Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam

Trải qua quá trình hình thành và phát triển, cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam đã dần khẳng định vị thế trong đời sống kinh tế - xã hội, góp phần nuôi dưỡng tinh thần tự hào dân tộc cho người Việt. Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 10/10/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới càng thêm tạo động lực cho đội ngũ doanh nhân phát triển mạnh mẽ hơn, đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước trong bối cảnh mới.

Tuy nhiên, trên thực tế, doanh nghiệp, doanh nhân vẫn còn gặp không ít khó khăn, trở ngại trong nỗ lực đóng góp vào sự phát triển nhanh, bền vững của nền kinh tế đất nước, trong đó có những khó khăn về thể chế.

Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp về việc Đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng pháp luật, trong đó: Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển, dứt khoát từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm”, Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm “Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam”.

Tới dự và chủ trì Toạ đàm hôm nay có TS. Nguyễn Thanh Tịnh, Uỷ viên Ban Cán sự Đảng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp.

Đồng Chủ trì và điều hành Toạ đàm là TS. Vũ Hoài Nam - Tổng Biên tập Báo PLVN; TS. Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế; ông Bạch Quốc An, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Quốc tế, Bộ Tư pháp

Hội thảo có sự tham gia của các chuyên gia kinh tế, chuyên gia luật pháp, đại diện các tập đoàn, doanh nghiệp Việt Nam...

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh nói: "Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư về phát huy tính Đảng trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trong đó nhấn mạnh việc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng là tuyệt đối, trực tiếp, toàn diện, bao trùm mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; pháp luật trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa cần phải liên tục được hoàn thiện để thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, phát huy dân chủ, vì con người, công nhận, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Cụ thể, đối với công tác xây dựng pháp luật, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo: Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông nguồn lực để phát triển, dứt khoát từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm"; việc xây dựng pháp luật phải phản ánh hơi thở thực tiễn, bám sát, giải quyết vấn đề thực tiễn; thể chế hóa kịp thời những chủ trương mới của Đảng, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trên các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội.

Đồng chí Thủ tướng Chính phủ cũng đặc biệt quan tâm đến công tác hoàn thiện thể chế, trong đó đặt ra yêu cầu trong năm 2025 cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, pháp luật, cơ chế, chính sách, coi đây là "đột phá của đột phá"; tháo gỡ "điểm nghẽn của điểm nghẽn"; đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, vừa quản lý chặt chẽ, vừa kiến tạo phát triển, huy động tối đa các nguồn lực phát triển, tạo không gian phát triển mới."

"Thực hiện các yêu cầu, chỉ đạo này, Bộ Tư pháp đã tích cực rà soát, nghiên cứu, đề xuất các nội dung liên quan. Trong đó vấn đề về khuyến khích đổi mới, sáng tạo, huy động, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển, phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp cần thực hiện tốt Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 10/10/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới." - Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh khẳng định.

Ông cũng cho biết: Hiện nay, khung pháp luật về doanh nghiệp, doanh nhân cơ bản đã tương đối đồng bộ. Đảng, Nhà nước cũng rất quan tâm, thường xuyên chỉ đạo rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách là rào cản cho sự phát triển. Qua đó đã góp phần tháo gỡ những điểm nghẽn, tạo động lực mới để thúc đẩy sự phát triển. Tuy nhiên, qua rà soát, Bộ Tư pháp nhận thấy yêu cầu về xây dựng chính sách đột phá để hình thành, phát triển doanh nghiệp dân tộc tại Nghị quyết số 41-NQ/TW chưa được cụ thể hóa.

Tọa đàm "Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam" là tọa đàm đầu tiên về chủ đề này.

Thứ trưởng mong muốn các đại biểu sẽ tập trung, thảo luận sâu về khái niệm, mô hình doanh nghiệp; tiêu chí để xác định doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam cũng như chỉ ra được những đặc trưng, đặc điểm riêng có của doanh nghiệp dân tộc Việt Nam so với các doanh nghiệp dân tộc khác trên thế giới...

"Chúng tôi cũng mong muốn nhận được các ý kiến thảo luận, đề xuất về cơ chế, chính sách để hỗ trợ cho việc hình thành và phát triển doanh nghiệp dân tộc; đồng thời là nghĩa vụ, trách nhiệm của doanh nghiệp dân tộc đối với quốc gia" - Thứ trưởng nói.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh phát biểu khai mạc.

Ông cũng đề nghị Báo Pháp luật Việt Nam tiếp tục thông tin về các vấn đề liên quan đến hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc, nhất là thông tin về các mô hình doanh nghiệp dân tộc của các nước tiên tiến trên thế giới với vai trò của mình sẽ đưa nhiều thông tin về chính sách về phát triển doanh nghiệp dân tộc để hỗ trợ thông tin cho các cơ quan chức năng đưa ra những chính sách tiên tiến phù hợp cho sự phát triển doanh nghiệp dân tộc; góp phần đưa cộng đồng doanh nghiệp dân tộc Việt Nam sẽ phát triển vững mạnh, trường tồn đưa đất nước ngày càng phát triển.

Phát biểu tại tọa đàm, Luật sư Trần Hữu Huỳnh, Nguyên Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam – đã đưa ra những nhận định về khái niệm “doanh nghiệp dân tộc”. Theo ông, có 7 yếu tố cần phải xem đến. Ông đề nghị phải nghiên cứu những chính sách để phát triển doanh nghiệp dân tộc.

Chuyên gia Kinh tế PGS.TS Đinh Trọng Thịnh đã đưa tới Tọa đàm những ý kiến quý báu về các chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp dân tộc như quy định về chế độ lãnh cho các doanh nghiệp; xác định những trọng điểm ưu tiên; các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp….

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh khẳng định việc hỗ trợ không chỉ dành cho doanh nghiệp lớn, mà cần có biện pháp phù hợp để hỗ trợ cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

“Nếu ta không phát triển được vai trò của kinh tế tư nhân, khó có sự vươn mình” - ông khẳng định.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh: Không phát triển được vai trò của kinh tế tư nhân, khó có sự vươn mình.

Từ câu chuyện làm nước sạch của mình, doanh nhân Đỗ Thị Kim Liên, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty AQuaOne - rất mong có thể kiến nghị chính phủ được tiếp cận tới nguồn vốn xanh, được vay với lãi suất ổn, định. Bà cũng muốn ưu đãi về thuế.

Bà cũng đã bày tỏ quan điểm về khái niệm doanh nghiệp dân tộc. Theo bà, doanh nghiệp dân tộc không phải là xem xét đến quy mô lớn hay nhỏ. Yếu tố then chốt là doanh nghiệp đó phải đặt lợi ích của lợi ích dân tộc, lợi ích của cộng đồng lên trên lợi ích của mình,

Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Gốm Đất Việt bày tỏ sự xúc động về khái niệm doanh nghiệp dân tộc. Ông nói: Dân tộc ta anh hùng, doanh nghiệp ta cũng phải là doanh nghiệp anh hùng. Tự tôn, bất khuất, tự lực tự cường phát triển đóng góp cho tổ quốc. Tôi rất thích cụm từ “doanh nghiệp dân tộc” – đó là một khái niệm rất tự hào, rất khích lệ đội ngũ doanh nhân và người lao động”.

Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu cũng ví doanh nhân như một chiến sỹ, chiến thắng khó khăn. “Chúng tôi tự hào là nhà máy xanh, sản xuất tuần hoàn, sản phẩm xanh. Một sản phẩm tràn đầy tự hào của đất nung Việt Nam.”

Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu: Dân tộc ta anh hùng, doanh nghiệp ta cũng phải là doanh nghiệp anh hùng!

TS. Nguyễn Trí Hiếu - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu – khẳng định: Nếu muốn đi vào giai đoạn doanh nghiệp dân tộc, điều đầu tiên các doanh nghiệp phải nghiêm túc thực hiện là tuân thủ pháp luật. Ông cũng đề nghị cần xem lại các quy định liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp, để không có sự chồng chéo, đồng thời ông cũng cho rằng cần có những chính sách phù hợp để hỗ trợ các doanh nghiệp về vốn.

Ông cũng có đề xuất liên quan đến vấn đề người Việt ở nước ngoài: “Ở một khía cạnh khác ở hội nhập quốc tế - Chúng ta bước vào kỷ nguyên vươn mình – vươn mình ở sân chơi quốc tế. Một thành phần của dân tộc rất quan trọng là số người Việt sinh sống ở nước ngoài. Đây là lực lượng rất đáng kể. Tôi đề nghị Chính phủ, Bộ Tư pháp có các chương trình để người Việt hội nhập nhiều hơn với quốc gia. Không thể loại trừ khái niệm Việt kiều, doanh nghiệp của người việt đang sinh sống làm việc ở nước ngoài.”

Sau hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW của Bộ Chính trị khoá XI về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế, nhận thức của cấp uỷ, tổ chức đảng, hệ thống chính trị và xã hội được nâng cao; việc thể chế hoá quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển doanh nghiệp và đội ngũ doanh nhân được đẩy mạnh; môi trường sản xuất, kinh doanh được cải thiện, ngày càng bình đẳng, thuận lợi.

Vai trò của doanh nhân và tổ chức đại diện cho đội ngũ doanh nhân, cộng đồng doanh nghiệp được củng cố, phát huy. Đội ngũ doanh nhân Việt Nam phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng, kế thừa truyền thống yêu nước, nêu cao ý chí tự lực, tự cường, tinh thần cống hiến cho dân tộc; ngày càng khẳng định vai trò, đóng góp quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; một số doanh nghiệp phát triển đạt tầm khu vực và thế giới, góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, sự phát triển đội ngũ doanh nhân chưa đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới; phần lớn doanh nghiệp có quy mô nhỏ, sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, năng lực kinh doanh, kỹ năng quản trị còn hạn chế; số doanh nghiệp quy mô lớn, có năng lực dẫn dắt các chuỗi cung ứng còn ít; tính liên kết, hợp tác, khả năng tận dụng cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư còn yếu.

Một bộ phận doanh nhân đạo đức, văn hoá kinh doanh, ý thức chấp hành pháp luật, trách nhiệm xã hội, tinh thần dân tộc chưa cao, còn vi phạm pháp luật, cấu kết với cán bộ suy thoái, chạy theo lợi ích cá nhân, gây thiệt hại cho Nhà nước, làm giảm sút niềm tin của Nhân dân.

Một số cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp chậm được triển khai, hiệu quả chưa cao; cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh chưa đáp ứng yêu cầu; chưa quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng cho doanh nhân.

Những hạn chế, yếu kém nêu trên chủ yếu do nhận thức, trách nhiệm của một số cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền chưa đầy đủ, sâu sắc; công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện có lúc, có nơi còn hình thức; công tác quản lý nhà nước, sự phối hợp giữa các cơ quan trong xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật chưa chặt chẽ, thường xuyên.

Để đánh giá thực tế và đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến doanh nghiệp dân tộc, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức tọa đàm "Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam".

Đây là diễn đàn để lắng nghe, là bước cụ thể hóa Nghị quyết 41, nhằm thúc đẩy hoàn thiện khung pháp lý, hỗ trợ phát triển đội ngũ doanh nhân lớn mạnh về số lượng, chất lượng, cơ cấu hợp lý, có tầm nhìn, trí tuệ, đạo đức, tinh thần kinh doanh, làm giàu chính đáng, năng động, sáng tạo, năng lực quản trị tiên tiến, tuân thủ pháp luật, có đạo đức, văn hoá kinh doanh mang bản sắc dân tộc; có trách nhiệm xã hội, ý thức bảo vệ môi trường, đóng góp xứng đáng cho các mục tiêu phát triển đất nước./.