Là tỉnh cực Nam Tổ quốc, Cà Mau nổi tiếng với các sản vật đặc trưng như tôm, cua, muối, chuối, khoai môn... Những năm gần đây, tỉnh xác định Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) là hướng đi chiến lược nhằm nâng cao giá trị nông sản, xây dựng thương hiệu địa phương và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững.
Phát huy lợi thế địa phương, nâng tầm sản phẩm chủ lực
Với lợi thế diện tích và sản lượng tôm lớn nhất cả nước, Cà Mau đã phát triển hàng trăm sản phẩm chế biến từ tôm như: tôm khô, tôm xẻ, tôm ép, chà bông tôm, tôm hấp, tôm đông lạnh... Trong đó, nhiều sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP từ 3 đến 4 sao, được tiêu thụ rộng rãi trong nước và xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, Úc, Hàn Quốc.
 |
| Ông Lê Văn Sử - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, trao Giấy chứng nhận cho các sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao năm 2024 (diễn ra ngày 23/01/2025). |
Bên cạnh sản phẩm từ tôm, các mặt hàng đặc sản như cua, muối, yến sào, rượu nhàu, trà dược liệu… cũng từng bước được tiêu chuẩn hóa, khẳng định vị thế trên thị trường trong và ngoài nước. Đáng chú ý, muối ăn Bạc Liêu (nay thuộc tỉnh Cà Mau sau khi hợp nhất) đã được cấp chỉ dẫn địa lý từ năm 2013, công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2020 và chính thức đạt OCOP 5 sao cấp quốc gia vào năm 2025.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau, toàn tỉnh hiện có 343 sản phẩm OCOP của 62 chủ thể, trong đó có 2 sản phẩm đạt 5 sao, 75 sản phẩm đạt 4 sao và 266 sản phẩm đạt 3 sao. Riêng nhóm sản phẩm từ tôm chiếm hơn 100 sản phẩm, đóng vai trò chủ lực trong chiến lược phát triển OCOP của địa phương.
Liên kết phát triển OCOP gắn với xây dựng nông thôn mới
Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã đã chủ động đầu tư công nghệ, cải tiến mẫu mã và nâng cao chất lượng sản phẩm. Ông Huỳnh Trung Kiên – Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất, Thương mại, Dịch vụ Kiên Cường (xã Năm Căn), cho biết: “Sản phẩm bánh phồng tôm của doanh nghiệp được chứng nhận OCOP 3 sao vào năm 2021 và nâng lên 4 sao vào năm 2023. Bên cạnh đó, Công ty còn phát triển thêm hai sản phẩm mới là bánh phồng cua và bánh phồng tôm tít, đều đạt chuẩn 3 sao.
Dự kiến trong năm 2025, doanh nghiệp sẽ nâng hạng hai sản phẩm bánh phồng cua và bánh phồng tôm tít lên 4 sao, đồng thời mở rộng nhà xưởng, đầu tư máy móc hiện đại nhằm nâng cao năng lực sản xuất và đảm bảo nguồn cung ổn định”.
 |
| Công nhân của Công ty TNHH SX - TM - DV Kiên Cường (xã Năm Căn) cắt bánh phồng tôm ra từng lát nhỏ để cho vào hộp. |
Cơ sở Nông sản Việt của chị Tạ Tuyết Thu (xã Phong Hiệp) cũng là điểm sáng trong phát triển OCOP địa phương, với 15 sản phẩm đạt 3–4 sao như tôm khô, tôm thẻ một nắng, muối tôm, bánh phồng tôm, chà bông tôm… Đặc biệt, các sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng trong các dịp lễ, Tết.
Bên cạnh phát triển sản phẩm, Cà Mau cũng tập trung xây dựng thương hiệu “Cua Năm Căn – Cà Mau”, mở rộng vùng chỉ dẫn địa lý “Cua Cà Mau”, đẩy mạnh quảng bá qua thương mại điện tử, hội chợ, hoạt động đối ngoại và xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Đây được xem là chiến lược dài hạn nhằm nâng cao giá trị và mở rộng thị trường cho mặt hàng chủ lực của tỉnh.
Mở rộng không gian phát triển OCOP
Sau hợp nhất, không gian phát triển OCOP của tỉnh mở rộng đáng kể, tạo điều kiện khai thác hiệu quả tiềm năng từng vùng. Các địa phương đều có thế mạnh riêng: từ dược liệu, yến sào, trà xạ đen ở vùng Cà Mau cũ, đến muối, tôm, ba khía, chả cá, mắm, bánh phồng tôm tại các khu vực ven biển và rừng ngập mặn.
Đặc biệt, mô hình nuôi tôm sinh thái dưới tán rừng ngập mặn, sản xuất theo hướng hữu cơ, kết hợp sử dụng dược liệu bản địa đang trở thành xu hướng nổi bật. Mô hình này không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm, mà còn đáp ứng xu thế tiêu dùng xanh, sạch, hữu cơ, hướng tới các thị trường xuất khẩu cao cấp.
 |
| Ông Huỳnh Chí Nguyện – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau tham quan sản phẩm Muối ăn Bạc Liêu, tại Hội nghị kết nối cung - cầu sản phẩm OCOP giữa tỉnh Bạc Liêu (cũ) với các tỉnh, thành phố năm 2024. |
Hiện nay, Cà Mau có nhiều sản phẩm tiềm năng để xét nâng hạng OCOP 5 sao cấp quốc gia, đặc biệt là các sản phẩm từ tôm, cua. Nhằm hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh đang triển khai đồng bộ các giải pháp: hỗ trợ thiết kế bao bì, truy xuất nguồn gốc, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu tập thể và liên kết với các hệ thống phân phối trong và ngoài nước.
Tỉnh Cà Mau xác định chương trình OCOP là một trong những trụ cột chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững, gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao, phát triển kinh tế nông thôn và nâng cao thu nhập người dân.
Đặc biệt, Cà Mau chú trọng mô hình liên kết “Nhà nước – Doanh nghiệp – Nông dân”, trong đó, Nhà nước kiến tạo cơ chế, hỗ trợ kỹ thuật, xúc tiến thương mại; Doanh nghiệp giữ vai trò dẫn dắt về công nghệ, đầu ra sản phẩm; Nông dân là lực lượng sản xuất nòng cốt, giữ gìn chất lượng và bản sắc địa phương.
Với sự tham gia tích cực của các hộ sản xuất, hợp tác xã, doanh nghiệp tư nhân và công ty TNHH, chương trình OCOP tại Cà Mau đang từng bước gia tăng giá trị nông sản, bảo tồn văn hóa bản địa, nâng cao thu nhập cho người dân và tạo nền tảng để tỉnh vươn lên trở thành trung tâm động lực phía Nam của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
