Sau khi Báo Đấu thầu có loạt bài thông tin về hành vi bán thầu lòng vòng tại Gói thầu MT-PW-1.3 do Ban Quản lý Dự án Nâng cấp đô thị vùng Đồng bằng sông Cửu Long - Tiểu dự án TP. Mỹ Tho làm đại diện chủ đầu tư, Vụ Liêm chính của Ngân hàng Thế giới (WB) đã vào cuộc điều tra.
Đoàn công tác của Ngân hàng Thế giới phát hiện, tại gói thầu xây 3 trường tiểu học, một số nhà thầu có giá dự thầu cạnh tranh đã bị loại vì những sai sót nhỏ mà không được làm rõ. Ảnh: Văn Huyền
Đoàn công tác của WB phát hiện, thủ tục đấu thầu cạnh tranh trong nước được quy định trong thỏa thuận tài trợ không được chủ đầu tư tuân thủ nghiêm túc.
Loại những nhà thầu đề xuất giá thấp
Theo đánh giá của WB, về thủ tục mua sắm, Chủ nhiệm Dự án cho rằng, thủ tục đấu thầu cạnh tranh trong nước được quy định trong thỏa thuận tài trợ đã không được chủ đầu tư tuân thủ nghiêm túc. Đặc biệt, trong khi những thủ tục đã được thỏa thuận yêu cầu “không HSMT nào bị loại từ đánh giá chi tiết trên cơ sở những sai sót nhỏ hay không cơ bản”, một vài nhà thầu đề nghị giá thầu cạnh tranh đã bị từ chối vì những sai sót nhỏ và không quan trọng mà không cho nhà thầu cơ hội cung cấp làm rõ.
Bà Hoàng Thị Hoa, đồng Chủ nhiệm Dự án nêu ví dụ: HSMT của Công ty CP Phát triển Thủ Đô đã bị từ chối vì không tuân thủ bảo lãnh hợp đồng. Bảo lãnh hợp đồng của nhà thầu này dường như đáp ứng đầy đủ, ngoại trừ chi tiết cụ thể ngày bắt đầu và ngày kết thúc của thời gian hiệu lực. Ban Quản lý Dự án đã từ chối HSDT của nhà thầu bởi chi tiết này. Theo đánh giá của WB, sự từ chối này là không thỏa đáng vì chi tiết này không làm thay đổi nội dung quan trọng của bảo lãnh dự thầu.
Phía WB còn dẫn chứng thêm: Đối với Liên danh Công ty TNHH Tư vấn Thiết kế Xây dựng Bách Khoa - Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Dịch vụ An Phú Gia, liên danh đề nghị giá thầu thấp nhất, HSDT của liên danh này bị từ chối mà không được yêu cầu làm rõ vì thỏa thuận liên danh chưa nêu rõ trách nhiệm của từng thành viên. Sự từ chối này của chủ đầu tư cũng bị WB đánh giá là vội vã và nhà thầu lẽ ra phải được làm rõ vấn đề này.
Đoàn kiểm tra của WB cũng phát hiện ra việc trao thầu cho các nhà thầu là không công bằng vì việc xử phạt đối với những HSDT có giá thấp nhất, gây ra sự thay đổi trong việc xếp hạng HSDT. Đặc biệt, trong số 4 HSDT đáp ứng được đưa ra đánh giá về giá, giá thầu của Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Dịch vụ Hữu Lợi là thấp nhất sau khi điều chỉnh lỗi số học. Tuy nhiên, nhà thầu này bị phạt vì “lỗi sai khối lượng”. WB cho rằng, xác định của Ban Quản lý Dự án và phương pháp phạt là không phù hợp. Bên cạnh đó, WB còn cho rằng, chính vì lý do này mà lẽ ra HSDT của Hữu Lợi được xếp hạng nhất và xem xét trúng thầu thay vì HSDT của Công ty CP Tập đoàn Hằng An (Thái Sơn).
Quản lý hợp đồng quá lỏng lẻo
Đánh giá của WB cho thấy, một phần lớn các công trình đã để xảy ra tình trạng giao hợp đồng phụ cho nhiều nhà thầu. Tuy nhiên, Ban Quản lý Dự án không chú tâm đến hợp đồng phụ, cũng như không thực hiện bất kỳ kiểm soát nào đối với vấn đề quan trọng này. Đây là một lỗ hổng nghiêm trọng trong quản lý hợp đồng. Liên quan đến chất lượng công trình hoàn thành, WB ghi nhận những than phiền về một số hư hỏng, xuống cấp và yêu cầu sửa chữa từ người sử dụng.
WB đã có kiến nghị về thủ tục đấu thầu tại Ban Quản lý Dự án Nâng cấp đô thị TP. Mỹ Tho. Theo đó, Ban cần thực hiện những biện pháp khắc phục sớm và đảm bảo thủ tục đấu thầu cạnh tranh đã được quy định trong Luật Đấu thầu. WB cũng kiến nghị Ban không nên để xảy ra những hành vi không phù hợp tương tự trong đánh giá HSDT về sau.
WB cũng yêu cầu Ban cần nghiêm túc trong quản lý nhà thầu phụ ngay từ giai đoạn tổ chức lựa chọn nhà thầu. Khi ký hợp đồng, Ban cần lập danh sách rõ ràng tất cả những nhà thầu phụ được đề nghị bởi nhà thầu chính và được sự chấp thuận của Ban. Trong quá trình thực hiện hợp đồng, Ban cần theo dõi và giám sát chặt chẽ việc huy động, thực hiện của nhà thầu, thầu phụ được phê duyệt.
Điều đáng lưu ý, trong văn bản gửi Ban Quản lý Dự án Nâng cấp đô thị TP. Mỹ Tho, WB yêu cầu Ban cho nhà thầu tiến hành sửa chữa sớm tất cả những hư hỏng, thiệt hại của 3 trường tiểu học Tân Long, Đinh Bộ Lĩnh và Kim Đồng trước ngày 31/3/2017.
Tuy nhiên, chỉ đến lúc Nhà thầu Huỳnh Văn Nô gửi văn bản yêu cầu đóng cửa trường vì chưa được thanh toán kinh phí thi công, chiều ngày 18/4/2017, các ban ngành của TP. Mỹ Tho mới có buổi làm việc và đề nghị nhà thầu này: “Mong nhà thầu không đóng cửa 3 trường học, để đảm bảo quyền lợi cho 1.400 học sinh”.
TP. Mỹ Tho cũng trực tiếp xác minh và được biết Nhà thầu Thái Sơn như địa chỉ trong hợp đồng (51 Lã Xuân Oai, Quận 9, TP.HCM) đã bán nhà, chủ doanh nghiệp không hợp tác với TP. Mỹ Tho.
