Qua các vụ án lớn cho thấy, các đối tượng triệt để lợi dụng những sơ hở trong cơ chế, chính sách để thông đồng tạo ra các “nhóm lợi ích”, tạo “sân sau”, “công ty gia đình” thâu tóm dự án, đất công...
 |
| Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm thừa ủy quyền trình bày báo cáo trước Quốc hội. (Ảnh: Quochoi.vn) |
Khởi tố mới 50 bị can nguyên là lãnh đạo ngân hàng
Đây là nhận định Chính phủ đưa ra trong Báo cáo phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2018 vừa được Quốc hội thảo luận sáng nay, 13.11.
Theo báo cáo này, số vụ án về kinh tế, tham nhũng, tội phạm công nghệ cao được phát hiện đều cao hơn 2017.
Cụ thể, năm 2018 đã phát hiện 19.461 vụ phạm tội và vi phạm pháp luật về trật tự quản lý kinh tế (tăng 8,45% số vụ so với cùng kỳ 2017); 335 vụ phạm tội, vi phạm pháp luật về tham nhũng và chức vụ (tăng 30,35% số vụ so với cùng kỳ 2017).
Mặc dù nhận định ”tham nhũng từng bước được kiềm chế, ngăn chặn, đẩy lùi, có chiều hướng thuyên giảm”, nhưng theo Chính phủ, tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, “tham nhũng vặt” trong khu vực hành chính, dịch vụ công vẫn gây bức xúc cho người dân, doanh nghiệp.
Qua các vụ án lớn đã xử lý cho thấy, các đối tượng triệt để lợi dụng những sơ hở trong cơ chế, chính sách để thông đồng tạo ra các “nhóm lợi ích” hoặc móc ngoặc giữa khu vực nhà nước và doanh nghiệp tạo “sân sau”, “công ty gia đình” dùng ảnh hưởng của mình để đấu thầu cho các dự án; thâu tóm đất công; cho vay sai nguyên tắc, thế chấp vòng vo, rút tiền của nhà nước, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng.
Được kể đến đầu tiên trong nhóm tội phạm về kinh tế là lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, với các vi phạm chủ yếu là lừa đảo chiếm đoạt tài sản, các tội danh liên quan đến cố ý làm trái, vi phạm quy định cho vay (cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố mới 6 vụ và điều tra mở rộng 9 vụ, khởi tố mới 84 bị can, trong đó có 50 bị can nguyên là lãnh đạo, cán bộ ngân hàng)....
Bên cạnh đó, nhiều cán bộ ngân hàng lợi dụng vị trí, sự giám sát lỏng lẻo, thông đồng trong nội bộ làm giả chứng từ hoặc hạch toán vào hệ thống ngân hàng để chiếm đoạt.
Đơn cử như vụ Lê Nguyễn Hưng, Phó giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Eximbank TP.HCM, lợi dụng sự tin tưởng của khách hàng làm giả giấy tờ chiếm đoạt 245 tỉ đồng; vụ Ngân hàng Đại Dương Chi nhánh Hải Phòng làm sổ tiết kiệm đưa cho khách hàng nhưng không hạch toán vào hệ thống, chiếm đoạt 400 tỉ đồng; vụ Lê Thị Huệ (đối tượng ngoài xã hội) với thủ đoạn tẩy xóa, sửa chữa hơn 20 sổ tiết kiệm Ngân hàng Agribank Chi nhánh Lào Cai, chiếm đoạt 200 tỉ đồng....
Ninh Văn Quỳnh, Trịnh Xuân Thanh, Lê Nam Trà bị "điểm danh"
Bên cạnh đó là việc lợi dụng chức vụ được giao trục lợi tiền lãi suất ngoài từ các hợp đồng tiền gửi. Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố bị can Ninh Văn Quỳnh, Kế toán trưởng Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN), về hành vi Lạm dụng chức vụ, quyền hạn nhận 20 tỉ đồng tiền lãi ngoài hợp đồng tiền gửi giữa PVN và Oceanbank; khởi tố 3 vụ án lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản liên quan đến việc Ngân hàng Oceanbank chi lãi ngoài hợp đồng tiền gửi số tiền hơn 100 tỉ đồng cho một số cá nhân thuộc Tổng công ty thăm dò, khai thác dầu khí PVEP....
Trong lĩnh vực đầu tư, xây dựng nổi lên vấn đề nhiều dự án đầu tư công với số vốn rất lớn nhưng không hiệu quả, thi công kéo dài, chất lượng không đảm bảo gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước.
Thủ đoạn chủ yếu là cán bộ thuộc các đơn vị chủ đầu tư dự án, nhà thầu thi công của Nhà nước, lợi dụng chức vụ được giao, sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý để thông đồng, móc ngoặc với nhà thầu thi công từ khâu chỉ định thầu, chia nhỏ dự án để chỉ định thầu; lập, thẩm định, phê duyệt dự toán để “đội vốn”; xây dựng tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu chưa chặt chẽ, chưa phù hợp thực tế; thi công không đủ hạng mục, thay đổi chủng loại vật tư, thi công sai thiết kế… đến khâu nghiệm thu, thanh - quyết toán không đúng quy định để trục lợi, gây thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước.
Minh họa cho điểm này, Chính phủ đã kể đến vụ án Trịnh Xuân Thanh mở rộng, khởi tố 5 bị can về tội Tham ô tài sản 11 tỉ đồng với thủ đoạn thông đồng lập và ký khống 3 hợp đồng thi công 3 hạng mục công trình thuộc Dự án Vũng Áng - Quảng Trạch; Công an tỉnh Khánh Hòa khởi tố vụ án, khởi tố Đỗ Hồng Hải, nguyên Giám đốc Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi Nam Khánh Hòa về tội Tham ô tài sản do đã có hành vi lập khống hồ sơ thi công, chiếm đoạt 6,3 tỉ đồng.
Việc sử dụng vốn nhà nước đầu tư ra ngoài ngành của các doanh nghiệp Nhà nước có nhiều sai phạm, gây thất thoát lớn tài sản. Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố 3 vụ án ở Tổng Công ty PVC trong số 12 dự án, nhà máy thua lỗ của Bộ Công thương; khởi tố 2 bị can Lê Nam Trà, nguyên Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Mobiphone và Phạm Đình Trọng, Vụ trưởng Vụ quản lý doanh nghiệp Bộ Thông tin - Truyền thông, về tội Vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công, gây thiệt hại đặc biệt lớn trong thương vụ mua 95% cổ phần Công ty cổ phần nghe nhìn Toàn cầu (AVG)...
