Hà Nội 18 °C
TP Hồ Chí Minh 24 °C
Hải Phòng 19 °C
Đà Nẵng 22 °C
Yên Bái 17 °C
  • Hà Nội Hà Nội 18°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 24°C
  • Hải Phòng Hà Nội 19°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 22°C
  • Yên Bái Hà Nội 17°C

Nhà thơ Trần Quang Quý và "nẻo" nghệ

Văn hóa
17/04/2020 17:53
Ngô Đức Hành
aa
Trần Quang Quý là nhà thơ nổi danh, không chỉ ở thành tựu văn chương. Nhà thơ họ Trần, quê đất Tổ này nổi danh trên thi đàn còn vì “bản sắc Trần Quang Quý”. Dẫu là mảng thơ tình yêu quê hương, đất nước, con người hay thơ thân phận đều thể hiện là một giọng điệu thơ khác biệt, khó lẫn.


Nhà thơ Trần Quang Quý sinh ra và lớn lên ở Phú Thọ. Ông tham gia quân đội tháng 12/1971. Sau khi ra quân, học Đại học văn hóa Hà Nội, Đại học Ngoại ngữ Hà Nội và làm báo. Ông đã xuất bản 15 tập thơ, truyện ngắn, tiểu luận, bút ký… Được 13 giải thưởng văn học, trong đó Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật, 03 giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam.

Nhà thơ Trần Quang Quý.

Nhà thơ Trần Quang Quý.

Dấn thân và trải nghiệm là đặc điểm bao trùm toàn bộ quá trình sáng tác của ông. Thơ ông gân guốc và gai góc nhưng là gai góc của hoa hồng. Ông đi tìm hồn chữ chứ nhất quyết không siêu hình trong bóng chữ”, nhà thơ Nguyễn Hưng Hải từng nhận xét về thơ Trần Quang Quý. Đúng vậy, Trần Quang Quý người đi tìm “hồn chữ”, trở thành gương mặt ấn tượng.

Là Nhà báo, Trần Quang Quý được đi nhiều nơi trong và ngoài nước. Trần Quang Quý từng là Tổng biên tập Báo Gia đình và xã hội, Phó Giám đốc Nhà xuất bản Hội Nhà văn Việt Nam. Là nhà thơ, hồn thơ ông bay lên cùng nhiều vùng quê. Điều đặt biệt là, ông viết khá nhiều về miền Trung, về xứ Nghệ. Có thể kể đến “Đến khi nào được trở lại miền Trung”, “Nắng Nghệ”, “Ngày Vinh”, “Mưa Tiên Điền”...

Chắc ông đã đi xứ Nghệ nhiều lần, cơ quan ông - nhân viên là người Nghệ không ít, đặc biệt có nhiều Nghệ và gốc Nghệ từ “đàn anh” như nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo, đến những người “cùng vai phải lứa” và đàn em nặng tình, sâu nghĩa. Nhưng chắc chắn, phải có điều gì đó đặc biệt nữa nằm trong “trái tim thơ” Trần Quang Quý?

...

Tôi không Nghệ mà nẻo tôi vẫn Nghệ

Nghệ ở em, Nghệ ở Diễn Châu, Nghệ về cửa Hội

một chiếc ô che cả vòm trời

trong chiếc ô một dịu dàng cười

em thu nắng đôi môi

nhốt tôi

miền nắng Nghệ

(Nắng Nghệ)

Nhà thơ Trần Quang Quý tặng tác giả bài báo tập thơ “Nguồn”

Nhà thơ Trần Quang Quý tặng tác giả bài báo tập thơ “Nguồn”.

Trần Quang Quý xác quyết như vậy và đúng, ông là người hạnh phúc khi gặp “chiếc ô che cả vòm trời”, trong đó có “dịu dàng cười”, “nắng đôi môi”. Trần Quang Quý đã bị “nhốt” ở “miền nằng Nghệ”, đó đích thị là “nẻo tôi” của nhà thơ. Ở nẻo ấy, dù nắng, gió, bão, giông; dẫu đất cằn, sỏi đá vì vẫn là “nẻo tôi”.

...

Ngày Vinh nhão mưa

lá vàng rụng những vòm cây sũng ướt

trên tay anh ẩm ngực thu tròn

mắt em vừa đánh thức những đôi mắt già nua ngủ gật

...

góc phố nào em “gió đã khóa môi chiều”

cái mùa thu đeo đẳng trẻ trai ta

còn treo dưới vòm duối Nghi Phong cổ thụ

bài hát cũ đã thổ ẩm khói sương

(Ngày Vinh)

Dẫu rời quê ra phố hơn nửa cuộc đời nhưng tâm hồn Trần Quang Quý luôn “đầm đìa hồn quê”. Quê luôn nặng lòng. Đã có lần ông “tuyên ngôn”: không ai bứng mình ra được khỏi cố hương. Quê xưa dù nghèo rỗng ruột làng nhưng là nguồn, luôn giày vò, ám ảnh, bám riết lấy ông. Càng xa quê ông càng dành tình cảm cho quê hương nhiều hơn, sâu nặng hơn. Với con người thế, tâm hồn thế, ông dễ bị “nhốt” với Nghệ, bởi quê hương Nghệ có nhiều thứ để “đánh thức” trái tim nhà thơ.

...

Nào em, nào em, xích lại gần hơn

anh sợ tuột em vào cơn mưa lạnh

sợ bàn tay vướng

mắt hờ hững

sợ Giang Đình lạc bến gió liêu xiêu

...

Trong Nguyễn Du đâu chỉ một nàng Kiều

cơn mưa dắt cộng ngả Kiều cộng lại

máu rỏ hồn Người trên ngọn bút

mỗi câu thơ chắt cạn nhân gian

chắt tâm sự một tâm hồn lớn

hóa cơn mưa tưới ngọt Tiên Điền

(Mưa Tiên Điền)

Trần Quang Quý viết bài thơ “Mưa Tiên Điền” vào lúc 2 giờ 15 phút sáng năm 2015 lúc ông vào Hà Tĩnh dự kỷ niệm 250 năm ngày sinh Đại thi hào Nguyễn Du. Có lẽ vì “mưa như rượu/ tưới lòng nhân ái/ mưa như chan nước mắt nàng Kiều/ hay nước mắt Nguyễn Du cũng không biết nữa/ hay nước mắt trời ứa nhân gian?” nên thi nhân không ngủ được.

Có mặt trên quê hương Nguyễn Du, trái tim Trần Quang Quý dạt từ bờ cảm xúc sang bờ tư duy. Trần Quang Quý luôn vậy, luôn là tiếng thơ của những nỗi niềm tâm trạng nhiều trắc ẩn, đau buồn đến phẫn nộ. Chính vì thế mà ông luôn khát tình người, trân quý nghĩa người. Năm 2020 này, Hà Tĩnh đang chuẩn bị kỷ niệm 200 năm ngày mất của Nguyễn Du, đọc lại bài thơ “Mưa Tiên Điền” của Trần Quang Quý càng dễ nhận ra “nước mắt trời ứa nhân gian”.

Miền Trung đến khi nào trở lại

bão thả lên trời gian truân thì còn đấy

ta sẽ lặn với nhau tận đáy sông Lam

lặn với nhau một lần trên cát

uống với nhau một trận cho mềm

....

Tôi chẳng muốn làm ngọn gió lang thang kỷ niệm

tôi tan lẫn miền Trung một phía cuộc đời.

(Đến khi nào trở lại miền Trung)

Đặc sắc, mới mẻ của thơ Trần Quang Quý là góc nhìn mới và kiểu tư duy ngôn ngữ mới làm cho thơ ông, dẫu viết tình yêu quen thuộc, hay thân phận...luôn có sức gây ấn tượng với người đọc. Với “Mưa Tiên Điền” không ngoại lệ.

Bài thơ này Trần Quang Quý viết năm 1984, trước đổi mới 2 năm, cho đến nay tuổi bài thơ này đã 35 năm có lẻ. Nói điều này để thấy, Trần Quang Quý đã dấn thân, đổi mới về thi pháp thơ ông, tạo nên một “phong cách thi ca” Trần Quang Quý trước cả ngày đất nước đổi mới.

Ngày đó, cả đất nước và xứ Nghệ nói chung còn gian truân, đói khổ. Nghệ An và Hà Tĩnh vẫn nằm trong một “thực thể hành chính” Nghệ Tĩnh. Cám ơn ông đã đến với xứ Nghệ từ rất sớm và bị “nhốt” từ đó đến nay, và xác định đó là “nẻo tôi”. Ông sống trọn tình với đời, trong đó có xứ Nghệ./.

bài liên quan
Mới nhất
Đọc nhiều
Cuộc sống vợ chồng trong giai đoạn khó khăn: Khi áp lực tiền bạc, làm mệt mỏi những trái tim

Cuộc sống vợ chồng trong giai đoạn khó khăn: Khi áp lực tiền bạc, làm mệt mỏi những trái tim

Trong nhiều năm trở lại đây, câu chuyện về đời sống hôn nhân khi gia đình rơi vào khó khăn kinh tế đang trở thành chủ đề nhận được nhiều sự quan tâm.
Quốc hội thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi)

Quốc hội thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi)

Chiều 5/12, với đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).
Danh tính các nạn nhân trong vụ hoả hoạn khiến 6 người thương vong

Danh tính các nạn nhân trong vụ hoả hoạn khiến 6 người thương vong

Sau khi khống chế đám cháy và đưa các nạn nhân thiệt mạng ra khỏi ngôi nhà bị cháy, danh tính các nạn nhân đã được cơ quan chức năng xác định.
Tin bài khác
Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Chiều 5/12, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức chủ trì buổi đối thoại với thanh niên năm 2023 bằng cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Ngoài những huyện có tỷ lệ giải ngân thấp, có một số chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân cao như huyện Văn Lãng, huyện Cao Lộc, huyện Bắc Sơn.
An sinh, an dân

An sinh, an dân

Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Hôm qua (5/12), Kỳ họp thứ 14 HĐND TP Hà Nội khóa 16 khai mạc, dự kiến diễn ra trong 4 ngày.
Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Sáng 5/12, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI (mở rộng) khai mạc Hội nghị lần thứ 14.
Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 11/2023, thị trường bảo hiểm ghi nhận tổng tài sản ước đạt 913.336 tỷ đồng.
tong bi thu to lam lam viec voi 2 tinh an giang kien giang

Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với 2 tỉnh An Giang, Kiên Giang

Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
tien giang dieu tra vu chu doanh nghiep gao nghi bi lua hon 420 ty dong

Tiền Giang: Điều tra vụ chủ doanh nghiệp gạo nghi bị lừa hơn 420 tỷ đồng

Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
quang ninh can canh xe tai cho dat chay ram rap suot ngay dem dan lo hong duong o nhiem

Quảng Ninh: Cận cảnh xe tải chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, dân lo hỏng đường, ô nhiễm

Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
trao quyet dinh bo nhiem thu truong bo tu phap nguyen thanh tu

Trao quyết định bổ nhiệm Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú

Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
cong nhan tp phu quoc la do thi loai i truc thuoc tinh kien giang

Công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang

Ngày 21/1, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký quyết định về việc công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang.