Thủ tướng: Chậm nhất tới 2027 phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chíp bán dẫn cần thiết

Bộ Tư pháp tiếp tục cùng các cơ quan liên quan rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách phát triển ngành công nghiệp bán dẫn nhanh, bền vững.

Sáng 4/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn chủ trì Phiên họp thứ 2 của Ban Chỉ đạo để đánh giá tình hình triển khai Kết luận của Ban Chỉ đạo tại Phiên họp lần thứ nhất, đồng thời đề ra các nhiệm vụ thúc đẩy phát triển ngành bán dẫn thời gian tới.

Phiên họp được tổ chức trực tiếp tại Trụ sở Chính phủ, trực tuyến với điểm cầu một số tỉnh, thành phố và các trường đại học, học viện, khu công nghệ cao. Dự Phiên họp có Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng; Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo một số tỉnh, thành phố; lãnh đạo các trường đại học, học viện, khu công nghệ cao, các tập đoàn công nghệ.

Các báo cáo, ý kiến tại cuộc họp đánh giá, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ, với những đột phá vượt bậc trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược, đặc biệt là bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đang tăng trưởng mạnh mẽ và tái cấu trúc sâu rộng, bao gồm cả công nghệ lẫn chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, ngành này cũng đang đối diện với rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng do cạnh tranh địa chiến lược giữa các cường quốc.

Trong khi đó, Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển dịch cơ cấu kinh tế mang tính chiến lược, chuyển từ mô hình tăng trưởng dựa chủ yếu vào lao động giá rẻ, gia công, lắp ráp và khai thác tài nguyên sang mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực then chốt.

Về công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách chiến lược nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư và phát triển ngành bán dẫn như: Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 193/2025/QH15 ngày 19/02/2025 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia…

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các quyết định, chỉ thị về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn như: Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 01/4/2025 của Chính phủ về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị; Quyết định số 1017/QĐ-TTg ngày 21/9/2024 phê duyệt Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050; Quyết định số 1018/QĐ-TTg ngày 21/9/2024 ban hành Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Chỉ thị số 43/CT-TTg ngày 04/12/2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh đào tạo nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn và một số ngành công nghệ số cốt lõi.

Về kết quả đạt được, các báo cáo, ý kiến tại hội nghị đánh giá, các nhiệm vụ theo Quyết định, Kết luận của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn đã được bộ, ngành, địa phương triển khai, hoàn thành theo tiến độ.

Đến nay, đã hoàn thành 10/38 nhiệm vụ theo Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Đã hoàn thành 9/34 nhiệm vụ theo Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn. Có 8/37 nhiệm vụ của các bộ, ngành, địa phương đã hoàn thành theo Kết luận tại Phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo.

Thể chế, cơ chế, chính sách về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn được tập trung hoàn thiện, phù hợp với yêu cầu phát triển. Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét, thông qua 03 luật, 02 nghị quyết có liên quan để thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 182/2024/NĐ-CP ngày 31/12/2024 quy định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ Hỗ trợ đầu tư, trong đó có những chính sách ưu tiên cho doanh nghiệp công nghiệp công nghệ cao nói chung và công nghiệp bán dẫn nói riêng.

Nguồn nhân lực đang được phát triển theo hướng bảo đảm tới năm 2030 có ít nhất 50.000 kỹ sư về bán dẫn.

Về nguồn nhân lực đang làm việc trong ngành, khoảng 7.000 kỹ sư đang làm việc tại các doanh nghiệp thiết kế vi mạch; khoảng 6.000 kỹ sư và 10.000 kỹ thuật viên đang làm việc tại các doanh nghiệp đóng gói, kiểm thử vi mạch và sản xuất vật liệu, thiết bị bán dẫn; Mạng lưới Đổi mới sáng tạo về ngành công nghiệp bán dẫn quy tụ hơn 100 chuyên gia người Việt Nam trên thế giới.

Về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, đã ban hành Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn, 166 cơ sở giáo dục đại học có các chuyên ngành đào tạo bán dẫn; có trên 6.300 sinh viên đại học đang theo học đúng ngành bán dẫn và hơn 12.000 sinh viên đại học theo học ngành gần; gần 20 cơ sở giáo dục có mô hình liên kết 03 Nhà (nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp) trong đào tạo bán dẫn.

Về phát triển hạ tầng, Tập đoàn CT Group đã khởi công mở rộng nhà máy chip do người Việt sở hữu và vận hành, đặt mục tiêu sản xuất 100 triệu chip/năm vào năm 2027. Hệ sinh thái R&D và hệ thống phòng sạch chuẩn quốc tế đang được xây dựng và mở rộng tại các thành phố lớn, như SHTP Labs tại Khu Công nghệ cao TPHCM (vốn đầu tư 300 tỷ đồng), phòng thí nghiệm tại Đại học Quốc gia Hà Nội (5 triệu USD).

Về thu hút FDI và phát triển doanh nghiệp trong nước, Việt Nam hiện có khoảng 170 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn và công nghệ cao, tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD, trong đó có các dự án quy mô lớn như Intel (4,1 tỷ USD), Amkor (1,6 tỷ USD) và Hana Micron (673 triệu USD).

Trong lĩnh vực thiết kế chip, đã có gần 50 tập đoàn nước ngoài (Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc…) và hơn 10 doanh nghiệp trong nước (Viettel, FPT, CMC…). Trong lĩnh vực đóng gói, kiểm thử, đã có 14 doanh nghiệp nước ngoài và 01 doanh nghiệp trong nước. Trong lĩnh vực phụ trợ cho công nghiệp bán dẫn, đã có 15 doanh nghiệp nước ngoài.

Về hợp tác quốc tế, Việt Nam được chọn là 1 trong khoảng 10 quốc gia, nền kinh tế được hợp tác với Hiệp hội bán dẫn toàn cầu để tổ chức chuỗi sự kiện bán dẫn lớn nhất thế giới (SEMICON). Các cơ sở đào tạo trong nước đã chủ động mở rộng hợp tác với các cơ sở đào tạo nước ngoài nhằm đẩy mạnh hiệu quả nghiên cứu, đào tạo, tăng cường trao đổi, học tập.

Bên cạnh đó, việc phát triển lĩnh vực bán dẫn còn những khó khăn, thách thức như nhu cầu về vốn đầu tư cho lĩnh vực bán dẫn là rất lớn (trung bình 10 – 20 tỷ USD/dự án), các cơ chế, chính sách ưu đãi đặc thù để hỗ trợ đầu tư, khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân tham gia lĩnh vực này mới được ban hành và cần thời gian để phát huy hiệu quả.

Cơ sở hạ tầng phục vụ nghiên cứu phát triển, đào tạo, ươm tạo cũng như phục vụ sản xuất, kinh doanh còn hạn chế. Nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn chưa đáp ứng yêu cầu.

Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc và cả nước phải là một đoàn quân

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao các báo cáo, ý kiến và giao Văn phòng Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính tiếp thu đầy đủ các ý kiến, sớm hoàn thiện, ban hành Thông báo kết luận phiên họp để thống nhất triển khai, bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền.

Nhấn mạnh vai trò của ngành công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng khẳng định đây là lĩnh vực, mắt xích quan trọng của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đặc biệt là phát triển trí tuệ nhân tạo. Đây là lĩnh vực có tốc độ phát triển nhanh; cuộc chạy đua để làm chủ công nghệ này rất mạnh mẽ và Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc nếu muốn xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Thủ tướng khái quát 8 điểm nổi bật về việc phát triển lĩnh vực bán dẫn thời gian qua: Nhận thức được nâng cao; tư duy được đổi mới; hành động quyết liệt hơn; thể chế được cải thiện; kết quả đạt được tích cực, nhất là đào tạo nhân lực và phát triển hạ tầng; hợp tác được mở rộng; các đối tác quan trọng, các doanh nghiệp thì quan tâm; viện, trường, địa phương thì vào cuộc tích cực.

Thay mặt Chính phủ, Ban Chỉ đạo, Thủ tướng ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao sự vào cuộc, nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương, các cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp trong việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam, góp phần tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế, tạo đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thủ tướng nêu rõ những hạn chế, bất cập cần chung tay khắc phục: Huy động nguồn lực, nhất là vốn còn khó khăn; thể chế còn vướng mắc; tiến độ các công việc còn chậm; đột phá chưa mạnh; hợp tác "3 nhà" còn lỏng lẻo; chuyển giao công nghệ chưa nhiều.

Về phương hướng phát triển thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh mục tiêu chậm nhất tới 2027 phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chíp bán dẫn cần thiết.

Chỉ rõ 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đồng thời là những quan điểm chỉ đạo quan trọng, Thủ tướng khẳng định chúng ta phải đi từ thấp đến cao, từ nhỏ đến lớn, từ đơn giản đến phức tạp nhưng phải tăng tốc, bứt phá, đột phá, bắt kịp, tiến cùng và vượt lên.

Thứ hai, tất cả các bộ ngành, địa phương, cơ quan, doanh nghiệp trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn phải bám sát, triển khai các nghị quyết, chiến lược, quyết định, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển công nghiệp bán dẫn và đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn.

"Để phát triển ngành bán dẫn, cả nước phải là một đoàn quân; hành quân tới mục tiêu phải thần tốc táo bạo; đánh trận phải đánh mạnh, đánh nhanh, đánh chắc thắng; hiệu quả phải bền vững, lâu dài", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thứ tư, phát triển hệ sinh thái bán dẫn bao trùm, đồng bộ, thực chất, hiệu quả.

Thứ năm, hoàn thiện cơ chế, chính sách, đặc biệt là cơ chế, chính sách ưu đãi, tháo gỡ nút thắt về hạ tầng, thể chế, con người với tinh thần thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, con người và tổ chức thực hiện thông minh.

Thứ sáu, chuyển trạng thái của chính sách ưu đãi từ thu hút đầu tư sang chuyển giao công nghệ.

Thứ bảy, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nhà trường, giữa kiến tạo phát triển, nghiên cứu và sản xuất.

Thứ tám, phát triển bình đẳng giữa công và tư, xây dựng cơ chế hợp tác công tư, hợp tác quốc tế mở rộng hơn nữa.

Thứ chín, phát triển thị trường chíp bán dẫn cạnh tranh, lành mạnh, bình đẳng và đúng quy luật thị trường.

Bổ sung khung pháp lý về danh mục khoáng sản chiến lược

Về một số nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng nêu rõ, Ban Chỉ đạo bám sát nhiệm vụ, tăng cường giám sát, kiểm tra, đôn đốc; kiện toàn Ban Chỉ đạo phù hợp, hiệu quả.

Bộ Tài chính rà soát, đôn đốc các bộ, ngành, cơ quan khẩn trương thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra theo Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2050.

Tiếp tục tập trung đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực bán dẫn, ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Trong năm 2025, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định về tín dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán.

Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát, đôn đốc các bộ, ngành, cơ quan khẩn trương thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp bảo đảm bám sát các mục tiêu đã đề ra của Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050.

Bộ Ngoại giao tăng cường hợp tác song phương, đa phương về bán dẫn; huy động nguồn lực quốc tế để hỗ trợ phát triển và đào tạo nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn; tích cực truyền thông, lan tỏa hình ảnh Việt Nam là điểm đến của ngành công nghiệp bán dẫn; chỉ đạo các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thúc đẩy hợp tác quốc tế về công nghiệp bán dẫn, cập nhật danh sách chuyên gia, nhân tài người Việt Nam ở nước ngoài liên quan đến lĩnh vực bán dẫn.

Bộ Giáo dục và Đào tạo bám sát thực hiện các nhiệm vụ về tổ chức đào tạo trong Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2050, trong đó chỉ đạo đẩy mạnh mô hình liên kết giữa nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn bảo đảm hiệu quả, chất lượng.

Bộ Công Thương khẩn trương đề xuất sửa đổi quy định về mua bán điện trực tiếp theo hướng tạo thuận lợi hơn, thông thoáng, cạnh tranh; bảo đảm cung ứng đủ điện theo hướng điện sạch; chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao thúc đẩy phía Hoa Kỳ sớm đưa Việt Nam ra khỏi danh sách kiểm soát xuất khẩu chiến lược; khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050.

Bộ Xây dựng có giải pháp đảm bảo hạ tầng giao thông, tạo thuận lợi cho việc vận chuyển, giao hàng và dịch vụ logistics của các doanh nghiệp sản xuất trong lĩnh vực bán dẫn; nghiên cứu, ban hành kế hoạch thúc đẩy ứng dụng công nghiệp chip bán dẫn phục vụ cơ sở hạ tầng giao thông, giao thông thông minh, đô thị thông minh.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu, đề xuất bổ sung khung pháp lý về danh mục khoáng sản chiến lược phục vụ phát triển ngành công nghiệp bán dẫn; tập trung thúc đẩy công tác điều tra, đánh giá khoáng sản chiến lược nhằm đảm bảo chủ động nguồn nguyên liệu đầu vào, giảm phụ thuộc vào bên ngoài và thúc đẩy nội địa hóa chuỗi cung ứng ngành công nghiệp bán dẫn; tăng cường công tác nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế để tiếp nhận công nghệ chế biến ngành nguyên liệu này; nghiên cứu, đề xuất cơ chế cấp phép đặc biệt cho khai thác và chế biến sâu các mỏ khoáng sản phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn.

Bộ Tư pháp tiếp tục cùng các cơ quan liên quan rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách phát triển ngành công nghiệp bán dẫn nhanh, bền vững.

Hà Văn