Hà Nội 13 °C
TP Hồ Chí Minh 24 °C
Hải Phòng 12 °C
Đà Nẵng 21 °C
Yên Bái 10 °C
  • Hà Nội Hà Nội 13°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 24°C
  • Hải Phòng Hà Nội 12°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 21°C
  • Yên Bái Hà Nội 10°C

Người bào chữa là gì, quyền và nghĩa vụ của người bào chữa?

Tư vấn pháp luật
15/04/2024 08:34
Nguyễn Xinh
aa
Pháp luật có quy định như thế nào về người bào chữa? Người bào chữa có quyền và nghĩa vụ như thế nào trong một vụ án hình sự?

Một người đang bị cơ quan công tố buộc tội thì có quyền được bào chữa cho mình hoặc ủy quyền cho người khác bào chữa cho mình.

Quyền bào chữa của người bị buộc tội có mối quan hệ chặt chẽ với người bào chữa, vì người bào chữa có vai trò bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị buộc tội, góp phần cùng với cơ quan tiến hành tố tụng tìm ra sự thật khách quan của vụ án, đem lại cho nền tư pháp nước nhà sự công bằng, dân chủ.

Vậy pháp luật có quy định như thế nào về người bào chữa? Người bào chữa có quyền và nghĩa vụ như thế nào trong một vụ án hình sự?

Người bào chữa là gì? Quyền và nghĩa vụ của người bào chữa?

Người bào chữa là gì? Quyền và nghĩa vụ của người bào chữa? (Hình minh họa)

Thế nào là người bào chữa?

Điều 72 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định, người bào chữa là người được người bị buộc tội nhờ bào chữa hoặc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ định và được cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận việc đăng ký bào chữa.

Khi bị buộc tội, bị can, bị cáo có quyền tự bào chữa, nhờ người khác bào chữa hoặc thuê luật sư bào chữa. Trên cơ sở cụ thể hóa nguyên tắc quy định tại khoản 4 Điều 31 Hiến pháp năm 2013, Điều 16 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định về việc bảo đảm quyền bào chữa của người bị buộc tội như sau: “Người bị buộc tội có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa.

Cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm thông báo, giải thích và bảo đảm cho người bị buộc tội, bị hại, đương sự thực hiện đầy đủ quyền bào chữa, quyền và lợi ích hợp pháp của họ theo quy định của Bộ luật này”.

Người bào chữa có thể là: Luật sư; Người đại diện của người bị buộc tội; Bào chữa viên nhân dân; Trợ giúp viên pháp lý trong trường hợp người bị buộc tội thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý.

Trong đó, bào chữa viên nhân dân là công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên, trung thành với Tổ quốc, có phẩm chất đạo đức tốt, có kiến thức pháp lý, đủ sức khỏe bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ được giao, được Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc tổ chức thành viên của Mặt trận cử tham gia bào chữa cho người bị buộc tội là thành viên của tổ chức mình.

Những người sau đây không được bào chữa: Người đã tiến hành tố tụng vụ án đó; người thân thích của người đã hoặc đang tiến hành tố tụng vụ án đó; Người tham gia vụ án đó với tư cách là người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật; Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người bị kết án mà chưa được xoá án tích, người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc.

Một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều người bị buộc tội trong cùng vụ án nếu quyền và lợi ích của họ không đối lập nhau. Nhiều người bào chữa có thể bào chữa cho một người bị buộc tội.

Trường hợp được chỉ định người bào chữa: Căn cứ Điều 76 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 chỉ định người bào chữa như sau: Trong các trường hợp sau đây nếu người bị buộc tội, người đại diện hoặc người thân thích của họ không mời người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải chỉ định người bào chữa cho họ:

+ Bị can, bị cáo về tội mà Bộ luật hình sự quy định mức cao nhất của khung hình phạt là 20 năm tù, tù chung thân, tử hình;

+ Người bị buộc tội có nhược điểm về thể chất mà không thể tự bào chữa; người có nhược điểm về tâm thần hoặc là người dưới 18 tuổi.

Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải yêu cầu hoặc đề nghị các tổ chức sau đây cử người bào chữa cho các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này:

+ Đoàn luật sư phân công tổ chức hành nghề luật sư cử người bào chữa;

+ Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước cử Trợ giúp viên pháp lý, luật sư bào chữa cho người thuộc diện được trợ giúp pháp lý;

+ Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận cử bào chữa viên nhân dân bào chữa cho người bị buộc tội là thành viên của tổ chức mình.

Quyền và nghĩa vụ của người bào chữa?

Tại Điều 73 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định như sau:

Người bào chữa có quyền:

+ Gặp, hỏi người bị buộc tội;

+ Có mặt khi lấy lời khai của người bị bắt, bị tạm giữ, khi hỏi cung bị can và nếu người có thẩm quyền tiến hành lấy lời khai, hỏi cung đồng ý thì được hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can. Sau mỗi lần lấy lời khai, hỏi cung của người có thẩm quyền kết thúc thì người bào chữa có thể hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can;

+ Có mặt trong hoạt động đối chất, nhận dạng, nhận biết giọng nói và hoạt động điều tra khác theo quy định của Bộ luật này;

+ Được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng báo trước về thời gian, địa điểm lấy lời khai, hỏi cung và thời gian, địa điểm tiến hành hoạt động điều tra khác theo quy định của Bộ luật này;

+ Xem biên bản về hoạt động tố tụng có sự tham gia của mình, quyết định tố tụng liên quan đến người mà mình bào chữa;

+ Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật; đề nghị thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế;

+ Đề nghị tiến hành hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật này; đề nghị triệu tập người làm chứng, người tham gia tố tụng khác, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

+ Thu thập, đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;

+ Kiểm tra, đánh giá và trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;

+ Đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thu thập chứng cứ, giám định bổ sung, giám định lại, định giá lại tài sản;

+ Đọc, ghi chép và sao chụp những tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa từ khi kết thúc điều tra;

+ Tham gia hỏi, tranh luận tại phiên tòa;

+ Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

+ Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án nếu bị cáo là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất theo quy định của Bộ luật này.

Người bào chữa có nghĩa vụ:

+ Sử dụng mọi biện pháp do pháp luật quy định để làm sáng tỏ những tình tiết xác định người bị buộc tội vô tội, những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo;

+ Giúp người bị buộc tội về mặt pháp lý nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ;

+ Không được từ chối bào chữa cho người bị buộc tội mà mình đã đảm nhận bào chữa nếu không vì lý do bất khả kháng hoặc không phải do trở ngại khách quan;

+ Tôn trọng sự thật; không được mua chuộc, cưỡng ép hoặc xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật;

+ Có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án; trường hợp chỉ định người bào chữa theo quy định tại khoản 1 Điều 76 của Bộ luật này thì phải có mặt theo yêu cầu của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát;

+ Không được tiết lộ bí mật điều tra mà mình biết khi thực hiện bào chữa; không được sử dụng tài liệu đã ghi chép, sao chụp trong hồ sơ vụ án vào mục đích xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân;

+ Không được tiết lộ thông tin về vụ án, về người bị buộc tội mà mình biết khi bào chữa, trừ trường hợp người này đồng ý bằng văn bản và không được sử dụng thông tin đó vào mục đích xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

+ Người bào chữa vi phạm pháp luật thì tùy tính chất, mức độ vi phạm mà bị hủy bỏ việc đăng ký bào chữa, bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định của luật.

bài liên quan
Thế nào là "Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan" trong vụ án hình sự?

Thế nào là "Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan" trong vụ án hình sự?

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự.
Thời hạn điều tra vụ án hình sự là bao lâu?

Thời hạn điều tra vụ án hình sự là bao lâu?

Khởi tố vụ án hình sự là thủ tục không thể thiếu trong quá trình điều tra. Vậy thời hạn điều tra vụ án hình sự là bao lâu?
Xét xử kín là gì, các trường hợp được xét xử kín?

Xét xử kín là gì, các trường hợp được xét xử kín?

Việc xét xử kín trong hình sự đều phải tuân thủ quy định của pháp luật và phải có lý do hợp lý để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
Quyền và nghĩa vụ của bị can, bị cáo trong vụ án hình sự

Quyền và nghĩa vụ của bị can, bị cáo trong vụ án hình sự

Bị can, bị cáo có quyền và nghĩa vụ như thế nào trong quá trình cơ quan pháp luật giải quyết các vụ án hình sự?
Án phí là gì, có những loại án phí nào trong một vụ án hình sự?

Án phí là gì, có những loại án phí nào trong một vụ án hình sự?

Án phí được định nghĩa như thế nào và có những loại án phí nào trong quá trình giải quyết các vụ án?
Thái Bình: Tử hình bị cáo bơm chất độc vào trà sữa mưu sát vợ người tình

Thái Bình: Tử hình bị cáo bơm chất độc vào trà sữa mưu sát vợ người tình

Ngày 17/7, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với bị cáo Lại Thị Kiều Trang - sinh năm 1994, trú tại thôn 4, xã Vũ Quý, huyện Kiến Xương về tội "Giết người".
Mới nhất
Đọc nhiều
Quy định về hoạt động mua bán điện và bảo đảm cung cấp điện

Quy định về hoạt động mua bán điện và bảo đảm cung cấp điện

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 18/2025/NĐ-CP ngày 8/02/2025 quy định chi tiết một số điều của Luật Điện lực liên quan đến hoạt động mua bán điện và tình huống bảo đảm cung cấp điện.
Xây dựng chính sách đặc thù để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM

Xây dựng chính sách đặc thù để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM

Thông qua đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh
Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 774,3 triệu USD trong tháng đầu năm

Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 774,3 triệu USD trong tháng đầu năm

Trong tháng 1/2025, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 774,3 triệu USD, tăng 3,3% so với cùng kỳ năm 2024.
Tin bài khác
Có đăng ký thường trú tại nơi có đất không có nhà không?

Có đăng ký thường trú tại nơi có đất không có nhà không?

Hiện nay, nhiều người dân mua đất nhưng muốn đăng ký thường trú tại đó, hoặc mua nhà nhưng trên sổ đỏ lại không thể hiện điều này. Trong trường hợp này, người dân có được đăng ký thường trú tại địa chỉ đó hay không?
Bộ, ngành Tư pháp: Lắng nghe để “theo sát” và “tháo gỡ đến cùng” vướng mắc pháp lý của doanh nghiệp

Bộ, ngành Tư pháp: Lắng nghe để “theo sát” và “tháo gỡ đến cùng” vướng mắc pháp lý của doanh nghiệp

Bám sát tinh thần Chính phủ đồng hành cùng doanh nghiệp (DN), cùng với đó là chỉ đạo của Tổng Bí Thư Tô Lâm “đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, vừa quản lý chặt chẽ, vừa kiến tạo phát triển, huy động tối đa các nguồn lực phát triển, tạo không gian phát triển mới”, thời gian qua, Bộ, ngành Tư pháp đã triển khai nhiều hoạt động để góp phần tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi cho DN.
Chủ tịch UBND cấp xã có quyền xử phạt vi phạm giao thông không?

Chủ tịch UBND cấp xã có quyền xử phạt vi phạm giao thông không?

Theo nghị định mới, chủ tịch UBND cấp xã được xử phạt vi phạm giao thông đến 5.000.000 đồng, tịch thu phương tiện có trị giá đến 10 triệu đồng.
Tiếp tục đổi mới và phát huy mạnh mẽ vai trò của Hội Luật gia Việt Nam

Tiếp tục đổi mới và phát huy mạnh mẽ vai trò của Hội Luật gia Việt Nam

Trao đổi với phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam, ông Nguyễn Khánh Ngọc, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam khẳng định Hội sẽ không ngừng đổi mới và phát huy mạnh mẽ vai trò của mình trong bối cảnh đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới, giai đoạn vươn mình của dân tộc.
Dùng bằng lái xe máy giả sẽ bị phạt tới 3 triệu đồng

Dùng bằng lái xe máy giả sẽ bị phạt tới 3 triệu đồng

Tài xế sử dụng GPLX đã bị trừ hết điểm hoặc sử dụng GPLX không do cơ quan có thẩm quyền cấp, GPLX bị tẩy xóa, không còn hiệu lực sẽ bị phạt 2-3 triệu đồng.
Những hành vi nào người lái xe ô tô vi phạm trên cao tốc sẽ bị xử phạt đến 40 triệu đồng?

Những hành vi nào người lái xe ô tô vi phạm trên cao tốc sẽ bị xử phạt đến 40 triệu đồng?

Tài xế lái ôtô mà quay đầu, lùi xe, đi ngược chiều trên cao tốc sẽ bị xử phạt gấp nhiều lần với số tiền lên tới 40 triệu đồng với mỗi hành vi này.
Hợp tác pháp luật và tư pháp Việt Nam - Lào ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả

Hợp tác pháp luật và tư pháp Việt Nam - Lào ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả

Quan hệ hợp tác về pháp luật và tư pháp giữa Việt Nam và Lào nói chung, giữa Bộ, ngành Tư pháp hai nước nói riêng ngày càng gắn bó.
Bộ Công an khẳng định vượt đèn đỏ nhường đường xe cấp cứu sẽ không bị phạt

Bộ Công an khẳng định vượt đèn đỏ nhường đường xe cấp cứu sẽ không bị phạt

Từ ngày 1/1/2025, Nghị định 168/2024 chính thức có hiệu lực, quy định mức phạt vi phạm giao thông đối với hành vi vượt đèn đỏ và đèn vàng được tăng cao đáng kể. Điều này khiến nhiều người băn khoăn việc không chấp hành tín hiệu đèn giao thông để nhường đường cho xe ưu tiên, xe cứu thương có bị phạt hay không?
Thư của Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh gửi CBCCVC, người lao động ngành Tư pháp nhân dịp Tết cổ truyền Ất Tỵ

Thư của Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh gửi CBCCVC, người lao động ngành Tư pháp nhân dịp Tết cổ truyền Ất Tỵ

Nhân dịp năm mới 2025 và đón Tết cổ truyền Ất Tỵ, Uỷ viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã gửi thư đến các đồng chí cán bộ lão thành, cán bộ hưu trí, toàn thể công chức, viên chức, người lao động đã và đang công tác trong ngành Tư pháp. Báo Pháp luật Việt Nam trân trọng giới thiệu thư Bộ trưởng.
Đề xuất phạt tới 50 triệu đồng đối với người không tham gia chữa cháy

Đề xuất phạt tới 50 triệu đồng đối với người không tham gia chữa cháy

Dự thảo đề xuất phạt tiền 40 - 50 triệu đồng với hành vi không có giải pháp ngăn cháy đối với khu vực sạc điện cho xe động cơ điện tập trung trong nhà.
cong nhan tp phu quoc la do thi loai i truc thuoc tinh kien giang

Công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang

Ngày 21/1, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký quyết định về việc công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang.
tong bi thu nguyen phu trong trong cong cuoc bao ve chu quyen bien dao cua to quoc

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc

(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
ha noi nhieu noi treo co ru truoc ngay quoc tang tong bi thu nguyen phu trong

Hà Nội: Nhiều nơi treo cờ rủ trước ngày Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
tong bi thu nguyen phu trong nha lanh dao ly luan xuat sac

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng – Nhà lãnh đạo, lý luận xuất sắc

(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
tinh cam dac biet cua nhan dan voi tong bi thu nguyen phu trong

Tình cảm đặc biệt của nhân dân với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.