Phát triển thị trường bán lẻ phù hợp với xu thế thương mại điện tử và kinh tế số

Phát triển thị trường bán lẻ phù hợp với xu thế thương mại điện tử và kinh tế số. (Ảnh minh họa)

Mục tiêu chung của Chiến lược phát triển thị trường bán lẻ là xây dựng một thị trường văn minh, hiện đại, bền vững, gắn kết chặt chẽ với định hướng phát triển thương mại trong nước và tuân thủ các cam kết quốc tế. Chiến lược nhằm thích ứng với xu thế phát triển của thương mại điện tử, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế chia sẻ; đồng thời thực hiện tốt chức năng kết nối sản xuất với tiêu dùng, gia tăng sức mua trong nước, kích cầu tiêu thụ sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế, từ đó nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của hàng hóa, tạo tiền đề để doanh nghiệp bán lẻ tham gia sâu hơn vào thị trường bán lẻ thế giới.

Chiến lược đặt ra các mục tiêu định lượng cụ thể: phấn đấu đến năm 2030, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng bình quân 11,0 - 11,5%/năm. Song song đó, thương mại điện tử được xác định là động lực tăng trưởng quan trọng, với mục tiêu doanh số tăng bình quân 15 - 20%/năm, chiếm 15 - 20% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước vào năm 2030.

Đặc biệt, phấn đấu khoảng 40 - 45% số doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia các sàn thương mại điện tử. Chính sách phát triển thị trường bán lẻ sẽ được hoàn thiện để cải thiện môi trường kinh doanh, hướng đến cạnh tranh công bằng, minh bạch, thu hút các nhà bán lẻ uy tín và khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam đổi mới sáng tạo, phát triển theo các loại hình bán lẻ hiện đại.

Để đạt được mục tiêu tổng thể, chiến lược đưa ra các định hướng cơ bản:

Thứ nhất là Đa dạng hóa các chủ thể tham gia thị trường bán lẻ. Chiến lược khuyến khích các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia, đồng thời hình thành lực lượng phân phối nòng cốt trong nước thông qua các ưu đãi bước đầu về cơ chế, chính sách tài chính và đất đai. Định hướng là hình thành các tập đoàn/doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực phân phối, chủ yếu là doanh nghiệp nội địa, trong đó doanh nghiệp tư nhân được xác định là lực lượng nòng cốt. Các doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã thương mại, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh cũng được khuyến khích và hỗ trợ tham gia thị trường bán lẻ.

Thứ hai, Chiến lược tập trung vào Đổi mới loại hình kinh doanh bán lẻ. Định hướng là đa dạng hóa các loại hình kinh doanh, nhất là những loại hình có khả năng gắn kết và thúc đẩy phát triển sản xuất trong nước, thực hiện chuyển dịch hệ thống phân phối bán lẻ sang các loại hình phân phối hiện đại như siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng chuyên doanh, bảo đảm sự phát triển hài hòa.

Chiến lược khuyến khích phát triển kết hợp các loại hình kinh doanh bán lẻ hiện đại, loại hình đa kênh (Omnichannel), thương mại điện tử với các loại hình bán lẻ truyền thống; loại hình bán lẻ hàng tồn kho kết hợp với khuyến mại kích cầu tiêu dùng; đầu tư phát triển các khu thương mại - dịch vụ tổng hợp với chợ truyền thống là hạt nhân.

Đặc biệt, Chiến lược chú trọng phát triển các loại hình bán lẻ hiện đại, mở rộng và tăng cường quản lý các chuỗi cửa hàng bán lẻ, loại hình nhượng quyền của các thương hiệu, và loại hình bán lẻ tập trung lớn do các tập đoàn, doanh nghiệp phân phối trong nước đầu tư.

Thứ ba là Phát triển các chuỗi liên kết sản xuất và phân phối theo hướng bền vững. Mục tiêu là hình thành các chuỗi liên kết để kết nối sản xuất với phân phối hàng hóa, tập trung trước hết vào các chuỗi cung ứng hàng nông sản thực phẩm thiết yếu nhằm đảm bảo ổn định cung - cầu, quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm.

Chiến lược đẩy mạnh liên kết trong chuỗi cung ứng gắn với truy xuất nguồn gốc, phát triển chuỗi cung ứng các sản phẩm thân thiện với môi trường, được dán nhãn sinh thái. Khuyến khích hình thành các chuỗi liên kết theo phương thức nhượng quyền kinh doanh và các chuỗi liên kết tự nguyện của các siêu thị nhỏ, cửa hàng chuyên doanh.

Đối với các doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã thương mại, hộ kinh doanh cá thể và cá nhân kinh doanh, khuyến khích hình thành các chuỗi liên kết đơn ngành hoặc đa ngành, thiết lập các chuỗi liên kết dọc và liên kết ngang, tăng cường liên kết chặt chẽ giữa nhà sản xuất, nhà phân phối và nhà cung ứng dịch vụ hỗ trợ để tạo nguồn cung chất lượng.

Cuối cùng, Chiến lược đặc biệt Thúc đẩy phát triển thương mại điện tử, sàn giao dịch điện tử. Chiến lược tập trung phát triển mạnh các loại hình kinh doanh thương mại hiện đại như thương mại điện tử, sàn giao dịch điện tử dựa trên nền tảng số hóa; phát triển đa dạng các phương thức bán lẻ, trong đó đặc biệt chú trọng phương thức bán lẻ đa kênh (Omnichannel), bán lẻ qua điện thoại di động, truyền hình, qua các ứng dụng mạng xã hội dựa trên môi trường mạng internet.

Hoàn thiện khung pháp lý, có cơ chế thí điểm rõ ràng, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nghiên cứu và vận hành các sàn giao dịch điện tử dựa trên ứng dụng công nghệ tiên tiến, bảo đảm đối xử bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh bán lẻ.

Đẩy mạnh phát triển các dịch vụ công phục vụ cho thương mại điện tử. Mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa thông qua ứng dụng thương mại điện tử; khuyến khích ứng dụng và hỗ trợ quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp; đẩy mạnh giao dịch thương mại điện tử khu vực biên giới và xuyên biên giới, hướng tới một thị trường thương mại điện tử lành mạnh, có tính cạnh tranh và phát triển bền vững.