Theo chuyên gia CNTT, theo thống kê mới nhất, Việt Nam hiện là nước đứng đầu thế giới về vấn nạn thư rác (tính trên đầu người trung bình).
Nhân dịp lễ khai khóa 2018 của trường đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã có bài phát biểu về an ninh mạng trong thời đại mới cũng như những thách thức phi truyền thống mà Việt Nam đã và đang phải đối mặt như tội phạm mạng, tình báo mạng, truyền bá những tư tưởng cực đoan, khủng bố…
Để có cái nhìn rõ hơn về tình hình an ninh mạng hiện tại ở Việt Nam, PV Pháp luật Plus đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Ái Việt (nguyên Viện trưởng Viện công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội).
TS. Nguyễn Ái Việt cho biết, theo các báo cáo mới nhất, thiệt hại toàn cầu do tội phạm mạng gây ra hiện nay là 445 tỷ USD và sẽ tăng lên mức 2.000 tỷ vào năm 2020. Thị trường toàn cầu về sản phẩm và dịch vụ an toàn an ninh mạng năm 2014 là 71.1 tỷ USD. Điều đó nói lên tầm quan trọng cũng như giải pháp đối với thách thức phi truyền thống nói trên, trong đó, thư rác là một điểm nhấn quan trọng.
Thư rác là kẻ thù giấu mặt
Thưa ông, nhiều người cho rằng vấn nạn thư rác hiện nay không chỉ gây phiền toái cho người sử dụng mà còn gây thiệt hại về kinh tế, là một chuyên gia trong lĩnh vực CNTT, ông đánh giá như thế nào về việc này?
Thư rác xuất hiện từ năm 2006 - nói như vậy để hiểu vấn đề thư rác không phải câu chuyện mới. Tuy nhiên, theo thống kê mới nhất hiện nay, Việt Nam (tính trên đầu người trung bình) là nước đứng đầu thế giới về vấn nạn thư rác.
Hiện tại đã có hành lang pháp lý về thư rác, có cảnh báo khuyến cáo... Vì sao hiện tượng thư rác vẫn tồn tại, thậm chí phát triển đứng đầu thế giới? Vấn đề nằm ở chỗ nhận thức của toàn xã hội và kỹ thuật, trong đó vấn đề nhận thức là quan trọng.
|
Ảnh minh họa (theo vsmail.vn). |
Nói về biện pháp phòng ngừa, trước tiên là do ý thức của người sử dụng và sau đó mới đến trình độ hay nói cách khác, đó là đào tạo kiến thức kỹ năng về công nghệ. Nghị định chống thư rác cũng đã ra đời.
Nói về vấn nạn thư rác, chúng ta cần nhấn mạnh nhất là vấn đề nhận thức. Nếu thủ trưởng đơn vị không duyệt, không quan tâm, chắc chắn sẽ không ai quan tâm. Vì họ nghĩ nó chẳng "chết người", hoặc cũng không quan trọng, không tốn tiền... Người sử dụng chưa ý thức được tầm quan trọng của tính bảo mật, không hiểu được rằng thư rác không chỉ đơn thuần gây phiền toái mà còn gây thiệt hại khôn lường.
Về tác nhân gây thiệt hại, loại "tội phạm mạng" này rất khó kiểm soát, đôi khi chúng được gọi là "kẻ thù giấu mặt" vì nó nguy hiểm và khó kiểm soát. Thực tế, an ninh mạng Việt Nam cũng đã phát hiện, bắt giữ nhiều tội phạm mạng. Tuy nhiên, những máy chủ phát đi thư rác hoặc những kẻ cầm đầu hiện đang ở nước ngoài nên khó khăn trong việc bắt giữ và giải quyết một cách triệt để.
Chúng ta có thể thấy rõ tác hại của loại "tội phạm" nguy hiểm này thông qua một ví dụ gây sốc vừa qua khi một khách hàng bị mất tiền trong tài khoản do truy cập vào đường link giả...
|
TS. Nguyễn Ái Việt. |
348 triệu hồ sơ cá nhân bị đánh cắp
Đã có rất nhiều đợt tấn công của các tội phạm mạng khiến nhiều cô gái khóc dở, mếu dở. Ông có thể cho biết tác hại của thư rác nói riêng cũng như an ninh mạng nói chung - điều mà dường như rất nhiều người đang "mất cảnh giác"?
Các báo cáo của hệ thống tình báo an ninh mạng cho biết năm 2015, có tới hơn 8 tỷ đợt tấn công mạng. Có 348 triệu hồ sơ cá nhân bị đánh cắp, 594 triệu người dùng bị phơi nhiễm với các phần mềm mã hóa dữ liệu cá nhân để đòi tiền chuộc. Tuy nhiên, thực tế chưa tìm được kẻ chủ mưu mà chỉ bắt giữ được chân rết của chúng.
Theo thống kê, 40% các đợt tấn công là từ bên ngoài, 44.5% là do người bên trong cố ý vi phạm và 15.5% là do người bên trong cố ý. Các tổ chức thường bị tấn công nhất là hệ thống Y Tế, Ngân hàng, các cơ quan Chính phủ và hệ thống giao thông. Ngày càng có nhiều phần mềm độc hại bị phát tán trên mạng. Nếu như năm 2014 có 37 triệu mẫu phần mềm độc hại thì năm 2015 con số này đã tăng lên đến 64 triệu, tăng 73%.
Tội phạm mạng được xem là một loại "tội phạm giấu mặt" vô cùng nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ tấn công bất cứ lúc nào, không loại trừ một ai. Chính vì vậy, tại nhiều quốc gia đã thành lập các Bộ tư lệnh, binh chủng đặc biệt nhằm đối phó với chiến tranh mạng. Tại Hoa Kỳ đã thành lập Bộ Chỉ Huy Mạng Hoa Kỳ, phân công trách nhiệm rõ ràng giữa Bộ Chỉ Huy Mạng với các đơn vị liên quan khác như Bộ An ninh quốc gia, FBI,...