Nhạc sĩ “đánh thức” kho tàng văn học Việt

Điều chưa biết về thầy Văn Như Cương qua lời kể của nhạc sỹ Nguyễn Trọng Tạo

Nhạc sỹ Vũ Thành An tiết lộ về việc xuất hiện lần cuối trên sân khấu

Danh ca Khánh Ly thực hiện di nguyện của cố nhạc sỹ Trịnh Công Sơn

Toàn cảnh lễ tiễn biệt nhạc sỹ, ca sỹ Trần Lập

Cận cảnh nơi nhạc sỹ Thanh Tùng và Trần Lập an nghỉ

Nhân vật văn học đi từ trang sách vào bài hát

Không phải ngẫu nhiên, nữ ca sỹ Hoàng Thùy Linh có mặt trong bốn hạng mục đề cử của Giải Âm nhạc Cống hiến lần thứ 15: “Ca sỹ của năm”, “Album của năm”, “Bài hát của năm” và “MV của năm” qua MV “Để Mỵ nói cho mà nghe”.

Tin vui dồn dập, trong danh sách bình chọn giải thưởng “Làn Sóng Xanh 2019”, êkip thực hiện ca khúc “Để Mỵ nói cho mà nghe” của Hoàng Thùy Linh có mặt tại 7/10 hạng mục đề cử nổi bật: “Bài hát hiện tượng”, “MV của năm”, “Ca khúc của năm”, “Hòa âm phối khí”, “Ca sĩ đột phá”, “Sự kết hợp xuất sắc” và “Nữ ca sĩ của năm”.

Với tiết tấu vừa sôi động, vừa gần gũi nhờ âm hưởng ngũ cung, phảng phất âm hưởng dân gian Tây Bắc, vừa thời thượng với chất nhạc hiện đại, đan xen với nhạc điện tử và rap, “Để Mỵ nói cho mà nghe” là một ca khúc bắt tai, dễ thuộc.

Và hơn thế, phần MV của ca khúc, với sự xuất hiện của rất nhiều nhân vật trong các tác phẩm văn học hiện thực phê phán nổi tiếng nhất đã được MV thể hiện đầy duyên dáng như: Mỵ, lão Hạc, cậu Vàng, Chí Phèo, Thị Nở, Xuân Tóc Đỏ, chị Dậu... đã khiến cho ca khúc này trở nên gần gũi với đông đảo công chúng.

Trong MV của Hoàng Thùy Linh, Mỵ hiện lên với một diện mạo hoàn toàn mới, căng tràn sức sống. Mỵ tự mình dứt khỏi ngục tù kìm hãm, mặc lên mình chiếc váy đẹp nhất, tung tăng nhảy múa, chơi đu trong tiếng khèn, giữa đất trời Tây Bắc rực rỡ hoa ban.

Trong chuyến du xuân ấy, Mỵ truyền cảm hứng tự do cho những cuộc đời, những thân phận văn học khác. Mỵ xuất hiện kịp lúc lão Hạc sắp ăn lá ngón, đưa cậu Vàng trở về với chủ. Mỵ cứu chị Dậu khỏi tên quan dê xồm, cuốn theo anh Tràng (Vợ nhặt), kéo theo Chí Phèo, Thị Nở, Xuân Tóc đỏ thoát khỏi kiếp đời luẩn quẩn, tối tăm bước vào hành trình tương lai tươi sáng rộn ràng, tự do từ những điệu khèn Tây Bắc...

“Bống bống bang bang” là bài hát do Only C sáng tác, nhóm nhạc 365 thể hiện, được sử dụng làm nhạc phim cho “Tấm Cám: Chuyện chưa kể” – bộ phim điện ảnh có sự tham gia diễn xuất của cả 4 thành viên. “Bống bống bang bang” có nhiều yếu tố để được yêu thích. Đầu tiên là yếu tố giai điệu, hình ảnh… phù hợp với mọi lứa tuổi khán giả.

Về mặt hình ảnh, trong MV, các thành viên 365 hóa thân thành những nhân vật dân gian như Trạng Tí, Dần béo, Cả Mẹo trong bộ truyện tranh “Thần đồng đất Việt”. Đây tiếp tục là những hình ảnh rất quen thuộc trong tuổi thơ của mỗi khán giả. Đặc biệt, phần vũ đạo hài hước, đáng yêu và cũng dễ thực hiện sau đó đã tạo nên trào lưu cover trên mạng xã hội. Điều đó càng khiến lượt xem của MV tăng không ngừng.

Nhiều nơi còn đặt cho “Bống bống bang bang” cái tên “ca khúc quốc dân”. Lượt view của MV tăng một cách chóng mặt, đạt được nhiều thành tích nổi bật mà chưa từng có một bài hát nào làm được trước đó. Con số hơn 460 triệu lượt view (trung bình mỗi ngày hơn 80 nghìn lượt view) là con số quá khủng khiến nhiều nghệ sĩ “ngả mũ bái phục”.

“Vợ chồng A Phủ” cũng từng được một nghệ sĩ rất “hot” trong giới trẻ có nghệ danh Đen đưa vào bài hát cùng tên, thể loại Rap với ngôn từ hiện đại đã chiếm được cảm tình của nhiều bạn trẻ.

Đâu là bí quyết “gây bão”?

Có thể thấy, các ca khúc được hàng triệu người “phát sốt” đều khai thác kịch bản vô cùng sáng tạo và đã chạm vào tình cảm chung của đám đông. Dù già trẻ, lớn bé, chắc chắn ai cũng đã từng biết đến những nhân vật văn học trên. Bởi đó là những nhân vật có sức sống bất diệt của những tác phẩm văn học kinh điển.

Trong đời sống âm nhạc, các ca sĩ trẻ luôn đi đầu trong việc tạo ra các xu hướng mới. Sau khi phong cách cổ trang, hài hước, ngôn tình... thoái trào thì việc đưa nhân vật văn học vào MV là một xu hướng nhiều ca sĩ trẻ ưa chuộng... Lớp nhạc sĩ trẻ 8X, 9X đã có được cách tiếp cận thông minh và chuyển hóa sức mạnh tiềm tàng ấy thành những ca khúc mang dấu ấn cho cá nhân họ và cho cả làng nhạc trẻ thời kỳ này.

Các bài hát ẩn chứa những nhân vật văn học đã nhanh chóng tìm được chỗ đứng, trở thành bài hát phổ biến trong giới trẻ, tạo động lực cho trào lưu sáng tác mới trong nhạc trẻ. Cách làm sáng tạo, hiện đại của các nhạc sĩ, ca sĩ trẻ đã tạo được luồng gió mới, gây hiệu ứng bất ngờ với khán giả, được giới chuyên môn đánh giá là sự tiếp nối dũng cảm hướng tìm tòi, khai thác tương đối khó khăn so với lối sáng tác cảm xúc ngôn tình.

Lấy cảm hứng từ tác phẩm văn học nên các MV về đề tài này thường đưa khán giả trở về miền quê Việt Nam yên bình. Sự công phu về màu sắc MV khi sặc sỡ rộn ràng, lúc thâm trầm với tông màu trung tính, kết hợp cùng những góc quay flycam vẽ lên một bối cảnh làng quê lam lũ.

Vào thời điểm sự hào nhoáng, phô trương khiến thị trường càng trở nên ngột ngạt thì nét mộc mạc, gần gũi lại dành nhiều lợi thế trong việc chiếm cảm tình khán giả. Bản thân MV không phải bộ phim điện ảnh với kịch bản là một tác phẩm văn học nguyên vẹn mà chỉ là những hoạt cảnh ngắn lấy cảm hứng từ kho tàng này làm gia vị.

Âm nhạc dân gian đương đại với chất liệu dân gian ngọt ngào, sâu lắng có lẽ sẽ mãi là mạch nguồn khơi gợi cảm hứng sáng tác cho các thế hệ nghệ sĩ khai thác. Dù mỗi người một cách tiếp cận, nhưng thông qua lăng kính của các nghệ sĩ chất dân gian sẽ làm phong phú thêm kho tàng âm nhạc Việt Nam.

Nhạc sĩ Nguyễn Cường:

"Sáng tác âm nhạc từ tác phẩm văn học gặp nhiều trở ngại, đòi hỏi ở người sáng tác không chỉ có tài năng âm nhạc mà cả vốn sống trải nghiệm, bề dày kiến thức, cùng với sự khéo léo dâng hiến hiểu biết của mình, là cách biểu đạt tâm hồn mình đầy sáng tạo. Sự tươi vui của ca khúc không chỉ đến từ giai điệu mà còn nhờ sự thay đổi trong hành động của các nhân vật nhằm hướng tới một cái kết thiện lương.

Những câu hát vừa mang tính giải trí cao, nhẹ nhàng nhắc nhớ về những tác phẩm văn học nổi tiếng. Một tác phẩm âm nhạc hay là vừa đáp ứng thị hiếu của khán giả trẻ, vừa khơi gợi cho người nghe niềm hứng khởi, yêu thích mong muốn trở lại tìm hiểu kỹ hơn về văn chương, lịch sử là điều rất đáng quý”.

Nhạc sĩ Hồ Hoài Anh:

“Để tiếp cận với giới trẻ, không thể bê nguyên âm nhạc truyền thống, mà phải làm mới, mang cho nó một không khí mới của thời đại hôm nay; chẳng hạn có thể đi theo hướng ca khúc nhạc trẻ nhưng hòa âm phối khí kết hợp giữa nhạc cụ dân tộc và nhạc điện tử để gần gũi hơn với khán giả trẻ.

Tôi tin những chất liệu văn học, văn hóa truyền thống đã nằm đâu đó trong mỗi con người Việt, những sáng tạo với những góc nhìn khác của người trẻ được lấy cảm hứng từ những chất liệu ấy sẽ dễ đi vào lòng người”.

Ca sĩ Hoàng Thùy Linh:

“Càng dấn thân vào chất liệu âm nhạc dân gian, tôi càng cảm thấy mình và những người cộng sự như “cá gặp nước”. Tôi mong muốn mang nét đẹp văn hóa vừa có tính lịch sử, vừa cộng hưởng tinh hoa thời đại vào ca khúc của mình.

Tuy nhiên, khác với hình tượng văn học, người con gái trong âm nhạc của Hoàng Thùy Linh chủ động kiếm tìm hạnh phúc, làm chủ cuộc đời. Tinh thần mạnh mẽ của các nhân vật nữ khiến tôi khao khát đi đến cùng một không gian nghệ thuật hiện đại, gần với xu hướng của thế giới nhưng vẫn mang hồn phách văn hóa Việt Nam”.