Nhiều nhà báo, phóng viên gặp trở ngại trong quá trình tiếp cận thông tin

Sáng 25/2, tại Hà Nội, Trung tâm Truyền thông Giáo dục cộng đồng (MEC) phối hợp cùng hội Nhà báo tỉnh Hòa Bình tổ chức hội thảo Quyền tiếp cận thông tin và Quyền tự do Báo chí của Công dân.

Hội thảo có sự tham dự của: GS.TS Nguyễn Đăng Dung - Giảng viên Khoa Luật, ĐHQGHN; GS.TS Nguyễn Minh Thuyết - Nguyên Đại biểu quốc hội; Ông Hoàng Mạnh Chiến - Nguyên Phó Cục trưởng Cục cảnh sát điều tra tội phạm tham nhũng, Bộ Công An cùng đông đảo nhà báo, phóng viên, sinh viên báo chí. Những phát biểu được đưa ra nhằm bàn về: Quyền tự do báo chí của công dân, Quyền tác nghiệp của nhà báo, tác động của mạng xã hội đối với nền báo chí cũng như ranh giới giữa thông tin bí mật và thông tin công khai…

Hội thảo thu hút sự quan tâm của nhiều phóng viên, nhà báo và những người quan tâm.

Nhà báo Mai Phan Lợi (Trưởng văn phòng đại diện báo Pháp Luật TPHCM tại Hà Nội), mở đầu buổi hội thảo với loạt bài về “Làng ung thư” năm 2006, khi nhóm phóng viên làm phóng sự điều tra đã bị từ chối cung cấp thông tin, cũng như yêu cầu cơ quan báo chí ngừng đăng các phát hiện “kinh khủng” của mình. Để nói rằng: quyền tác nghiệp của báo chí, quyền tiếp cận thông tin đang bị hạn chế. Các công ty xả nước thải công nghiệp gây nên “làng ung thư” đã nói: vấn đề tiết lộ thông tin trong ô nhiễm môi trường có thể làm lộ bí mật kinh doanh sản xuất của họ.

Bàn về vấn đề này đại diện phía Bộ Tư Pháp, bà Nguyễn Thị Kim Thoa cho rằng quốc gia nào cũng có những thông tin thuộc dạng bí mật, có thể không được công khai. Các công ty trong vụ việc tại Thạch Sơn, Phú Thọ, cho rằng vấn đề tiết lộ thông tin trong ô nhiễm môi trường có thể làm lộ ra bí mật kinh doanh sản xuất của họ là không đúng. Nếu bí mật mà ảnh hưởng tới lợi ích và sức khỏe cộng đồng thì luôn cần được công bố, để tránh những hậu quả đáng tiếc như trường hợp các người dân ở làng Sỏi.

GS.TS Nguyễn Đăng Dung bày tỏ quan điểm tại hội thảo.

Chuyên gia nghiên cứu về Luật pháp, GS.TS Nguyễn Đăng Dung cho ý kiến: điểm khác nhau giữa luật báo chí hiện hành và cả luật báo chí dự thảo so với luật tiếp cận thông tin dự thảo ở chỗ, chủ thể phải cung cấp thông tin cho nhà báo rộng hơn. Trong khi đó dự thảo tiếp cận thông tin thì lại rất hẹp chỉ bảo gồm các cơ quan nhà nước. Các tổ chức chính trị, xã hội, doanh nghiệp, các tổ chức cung cấp dịch vụ công như trường học, cơ sở y tế, cấp nước, cung cấp thực phẩm, điện, đường, trường, trạm…không phải cung cấp thông tin cho người dân, nhưng phải cung cấp thông tin cho báo chí. Ông cho rằng đã là quyền cung cấp thông tin cho công dân thì phải dành cho tất cả mọi người, chứ không chỉ dành riêng cho cơ quan báo chí.

Để những ý kiến khách quan hơn, nhiều khách mời đã dẫn các điều luật báo chí nước ngoài như Anh, Ấn Độ... cũng như ý kiến đóng góp của cây bút tự do Hiệu Minh đang công tác tại Mỹ về quyền được cung cấp thông tin.

Quyền tiếp cận thông tin và quyền báo chí hiện nay là một vấn đề đang rất được quan tâm khi trong tháng 3 tới, các chuyên gia sẽ trình Quốc hội thông qua dự thảo luật Tiếp cận thông tin từ đó khẳng định mạnh mẽ hơn vai trò của báo chí. Bên cạnh đó bộ luật này sẽ giúp công khai, minh bạch hơn nữa những vấn đề của chính phủ, quyền công dân, mở ra một xã hội dân chủ hơn.