Theo phản ánh của nhiều nhà thầu, gói thầu Thiết bị Phòng khám đa khoa khu vực Khánh Bình và gói thầu Thiết bị Phòng khám đa khoa khu vực Thái Hòa, Trạm y tế Uyên Hưng, Hội Nghĩa, Tên công trình: Đầu tư mua sắm trang thiết bị y tế cho các phòng khám đa khoa khu vực và trạm y tế trên địa bàn thị xã Tân Uyên, hồ sơ mời thầu (HSMT) bị các chủ đầu tư, bên mời thầu biến những điều kiện không bắt buộc thành điều kiện tiên quyết để loại nhà thầu; cài cắm “điều kiện riêng” nhằm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu có năng lực.
“Làm xiếc” trên hồ sơ mời thầu
Điển hình cho câu chuyện Hồ sơ mời thầu (HSMT) bị chủ đầu tư bên mời thầu đưa thêm điều kiện tiên quyết để loại nhà thầu là trường hợp của HSMT Gói thầu Thiết bị Phòng khám đa khoa khu vực Khánh Bình và gói thầu Thiết bị Phòng khám đa khoa khu vực Thái Hòa, Trạm y tế Uyên Hưng, Hội Nghĩa.
Theo phản ánh của một số đơn vị, HSMT gói thầu này đưa ra điều kiện bắt buộc đối với nhà thầu là phải có: “Tài liệu chứng minh về tính hợp lệ của hàng hóa: Giấy chứng nhận xuất xứ CO, Giấy chứng nhận chất lượng CQ".
Theo mục CDNT 5.3 Bảng dữ liệu đấu thầu. Theo Mục 33 Phần 1, Chương I. Chỉ dẫn nhà thầu tại mục 33.2.a việc kiểm tra và đánh giá tính hợp lệ của HSDT được thực hiện... Hàng hóa tại thời điểm đánh giá hồ sơ dự thầu chưa được nhập về Việt Nam (Vì nhà thầu chưa thể biết được có trúng thầu hay không mà thực hiện nhập hàng).
"Như vậy thì làm sao mà có CO và CQ để nộp trong hồ sơ dự thầu được và nếu không có thì không thể thực hiện hoàn thành được báo cáo xét thầu. Do vậy gói thầu này nếu thực hiện đúng Luật thì không thể nào chấm thầu được và không thể ký được hợp đồng (Ngoại trừ có việc thông thầu giữa Ban Quản lý và tư vấn đánh giá hồ sơ dự thầu)" - một nhà thầu cho biết.
Bên cạnh đó hồ sơ mời thầu Theo mục 2.2 Tiêu chuẩn đánh giá nhân sự chủ chốt (Trang 46 hồ sơ mời thầu) thuộc Chương III có yêu cầu: Chỉ huy trưởng công trình có Chứng chỉ hành nghề giám sát công tác lắp đặt thiết bị công trình hoặc chứng chỉ hành nghề giám sát lắp đặt thiết bị công nghệ hoặc chứng chỉ hành nghề giám sát có chuyên môn phù hợp với yêu cầu của gói thầu. Các nhà thầu cung cấp thiết bị mà yêu cầu chỉ huy trưởng phải có chứng chỉ giám sát.
Theo mục 3 Chương II. Tiêu chuẩn đánh giá HSDT có yêu cầu “có đặc tính, thông số kỹ thuật của tất cả các hàng hóa, đáp ứng yêu cầu của HSMT tại mục 2.2 chương 5...” và tại tất cả các thiết bị tại mục 2.2 đều yêu cầu các thiết bị “Sản xuất năm 2016, mới 100%”.
Máy điện tim 3 kênh có yêu cầu “01 phần mềm kết nối CVS-03” – Phần mềm này chỉ có hãng Suzuken mới có được. Hệ thống đầu đọc XQuang kỹ thuật số và phụ kiện có yêu cầu: “15 hộp phim thử tặng kèm DI-HT 26x36 100SH và 01 hộp phim thử tặng kèm DI-HT 20 x 25 100 SH”: Đây là model phim của hãng FUJI và đối với máy in phim của hãng nào thì chỉ sử dụng được film của hãng đó.
Điều này vi phạm điều 3 khoản 5.c thông tư 05/2015/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 06 năm 2015 của Bộ Kế Hoạch và đầu tư quy định trong hồ sơ mời thầu không được đưa ra các điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng như nêu nhãn hiệu, xuất xứ cụ thể của hàng hóa.
Tất cả các vấn đề trên đã vi phạm nghiêm trọng Luật Đấu thầu và Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu theo Khoản 2, Điều 12 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP của Chính phủ và điều 3 khoản 5.c thông tư 05/2015/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 06 năm 2015 của Bộ Kế Hoạch và đầu tư quy định trong hồ sơ mời thầu không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.
Hồ sơ mời thầu không đảm bảo nhiều tiêu chí
Hồ sơ mời thầu bản phát hành cho các nhà thầu chỉ có dấu photo copy và chữ ký photo copy. Căn cứ theo quy định tại Nghị định số 110/2004/NĐ-CP ngày 08 tháng 4 năm 2004 và Nghị định số 09/2010/NĐ-CP của Chính phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 110/2004/NĐ-CP ngày 08 tháng 4 năm 2004 của Chính phủ về công tác văn thư.
“Văn bản giao dịch chính thức của một pháp nhân chỉ có giá trị pháp lý khi đảm bảo đầy đủ các yếu tố thể thức theo quy định, được người có thẩm quyền ký chính thức, cán bộ văn thư đóng dấu, đăng ký, làm thủ tục phát hành và gửi tới các cơ quan có liên quan”
Trong hồ sơ mời thầu cho 2 gói thầu nêu trên có Mẫu Phạm vi cung cấp và Mẫu Tiến độ cung cấp trong hồ sơ mời thầu không tuân thủ theo thông tư 05/2015/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 06 năm 2015 của Bộ Kế Hoạch và đầu tư.
Hồ sơ mời thầu còn một số điểm vi phạm như, mẫu Phạm vi cung cấp và Mẫu Tiến độ cung cấp trong hồ sơ mời thầu không tuân thủ theo thông tư 05/2015/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 06 năm 2015 của Bộ Kế Hoạch và đầu tư.
Theo Chương II. Bảng dữ liệu đấu thầu mục CDNT 4.71. Đối với nhà thầu nước ngoài không thủ theo thông tư 05/2015/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 06 năm 2015 của Bộ Kế Hoạch và đầu tư.
Phải chăng có lợi ích nhóm?
Pháp luật về đấu thầu quy định: “HSMT không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng” (Khoản 2 Điều 34 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP). Dù vậy, nhiều bên mời thầu vẫn tìm đủ mọi cách để bao che, biện minh cho việc làm có chủ ý của mình khi đưa thêm điều kiện riêng, tiêu chí cao hơn mức thông thường vào HSMT.
Thực tiễn đấu thầu mà báo chí phản ánh thời gian qua cho thấy, ở một số gói thầu, phẩm chất cán bộ làm công tác đấu thầu đang khiến những người trong cuộc và dư luận không khỏi quan ngại. Bên mời thầu khi xây dựng HSMT có ý đồ riêng nên đã đưa ra các tiêu chí, quy định lắt léo nhằm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu; còn chủ đầu tư khi phê duyệt HSMT thì vì một lý do nào đó cũng chưa làm hết trách nhiệm, dễ dãi trong phê duyệt HSMT.
Theo TS. Nguyễn Việt Hùng, chuyên gia về đấu thầu, để công tác đấu thầu đạt hiệu quả, HSMT phải là “đề thi” khách quan, lượng hóa các tiêu chí một cách hợp lý. Nó không được quá đơn giản, buông lỏng để nhà thầu “tự tung tự tác”, nhưng cũng không được “quá khó” để đánh đố, thách thức nhà thầu.
Và đặc biệt, theo ông Hùng, giảm thiểu những tiêu cực trong đấu thầu phải bắt đầu tư việc nâng cao năng lực và phẩm chất đạo đức của những người làm công tác này. “Chừng nào các chủ đầu tư, bên mời thầu chưa ý thức sâu sắc vấn đề này thì pháp luật về đấu thầu dù có hoàn thiện đầy đủ, hiệu quả của hoạt động đấu thầu sẽ vẫn chỉ nằm trên giấy” – ông Hùng nhấn mạnh.
Trao đổi với phóng viên, ông Đoàn Hồng Tươi - Chủ tịch UBND thị xã Tân Uyên - Bình Dương cho biết, ông có nhận được đơn thư tố cáo của đơn vị tham gia đấu thầu, ông đang yêu cầu ban quản lý dự án của thị xã báo cáo lại toàn bộ vụ việc để có văn bản trả lời cho phía nhà thầu gửi đơn tố cáo.
Pháp luật Plus sẽ tiếp tục thông tin.
