024 đạt 507 tỷ USD, xếp thứ 32/193, tăng 1 bậc so với năm 2023.
Kinh tế số Việt Nam tiếp tục là một trong những điểm sáng của phát triển kinh tế - xã hội. Theo báo cáo “Kinh tế số Đông Nam Á năm 2024” do Google - Temasek công bố, năm 2024, quy mô nền kinh tế Internet Việt Nam đạt 36 tỷ USD, tăng 16% so với năm 2023. Thương mại điện tử bán lẻ tiếp tục là trụ cột với 22 tỷ USD, tăng 18% và chiếm 61% tổng quy mô nền kinh tế Internet. Thị trường thương mại điện tử và kinh tế số Việt Nam tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn và trở thành một trong những động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Năm 2024, chi tiêu Chính phủ, chi tiêu ngân sách, trong đó chi đầu tư phát triển giảm 8,7% (trong khi chi thường xuyên tăng 9,5%, chi trả nợ tăng 8,1%) vẫn thấp hơn kế hoạch. Đòn bẩy là chi tiêu công, kích cầu nội địa kéo đầu tư nội địa và tiêu dùng tăng lên. Đầu tư công có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả được nâng lên. Nhiều công trình giao thông quan trọng, quy mô lớn được đầu tư, nâng cấp, bảo đảm kết nối giữa các trung tâm kinh tế lớn, các vùng, miền trong cả nước và giao thương quốc tế.
Việt Nam có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử trong top 10 của thế giới. Dự kiến, thương mại điện tử sẽ đạt 45 tỷ USD năm 2025. Năm 2024, theo xếp hạng của Liên hợp quốc, chỉ số hạnh phúc của Việt Nam tăng 11 bậc, xếp thứ 54/143. Mức tăng trưởng kinh tế của Việt Nam là nhờ sự phục hồi của hoạt động sản xuất, xuất khẩu, du lịch và đầu tư. Xuất nhập khẩu và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã trở thành điểm sáng nổi bật, phản ánh niềm tin của các nhà đầu tư quốc tế đối với môi trường đầu tư tại Việt Nam.
Năm 2024, hoạt động xuất khẩu đạt kết quả ấn tượng. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước cả năm khoảng 807,7 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay. Việt Nam tiếp tục khai thác hiệu quả những thị trường quốc tế như Mỹ, Liên minh châu Âu và các nước ASEAN. Các Hiệp định thương mại như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) mang lại nhiều cơ hội phát triển cho nền kinh tế Việt Nam thông qua việc mở rộng xuất khẩu, đầu tư và ứng dụng khoa học, công nghệ. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đến năm 2030 dự kiến sẽ tăng thêm 44,4%; xuất khẩu sang các nước CPTPP tăng 14,3% năm 2035. Xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ năm 2024 tăng mạnh, xấp xỉ 330%.
Việt Nam mở rộng quan hệ với nhiều đối tác lớn, trong đó có việc nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ (tháng 10/2023), với Australia (tháng 3/2024) và Pháp (tháng 10/2024). Thỏa thuận với các đối tác đã đem lại những lợi ích kinh tế to lớn, trong đó có việc phát triển thị trường xuất khẩu và thu hút các nhà đầu tư quốc tế. Apple - hãng công nghệ lớn của Mỹ đã chọn Việt Nam làm địa điểm sản xuất quan trọng với khoản đầu tư hơn 15 tỷ USD; NVIDIA – một trong những “đại bàng” công nghệ toàn cầu cũng hợp tác với Việt Nam thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về trí tuệ nhân tạo (AI) của NVIDIA và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam…
Tăng trưởng của khu vực công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ duy trì xu hướng tích cực. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 7% (tính đến tháng 10/2024) so với cùng kỳ, trong đó ngành chế biến, chế tạo tăng 9,6%, là những ngành động lực dẫn dắt cho tăng trưởng kinh tế. Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) đạt 51,2 điểm, cho thấy sản xuất công nghiệp đã phục hồi nhanh.
Chỉ số sản xuất công nghiệp phục hồi mạnh và trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng. Sản xuất công nghiệp tăng trưởng đáng kể nhờ sự phục hồi và mở rộng của các ngành chủ chốt như công nghiệp chế biến, chế tạo. Mức tăng trưởng của khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm khoảng 24,1% tỷ trọng GDP cho thấy sự cải thiện tích cực về năng suất và sản lượng. Doanh nghiệp đã từng bước hồi phục sau đại dịch COVID-19 và thích ứng tốt với các biến động thị trường. Các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả hơn, phát huy vai trò nòng cốt, chủ lực, chủ đạo trong nhiều lĩnh vực, ngành kinh tế quan trọng và có khả năng cạnh tranh trong khu vực và quốc tế.
 |
| GDP bứt tốc trong những tháng cuối năm 2024. |
Mặc dù môi trường bên ngoài yếu kém, bao gồm cả sự phục hồi chậm chạp ở Trung Quốc đã cản trở hoạt động sản xuất để xuất khẩu, do đó làm thu hẹp sản xuất công nghiệp ở Việt Nam; song kinh tế Việt Nam vẫn phục hồi nhờ được hỗ trợ bởi lạm phát vừa phải, đầu tư công tăng tốc và hoạt động thương mại được cải thiện. Nông nghiệp phát triển ổn định; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 8,5%.
Du lịch là một yếu tố quan trọng khác thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam. Năm 2024, du lịch Việt Nam phục hồi mạnh mẽ, với lượng khách tăng trưởng nhanh ở cả thị trường quốc tế và nội địa. Sự gia tăng đáng kể về lượng khách đi kèm với các danh hiệu quốc tế không chỉ củng cố vị thế của Việt Nam trên bản đồ du lịch toàn cầu mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển. Các khu vực nghỉ dưỡng và du lịch sinh kế như Hạ Long, Phú Quốc và Đà Nẵng đã trở thành những điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích hoạt động ngoài trời và thư giãn. Nhiều dự án cải thiện cơ sở hạ tầng như sân bay, cầu đường và khách sạn được triển khai để phục vụ du khách tốt hơn.
Du lịch phát triển đã kích thích cầu tiêu dùng gia tăng, lan tỏa mạnh tới sản xuất của nhóm ngành dịch vụ khác như vận tải, lưu trú, ăn uống, lữ hành, hoạt động nghệ thuật, vui chơi giải trí - những yếu tố tích cực trong tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Khách quốc tế đến Việt Nam đạt khoảng 14,1 triệu lượt người, tăng 41,3% (tính đến tháng 10/2024) so với cùng kỳ năm 2023. Năm 2025, phấn đấu đón 25 - 28 triệu lượt khách quốc tế và 130 triệu lượt khách nội địa. Năm 2030 phấn đấu đón 35 triệu lượt khách quốc tế và 160 triệu lượt khách nội địa. Du lịch sẽ đóng góp trực tiếp 8 - 9% GDP năm 2025 và 13 - 14% GDP năm 2030; tạo ra 6,3 - 10,5 triệu việc làm từ năm 2025 - 2030, trong đó khoảng 3,5 triệu việc làm trực tiếp. Tuy nhiên, để thúc đẩy thị trường du lịch nội địa cũng như quốc tế, cần tháo gỡ khó khăn của ngành hàng không trong nước, để các hãng hàng không có thể tăng cường, củng cố đội tàu bay, gia tăng các đường bay trong nước cũng như kết nối đường bay quốc tế, từ đó thúc đẩy mạnh ngành du lịch phát triển.
Thu hút FDI là điểm sáng của phát triển kinh tế Việt Nam. Năm 2024, Việt Nam nằm trong nhóm 15 nước đang phát triển thu hút FDI lớn nhất thế giới; thu hút FDI đạt 31 tỷ USD (tính đến tháng 11/2024), vốn FDI thực hiện đạt 20,4 tỷ USD, tăng 7%, cao nhất trong giai đoạn 5 năm (2020 - 2024). Có 15 công ty Mỹ đầu tư vào Việt Nam với tổng số tiền hơn 8 tỷ USD. Các tổ chức quốc tế uy tín đánh giá tích cực về triển vọng phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam nhờ sự cởi mở với đầu tư nước ngoài để tiếp tục “nổi bật hơn so với các đối thủ”. Các quốc gia có thể ưu đãi nhiều tiền, nhưng không có nghĩa họ sẽ chiến thắng trong cuộc đua thu hút FDI. Việt Nam có nhiều hiệp định thương mại tự do, trong đó có các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, hấp dẫn FDI bằng lao động, kết nối điện và hạ tầng logistics tốt hơn.
Việt Nam đang bước lên nấc thang công nghệ mới khi các dự án đầu tư nước ngoài được khuyến khích vào lãnh vực sản xuất chip và công nghệ cao. Xuất khẩu công nghệ cao giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Mặc dù các chính sách “Giảm thiểu lạm phát” của Mỹ có thể gây tổn hại phần nào cho kinh tế Việt Nam và các nền kinh tế Đông Nam Á khác, nhưng Việt Nam vẫn đang thu hút lượng lớn FDI từ các công ty mong muốn dịch chuyển, đa dạng hóa chuỗi cung ứng sản xuất…
Những thành tựu kinh tế Việt Nam năm 2024 là kết quả của nhiều yếu tố: Thứ nhất, sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự chỉ đạo, quyết liệt của Chính phủ trong việc thực thi các biện pháp ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và điều chỉnh chính sách kịp thời. Thứ hai, nhờ việc thúc đẩy đầu tư công và phát triển hạ tầng chiến lược đã tạo đà cho các hoạt động sản xuất, dịch vụ phục hồi mạnh mẽ, đặc biệt là trong các ngành nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. Thứ ba, sự ổn định chính trị và niềm tin từ cộng đồng doanh nghiệp, người dân cũng như các nhà đầu tư quốc tế đã tạo ra môi trường thuận lợi cho kinh tế phát triển.
Thành tựu kinh tế 2024 bảo đảm cho mục tiêu khả thi trong 2025
Thảo luận tại nghị trường trong Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, nhiều đại biểu Quốc hội cũng đã dành những đánh giá tích cực cho những nỗ lực điều hành của Chính phủ.
Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Đoàn Trà Vinh) mở đầu phát biểu của mình với lời ngợi khen: “Kinh tế tăng trưởng ổn định, khả quan, bất chấp thách thức toàn cầu, xuất khẩu mạnh mẽ, đầu tư nước ngoài tích cực khẳng định vị thế Việt Nam là điểm đến an toàn và hấp dẫn”.
Dẫn chứng cho lời khẳng định này, Đại biểu điểm lại một số thành tựu như: Năm 2024, lạm phát trong tầm kiểm soát, kinh tế vĩ mô ổn định, các chính sách tài khóa và tiền tệ đồng bộ đã giúp duy trì sự ổn định và phát triển bền vững; an sinh xã hội được triển khai thực hiện tốt, an ninh quốc phòng được bảo đảm.
“Chính những điểm này đã khẳng định khả năng thích ứng của Việt Nam trước những biến động kinh tế toàn cầu, tiếp tục tạo động lực tích cực cho nền kinh tế nước ta”, Đại biểu Trần Quốc Tuấn nói
Đồng tình với nhận định này, Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cho rằng, trong một thế giới nhiều bất ổn, lạm phát thế giới hiện nay tăng cao trong 3 năm vừa qua, bình quân từ năm 2022, 2023 2024, mỗi năm tăng tới 6%; trong bối cảnh kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, năm nay ước tăng khoảng 3,2%. Việt Nam nổi lên nhiều điểm sáng, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu tăng 4 bậc, chỉ số hạnh phúc tăng 11 bậc, chỉ số Chính phủ điện tử tăng 15 bậc, đặc biệt chỉ số an toàn, an ninh mạng toàn cầu tăng 8 bậc và đứng hạng thứ 17/194 quốc gia.
“Chúng ta tiếp tục duy trì ổn định chính trị, kinh tế, xã hội và lạm phát được kiểm soát tốt trong 10 năm qua; bình quân từ năm 2015 đến nay lạm phát được kiểm soát ở mức 3%; cán cân thương mại tiếp tục thặng dư và xuất siêu liên tục từ năm 2016 đến nay, tích lũy 100 tỷ USD; nợ công/GDP được kéo giảm, tạo dư địa để chúng ta tiếp tục đầu tư các dự án lớn và kinh tế tăng trưởng khá, ước cả năm tăng trưởng khoảng 7% và phấn đấu hoàn thành 15/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội của năm 2024”, Đại biểu Trần Hoàng Ngân ghi nhận và dẫn chứng bằng các con số cụ thể.
Về năm 2025, hầu hết ý kiến các đại biểu đồng tình với báo cáo của Chính phủ trước Quốc hội là phấn đấu tăng trưởng từ 6,5-7% và cao hơn nữa là 7-7,5% để thực hiện hoàn thành các mục tiêu của Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII. Các đại biểu cũng đồng tình với 11 giải pháp nêu trong báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội do Thủ tướng Chính phủ trình bày.
Ngày 12/11/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2025. Theo Nghị quyết, tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước GDP khoảng 6,5-7% và phấn đấu khoảng 7-7,5%; tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng bình quân khoảng 4,5%.
Theo các chuyên gia, mục tiêu 6,5-7%, phấn đấu 7,5% là khả thi nếu so sánh kết quả đạt được 2024; triển vọng, tình hình chung thế giới và trong nước năm 2025 (cũng nằm trong dự báo sau điều chỉnh của các tổ chức vĩ mô quốc tế và trong nước) để chúng ta đạt được các mục tiêu trăm năm vào năm 2030 (100 năm thành lập Đảng) và 2045 (100 năm Quốc khánh Việt Nam).
Tuy nhiên, việc Chính phủ đặt ra kịch bản điều hành với mục tiêu tăng trưởng mạnh mẽ hơn - lên đến 8% - đòi hỏi phải có những giải pháp mang tính đột phá về cơ cấu, nhất là phải có những chính sách và thể chế đồng bộ nhằm kích hoạt mạnh mẽ hơn nữa không gian và động lực tăng trưởng mới đến từ đổi mới sáng tạo, kinh tế xanh hay kinh tế phát thải carbon thấp.
