Hà Nội: 75 Doanh nghiệp nợ hơn 80 tỷ tiền bảo hiểm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự và phạt tiền lên đến 3 tỷ đồng.

Nhiều doanh nghiệp “ông lớn” nợ bảo hiểm xã hội

Hà Nội thanh tra, thu hồi trên 273 tỷ đồng nợ bảo hiểm xã hội

Khởi kiện doanh nghiệp nợ bảo hiểm: Càng chậm càng dễ "quỵt"

Năm 2015: Cienco 1 lợi nhuận sau thuế 77 tỷ vẫn nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội

Mới đây, tại Trung tâm bảo hiểm TP Hà Nội, Quyết định số 5466/QĐ-TTTP của Thanh tra thành phố Hà Nội về việc chấp hành Luật BHXH, BHYT tại một số đơn vị trên địa bàn Thủ đô đã được công bố.

Theo quyết định này, từ ngày 23/11 đến ngày 25/12, Đoàn tranh tra liên ngành của Hà Nội do Thanh tra thành phố chủ trì sẽ thành lập bốn tổ công tác, tiến hành thanh tra 75 đơn vị nợ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trên địa bàn Thủ đô.

Cụ thể, thanh tra thành phố sẽ tiến hành thanh tra đánh giá việc thu, trích nộp BHXH, BHYT, BH thất nghiệp và việc chấp hành Luật BHXH, Luật BHYT của các đơn vị được thanh tra, xác định rõ số tiền nợ đọng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, nguyên nhân và trách nhiệm, giải pháp khắc phục của đơn vị trong việc thực hiện trích nộp BHXH, BHYT, BH thất nghiệp.

Theo thống kê của Trung tâm bảo hiểm xã hội TP Hà Nội thì có 75 doanh nghiệp trên địa bàn đang nợ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm (BH) thất nghiệp lên đến 80,2 tỷ đồng. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền và lợi ích chính đáng của 2.462 người lao động.

Nằm trong danh sách thanh tra đợt này có một số doanh nghiệp, đơn vị như: Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC có số nợ hơn 24 tỷ đồng, kéo dài 28 tháng. Xí nghiệp Xây dựng công trình Cienco nợ 4,3 tỷ đồng, kéo dài 48 tháng. Công ty Cổ phần Kinh doanh phát triển nhà ở và đô thị Hà Nội nợ 2,3 tỷ đồng, kéo dài 20 tháng. Công ty Cổ phần Dược phẩm công nghệ cao Abipha nợ 2,4 tỷ đồng, kéo dài 11 tháng. Công ty Cổ phần Hassyu Việt Nam nợ hơn 2,6 tỷ đồng, kéo dài 40 tháng…

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Vũ Thị Nhung – Đoàn Luật sư TP Hà Nội bày tỏ quan điểm: Bảo hiểm xã hội là 1 trong những chính sách an sinh hữu ích đối với người lao động. Ngoài tiền lương hàng tháng thì đơn vị sử dụng lao động sẽ phải chi trả 1 khoản tiền khi người lao động ốm đau hay mất việc… Bảo hiểm xã hội hiện tại được coi như một chế định mang tính đặc thù và bắt buộc nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Các doanh nghiệp trong quá trình sử dụng lao động không đóng tiền bảo hiểm cho người lao động không những là trái pháp luật mà còn làm cho người lao động bị thiệt thòi rất nhiều.

Về pháp luật, tại khoản 1 Điều 186 Bộ Luật lao động 2012 quy định về trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động của người sử dụng lao động như sau:

“ Người sử dụng lao động, người lao động phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp và được hưởng các chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội và pháp luật về bảo hiểm y tế.”

Như vậy, về nguyên tắc, khi kí kết hợp đồng lao động với người lao động, người sử dụng lao động phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động. trường hợp vi phạm quy định trên, tổ chức, cá nhân sử dụng lao động sẽ phải chịu những chế tài sau:

Về xử phạt hành chính, tại điều 38 của Nghị định 28/2020 quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài có quy định như sau:

“1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người lao động có hành vi thỏa thuận với người sử dụng lao động không tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp, tham gia không đúng đối tượng hoặc tham gia không đúng mức quy định.

2. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

a) Hằng năm, không niêm yết công khai thông tin đóng bảo hiểm xã hội của người lao động do cơ quan bảo hiểm xã hội cung cấp theo quy định tạikhoản 7 Điều 23 của Luật Bảo hiểm xã hội;

b) Không thực hiện thủ tục xác nhận về việc đóng bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động để người lao động hoàn thiện hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp theo quy định;

c) Không cung cấp hoặc cung cấp không đầy đủ thông tin về đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp của người lao động khi người lao động hoặc tổ chức công đoàn yêu cầu.

3. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có hành vi không cung cấp chính xác, đầy đủ, kịp thời thông tin, tài liệu liên quan đến việc đóng, hưởng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, cơ quan bảo hiểm xã hội.

4. Phạt tiền từ 12% đến 15% tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau:

a) Chậm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp;

b) Đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không đúng mức quy định mà không phải là trốn đóng;

c) Đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không đủ số người thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp mà không phải là trốn đóng.

5. Phạt tiền từ 18% đến 20% tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động không đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ người lao động thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

6. Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

7. Biện pháp khắc phục hậu quả

a) Buộc truy nộp số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp phải đóng đối với các hành vi vi phạm quy định tại các khoản 4, 5,6 Điều này;

b) Buộc nộp số tiền lãi bằng 02 lần mức lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng, không đóng, trốn đóng; nếu không thực hiện thì theo yêu cầu của người có thẩm quyền, ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc nhà nước có trách nhiệm trích từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp số tiền chưa đóng, chậm đóng và lãi của số tiền này tính theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt vào tài khoản của cơ quan bảo hiểm xã hội đối với những hành vi vi phạm quy định tại các khoản 4, 5, 6 Điều này từ 30 ngày trở lên."

Như vậy, các doanh nghiệp khi chậm, nợ hoặc không đóng bảo hiểm bắt buộc cho người lao động sẽ bị xử phạt hành chính lên đến 75.000.000 đồng và bị buộc truy thu nộp số tiền bảo hiểm phải đóng theo quy định, đồng thời phải thah toán số tiền lãi gấp 2 lần mức lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng, không đóng, trốn đóng; nếu không thực hiện thì theo yêu cầu của người có thẩm quyền, ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc nhà nước có trách nhiệm trích từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp số tiền chưa đóng, chậm đóng và lãi của số tiền này tính theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt vào tài khoản của cơ quan bảo hiểm xã hội đối với những hành vi vi phạm nêu trên.

Đồng tình với quan điểm của đồng nghiệp, Luật gia Vi Công Sang – Công ty Luật TNHH Thiên Minh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết thêm: Hành vi nợ, chậm hay không đóng bảo hiểm bắt buộc cũng có thể được coi là tội phạm trong một số trường hợp. Vì vậy, cơ quan chức năng trong quá trình thanh tra, kiểm tra thấy có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm thì các doanh nghiệp này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Tại điều 216 của Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 có quy định về tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động với hình phạt cao nhất lên đến 7 năm tù giam, đồng thời các doanh nghiệp còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm ngoài việc bị phạt tiền lên đến 3 tỷ đồng.