Yên Bái: Hồ sơ cấp đất "biến mất", trách nhiệm thuộc về ai?

Ngõ đi chung bị lấn chiếm?
Theo phản ánh của bà Nguyễn Thị Thiếu (trú tại tổ dân phố số 7, thị trấn Mậu A - nay là ngõ 143 Trần Quốc Toản), gia đình bà sinh sống tại đây từ năm 1976, trước đây là khu tập thể của xí nghiệp đường sắt. Đường ngõ xóm hiện nay là sân chung của dãy tập thể cũ, diện tích rộng 3 m, kéo dài từ đầu đường đến tận cửa nhà bà.
Ngày 10/9/1990 gia đình bà Thiếu được UBND huyện Văn Yên cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 348 với diện tích 300 m2 đất sử dụng lâu dài, phía Đông Bắc tiếp giáp với đất của nhà ông Nguyễn Văn Cường và nhà ông Phan Du Dương, ngoài ra còn tiếp giáp đường ngõ xóm rộng 3m.
Tuy nhiên ông Cường không sinh sống tại mảnh đất tiếp giáp với gia đình bà Thiếu mà để cho cháu là anh Nguyễn Văn Toàn đến ở và trông coi cho. Trong quá trình sinh sống thì anh Toàn làm bờ rào lấn ra đường ngõ xóm.
Bà Thiếu cho biết, năm 1992, ông Cường chuyển nhượng lại diện tích đất cho ông Lê Tiến Hồng và bà Lê Thị Thư. Năm 1994, ông Hồng bà Thư tiếp tục làm nhà trên phần diện tích đã lấn ra trước đó, khiến ngõ xóm có nơi bị thu hẹp lại còn 1,2m dẫn đến khó khăn trong việc đi lại của các hộ tại ngõ 143 Trần Quốc Toản. Bà Thiếu đã làm đơn khiếu nại sự việc này gửi tới các cơ quan chức năng huyện Văn Yên, sau đó ngày 20/1/2022, UBND thị trấn Mậu A cử cán bộ địa chính xuống đo thực tế và so sánh với bản đồ địa chính của khu đất. Gia đình bà Thiếu và các hộ dân xung quanh giữ nguyên yêu cầu hoàn trả lại diện tích ngõ đi chung, tuy nhiên gia đình ông Hồng - bà Thư không đồng ý.
UBND Thị trấn Mậu A đã tổ chức hòa giải giữa các bên nhưng không thành, vì vậy sự việc đã được khởi kiện ra tòa. Trong thời gian chờ tòa án đưa ra phán quyết, bà Thiếu tiếp tục có đơn gửi đến các cơ quan chức năng tỉnh Yên Bái và huyện Văn Yên, tố cáo UBND thị trấn Mậu A với 3 nội dung chính: Có dấu hiệu vi phạm, thiếu trách nhiệm trong hoạt động quản lý Nhà nước về đất đai; Có dấu hiệu vi phạm các qui định của pháp luật, thiếu trách nhiệm trong việc quản lý, lưu trữ tại liệu là các hồ sơ thửa đất, hồ sơ địa chính của các thửa đất giáp ranh khu ngõ 143 Trần Quốc Toản; Có dấu hiệu thiếu trách nhiệm, vi phạm các qui định về đo đạc, kiểm tra hiện trạng, cập nhật số liệu phục vụ cho công tác chỉnh lý bản đồ đối với các thửa đất trong quá trình lập Bản đồ địa chính, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền giải quyết thủ tục đăng ký quyền sử dụng đất của các hộ dân, dẫn đến Bản đồ, hồ sơ đo đạc, số liệu sơ đồ thửa đất trong các hồ sơ kê khai đăng ký quyền sử dụng đất giai đoạn từ năm 2015 đến 2019 có sai sót.

Ban hành kết luận rồi lại thu hồi
Trong quá trình giải quyết vụ việc, ngày 21/9/2023 Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Văn Yên đã có văn bản số 88/CV-CNVPĐKĐĐ gửi TAND huyện Văn Yên, nội dung văn bản trả lời là “không có hồ sơ lữu trữ tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Văn Yên” đối với các trường hợp của bà Nguyễn Thị Thiếu (cấp năm 1990), ông Nguyễn Thanh Khuyến và bà Lê Thị Quỳ (cấp năm 2000), ông Lê Tiến Hồng và bà Lê Thị Thư (cấp năm 1990). Riêng ông Nguyễn Văn Cường (cấp năm 1990) tại kho lưu trữ chỉ có duy nhất một đơn làm lại giấy cấp đất. Các ông bà nêu trên là những người có đất tại ngõ 143 Trần Quốc Toản hoặc giáp ranh với ngõ đi này.
UBND huyện Văn Yên cũng đã thành lập đoàn thanh tra xác minh giải quyết khiếu nại tố cáo của bà Thiếu, ngày 18/12/2023 đã tiến hành đến đo đạc diện tích thực tế các hộ dân sinh sống tại ngõ 143 Trần Quốc Toản, ghi nhận ý kiến của các bên để làm căn cứ giải quyết.

Kết quả đo đạc thực tế của Thanh tra huyện Văn Yên ngày 18/12/2023 không được công khai

Ngày 29/12/2023, UBND huyện Văn Yên đã ban hành Kết luận số 2210/KL-UBND kết luận nội dung tố cáo đối với UBND thị trấn Mậu A và Thông báo số 2208/TB-UBND thông báo kết quả giải quyết tố cáo. Theo đó, Tổ xác minh đã làm việc với UBND thị trấn Mậu A và xác định Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai hoặc Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất cấp huyện có trách nhiệm lưu trữ bản lưu Giấy chứng nhận; sổ cấp Giấy chứng nhận đối với hộ gia đình, cá nhân... và đưa ra kết luận nội dung tố cáo UBND thị trấn Mậu A thiếu trách nhiệm trong việc quản lý, lưu trữ tại liệu là các hồ sơ thửa đất, hồ sơ địa chính của các thửa đất giáp ranh khu ngõ 143 Trần Quốc Toản là “không đủ cơ sở để xem xét giải quyết, công dân tố cáo sai”.
Trong quá trình xét xử vụ án, TAND huyện Văn Yên, đại diện cơ quan chức năng và các bên đương sự đã tiến hành xem xét, thẩm định tại chỗ và có Biên bản vào ngày 22/12/2022. Kết quả cho thấy, tổng diện tích đất nhà ông Hồng - bà Thư là 195,8 m2. Trong khi đó, đại diện gia đình ông Hồng - bà Thư khai tại phiên tòa sơ thẩm về nguồn gốc đất là nhận chuyển nhượng từ ông Nguyễn Văn Cường, diện tích kê khai trong hồ sơ đề nghị cấp GCNQSDĐ là 152 m2.
Một điều đáng chú ý là ngày 28/3/2024, UBND huyện Văn Yên bất ngờ ra Quyết định số 1086/QĐ-UBND để thu hồi và hủy bỏ Kết luận số 2210/KL-UBND kết luận nội dung tố cáo đối với UBND thị trấn Mậu A và Thông báo số 2208/TB-UBND đã ban hành ngày 29/12/2023 trước đó.
Luật sư Hoàng Văn Chiển (người bảo vệ quyền lợi cho bà Thiếu) nhận định, buổi đo đạc ngày 18/12/2023 được Thanh tra huyện Văn Yên tổ chức nhưng kết luận của UBND huyện Văn Yên lại không căn cứ, không sử dụng, không công khai kết quả đo đạc lần này. Việc đo đạc có mục đích xác định diện tích thực tế của các hộ dân xung quanh ngõ 143 Trần Quốc Toản đang sử dụng để đối chiếu, so sánh với diện tích đất mà các hộ dân được cấp thể hiện trong GCNQSDĐ, nhằm xác định có hay không việc dôi dư đất, dôi dư về phía nào để xác định có hay không việc ngõ đi chung bị lấn chiếm. Tuy nhiên, sau khi có kết quả đo đạc, các hộ dân cũng không được thông báo. Thực trạng đất nhà ông Hồng - bà Thư đang thừa 43,8 m2 so với hồ sơ đề nghị cấp GCNQSDĐ, vậy nên cần phải làm rõ phần diện tích dôi dư này từ đâu mà có.

Theo người đại diện của bà Thiếu, UBND thị trấn Mậu A phải có dấu hiệu làm mất/huỷ hoại hồ sơ.

Theo ông Cao Quốc Đại Long (người đại diện theo ủy quyền của bà Thiếu), Thông báo số 2208/TB-UBND căn cứ điểm b, khoản 2, Điều 29 Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT qui định về “Phân cấp quản lý hồ sơ địa chính” để cho rằng việc quản lý, lưu trữ tài liệu là các hồ sơ thửa đất, hồ sơ địa chính của các thửa đất thuộc khu vực giáp ranh ngõ 143 Trần Quốc Toản giai đoạn 1990 thuộc thẩm quyền của Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Văn Yên là không chính xác. Bởi tại điểm c, khoản 2, Điều 29 thì qui định “Ủy ban nhân dân cấp xã (trực tiếp là công chức địa chính) quản lý bản sao bản đồ địa chính, sổ địa chính, sổ mục kê đất đai, sổ tiếp nhận và trả kết quả đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với các trường hợp nộp hồ sơ đăng ký tại Ủy ban nhân dân cấp xã”.
Hơn nữa giai đoạn các hộ dân quanh ngõ 143 Trần Quốc Toản được cấp GCNQDĐ là khoảng năm 1990 thì chưa hình thành Văn phòng đăng ký đất đai chi nhánh huyện Văn Yên. Việc UBND thị trấn Mậu A không cung cấp được các hồ sơ yêu cầu với lý do UBND thị trấn không quản lý, không lưu trữ có dấu hiệu của việc làm mất/huỷ hoại hồ sơ.