Đất đai vốn là câu chuyện gắn liền với đời sống của người dân. Đời sống của người dân ngày một phát triển và nâng cao kéo theo câu chuyện về đất đai ngày càng được quan tâm hơn. Từ đó yêu cầu cần thiết phải có sự chặt chẽ về những quy định pháp lý xoay quanh các vấn đề về đất đai.
Pháp luật về đất đai ra đời nhằm điều chỉnh, giải quyết những mối quan hệ xã hội và những mâu thuẫn, tranh chấp giữa các cá nhân, chủ thể với nhau liên quan đến đất đai. Vậy pháp luật quy định như thế nào về quy trình giải quyết mâu thuẫn về tranh chấp đất đai?
Pháp luật về đất đai ra đời nhằm điều chỉnh, giải quyết những mâu thuẫn, tranh chấp giữa các cá nhân, chủ thể với /nhau liên quan đến đất đai.
Về thẩm quyền hòa giải
Việc hòa giải tranh chấp đất đai được ghi nhận tại Điều 202 Mục 2 Chương XIII Luật Đất đai 2013 (Số: 45/2013/QH13, ngày 29 tháng 11 năm 2013) và Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể như sau:
Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở.
Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban Nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp xã có trách nhiệm tổ chức việc hòa giải tranh chấp đất đai tại địa phương mình; trong quá trình tổ chức thực hiện phải phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và các tổ chức thành viên của Mặt trận, các tổ chức xã hội khác.
Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban Nhân dân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.
Việc hòa giải phải được lập thành biên bản có chữ ký của các bên và có xác nhận hòa giải thành hoặc hòa giải không thành của Ủy ban Nhân dân cấp xã. Biên bản hòa giải được gửi đến các bên tranh chấp, lưu tại Ủy ban Nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp.
Đối với trường hợp hòa giải thành mà có thay đổi hiện trạng về ranh giới, người sử dụng đất thì Ủy ban Nhân dân cấp xã gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường đối với trường hợp tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau; gửi đến Sở Tài nguyên và Môi trường đối với các trường hợp khác.
Phòng Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường trình Ủy ban Nhân dân cùng cấp quyết định công nhận việc thay đổi ranh giới thửa đất và cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
Trong khi đó, tại Khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP (Số: 04/2017/NQ-HĐTP, ngày 05 tháng 05 năm 2017, hướng dẫn một số quy định tại Khoản 1 và Khoản 3 Điều 192 Bộ luật Tố tụng Dân sự số 92/2015/QH13 về trả lại đơn khởi kiện, quyền nộp đơn khởi kiện lại vụ án) có quy định:
Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban Nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật Đất đai năm 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015.
Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất... thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban Nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án.
Như vậy, tranh chấp thừa kế đất đai hay còn gọi là tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất không bắt buộc phải hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất vì không phải là tranh chấp đất đai.
Do đó, khi xảy ra tranh chấp thừa kế đất đai các bên tranh chấp có quyền gửi đơn khởi kiện luôn đến Tòa án Nhân dân theo quy định.
Về thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai
Theo quy định tại Điều 203 Mục 2 Chương XIII Luật Đất đai 2013, tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại Ủy ban Nhân dân cấp xã mà không thành thì được giải quyết như sau:
Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án Nhân dân giải quyết;
Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:
a) Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban Nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều này;
b) Khởi kiện tại Tòa án Nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự;
Trường hợp đương sự lựa chọn giải quyết tranh chấp tại Ủy ban Nhân dân cấp có thẩm quyền thì việc giải quyết tranh chấp đất đai được thực hiện như sau:
a) Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp huyện giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án Nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;
b) Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án Nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;
Người có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai tại Khoản 3 Điều này phải ra quyết định giải quyết tranh chấp. Quyết định giải quyết tranh chấp có hiệu lực thi hành phải được các bên tranh chấp nghiêm chỉnh chấp hành. Trường hợp các bên không chấp hành sẽ bị cưỡng chế thi hành.
Nghị quyết mới đã bổ sung nhiều điểm mới trong chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi chuyển mục đích sử dụng đất.
Theo đánh giá của chuyên gia pháp lý, việc tự ý đem tiền từ thiện đi gửi tiết kiệm khi không được cộng đồng đóng góp cho phép và chỉ được quyết định trong phạm vi hẹp của những người điều hành, thì về bản chất có thể bị xem là sử dụng tài sản sai mục đích và vi phạm nghĩa vụ quản lý tài sản được giao.
Ngày 3/12, Bộ Tài chính cho biết, Bộ vừa ban hành Công văn số 18665/BTC-QLCS, đề nghị HĐND và UBND cấp tỉnh trên cả nước thực hiện nghiêm túc Nghị định số 291/2025/NĐ-CP, tập trung xây dựng quy trình thu nộp và rà soát lại các văn bản pháp luật địa phương về đất đai.
Sáng 19/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận ở Tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.
Chiều 17/10, dưới sự chủ trì của Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc hội (QH) Lê Quang Mạnh, Văn phòng QH tổ chức họp báo về dự kiến chương trình Kỳ họp thứ 10, QH khóa XV.
Nhằm né trách lực lượng kiểm tra nồng độ cồn, đối tượng đã điều khiển phương tiện tông vào một Thiếu tá CSGT khiến vị cán bộ này bị thương phải nhập viện.
Dự báo bức tranh quý I/2026 sẽ không mấy sáng sủa khi doanh nghiệp tôm Việt đối mặt áp lực lớn từ thuế...và tình hình sản xuất trong nước nhiều khó khăn.
Tình trạng một số người lợi dụng quyền tự do ngôn luận để lan truyền thông tin sai sự thật lên mạng xã hội đã đẩy nhiều cá nhân, hộ kinh doanh đến trước nguy cơ phá sản. Mạng xã hội vốn ảo, nhưng lại gây ra không ít hệ lụy nặng nề cho đời sống thực, trong đó có những hệ luỵ pháp lý.
Chuyên gia pháp lý nhận định, các đối tượng lừa đảo hiện nay không chỉ lợi dụng sơ hở pháp lý, mà còn đánh trúng vào lòng tham, tâm lý sợ hãi, thiếu bình tĩnh, sự thiếu hiểu biết về công nghệ... của nhiều người để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Theo Luật sư: Đây không còn là “tai nạn giao thông” thông thường mà là hành vi mang tính chất tước đoạt mạng sống một cách cố ý, cần phải được xử lý nghiêm minh bằng chế tài hình sự nghiêm khắc.
Theo TS. LS Đặng Văn Cường: Hành vi lấy chìa khóa xe ô tô của người khác khi phương tiện đang trên lộ trình di chuyển là hành vi vi phạm pháp luật. Tuỳ vào mức độ, hậu quả, năng lực hành vi mà người này sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Dự kiến ngày 31/7/2025, TAND tỉnh Tuyên Quang sẽ đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Vận chuyển hàng cấm” đối với bị cáo Nguyễn Tứ (nguyên Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Xín Mần) cùng các bị cáo Đinh Đức Minh, Mạch Đức Hải và 7 người khác.
Theo luật sư Tô Xuyên: “AI có thể xử lý hàng triệu dữ liệu, nhưng chỉ con người mới có thể ra quyết định đúng trong bối cảnh cụ thể. Luật sư không nên sợ AI - mà nên học cách dùng AI như một cánh tay nối dài của chính mình”.
"Nhà báo - Luật sư, hai nghề tưởng chừng không liên quan, nhưng thực chất lại cùng uống chung một mạch nguồn – mạch nguồn của sự thật, của công lý, và của trách nhiệm xã hội", luật sư Trương Anh Tú.
Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW, Quốc hội thông qua Nghị quyết 198, một tinh thần mới được xác lập: không hình sự hóa quan hệ dân sự - kinh tế thuần túy.
Từ góc độ pháp lý, Luật sư Lê Hiếu - Giám đốc Công ty Luật TNHH Hiếu Hùng (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhận định, theo quy định của pháp luật Việt Nam, công ty tự ý tư vấn, làm thủ tục, thu tiền của học viên khi chưa có giấy phép tư vấn du học hoặc xuất khẩu lao động là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng và sẽ phải đối diện với những chế tài nghiêm khắc của pháp luật.
Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
20 °C
31 °C
