Tuần qua sự kiện gây xúc cảm mạnh mẽ nhất có lẽ là lời xin lỗi nhân dân của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.
“Mặc dù Thủ tướng đi vào đường phố, và đi bộ hàng cây số rồi, xe vẫn đi phía sau. Thủ tướng không biết được khuyết điểm này nhưng Thủ tướng vẫn phải có trách nhiệm quán xuyến cho xã hội, vẫn phải xin lỗi nhân dân mong nhân dân thông cảm chứ không phải đơn giản đâu”, Thủ tướng nói.
 |
| Thủ tướng xin lỗi về việc đoàn xe công đi vào phố đi bộ tại Hội An. |
Trước đó, sự kiện đoàn xe của Thủ tướng đi vào phố đi bộ tại Hội An trong chuyến thị sát của ông tại đây gây tranh cãi.
Mặc dù ông bề bộn công việc nhưng lời xin lỗi đó làm loé lên một hy vọng về việc cảm xúc của nhân dân sẽ được tôn trọng.
Tại Hội nghị trực tuyến sơ kết công tác cải cách hành chính giai đoạn 2011 - 2015 và triển khai kế hoạch cải cách hành chính giai đoạn 2016 - 2020, Thủ tướng chỉ đạo, cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính các cấp phải gần dân, tôn trọng và nỗ lực phục vụ nhân dân, thấm nhuần “ba xin” là “xin chào, xin hỏi, xin cảm ơn”.
Đó là điều ai cũng mong mỏi. Đó là xúc cảm.
Hơn thế, xúc cảm khởi đầu của một hy vọng. Ai cũng biết, lâu nay cảm xúc của nhân dân chưa hề được coi trọng trong ứng xử của người làm lãnh đạo.
Ví dụ như cách phát biểu “xin nhận một phần trách nhiệm”. Có thể nêu ra đây hàng ti tỉ ví dụ, mà ví dụ đang “nóng” nhất có lẽ là vụ Formosa, UBND tỉnh Hà Tĩnh “cũng nhận một phần trách nhiệm”….
Lối nói này phổ biến như là văn mẫu trên “cửa miệng” của lãnh đạo chính quyền đến mức “phản cảm”. Tất nhiên chẳng ai bắt được họ nhận toàn phần trách nhiệm vì còn nhiều bên khác (tỉ như trách nhiệm của các bộ liên quan).
Nhưng cái cách chọn từ ngữ chủ động ấy khiến người dân cảm nhận họ đang tìm các “phủi”, khinh dân. Cảm xúc của người dân chưa hẳn là quy chuẩn pháp luật.
Một lời xin lỗi, một cử chỉ ân cần, một lời nói thẳng, có thể không có giá trị pháp lý hoặc điều chỉnh được vấn đề xã hội đang diễn ra nhưng nó cũng rất quan trọng trong việc xác lập niềm tin của người dân với chính quyền, thứ vô hình nhưng cực kỳ quan trọng.
Và tất nhiên, trong cuộc giao tiếp cảm xúc giữa người dân và cán bộ, thì không thể không nhắc đến thói quen “xin lỗi” vốn là thứ rất hiếm hoi, nếu như không muốn nói là “xa xỉ”...
Xin lỗi rất khó, đặc biệt khó hơn khi người ta chỉ có “một phần trách nhiệm”, không làm rõ được trách nhiệm. Con người không phải là thánh thần, có thể phạm sai lầm, thậm chí là những sai lầm khủng khiếp.
Điều quan trọng là sau khi nhận ra những sai lầm đó, người ta hành xử ra sao. Xin lỗi thể hiện “tầng” văn hóa của chính khách nói riêng và lãnh đạo nói chung.
Hy vọng lời xin lỗi của Thủ tướng là khởi đầu cho việc hình thành “văn hóa xin lỗi” ở những người lãnh đạo.
