Nghịch lý đưa người đi cai nghiện khó hơn bắt tội phạm

Ảnh minh họa nguồn internet.

Nhìn từ những vụ hàng trăm học viên trốn “trại”

Tại địa bàn một số tỉnh, thành thời gian qua như Đồng Nai, Hải Phòng, Bà Rịa – Vũng Tàu, Tây Ninh có hiện tượng học viên các trung tâm cai nghiện gây rối tập thể, đập phá cơ sở, bỏ ra ngoài với số lượng lớn, gây tình trạng mất an ninh, trật tự trong khu vực địa phương.

Đây là những vụ việc nghiêm trọng, trực tiếp ảnh hưởng tới an ninh, trật tự, an toàn xã hội, đồng thời cũng đặt ra vấn đề phải xem xét, nghiên cứu các biện pháp quản lý, giáo dục nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý tại các trung tâm cai nghiện tập trung.

Có thể điểm lại vụ việc hơn 400 học viên trốn khỏi Trung tâm cai nghiện số 1 (Trung tâm Gia Minh) thuộc xã Gia Minh, huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng ngày 14/9/2014.

Hay vụ việc 447 học viện trốn khỏi Trung tâm Giáo dục lao động và dạy nghề tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ngày 13/4/2016. Rồi vụ việc học viên liên tiếp trốn khỏi Trung tâm cai nghiện Đồng Nai thuộc xã Xuân Phú, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai ngày 23/10/2016 (gần 600 học viên) và ngày 6/11/2016 (gần 200 học viên).

Qua các vụ việc trên cho thấy sự hạn chế, xuống cấp về cơ sở vật chất, hạ tầng ở một số trung tâm cai nghiện dẫn đến tình trạng quá tải, việc thiếu thốn nhân sự để đảm bảo an ninh, an toàn, dẫn đến việc khi có sự việc xảy ra thì không thể kiểm soát và ngăn chặn kịp thời.

Nhưng điều quan trọng hơn chính là sự thiếu thống nhất, đồng bộ hoặc chưa phù hợp của một số văn bản quy phạm pháp luật trong quy định về BPXLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Chẳng hạn như Thông tư liên tịch số 17/2015, Luật Xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC) và Luật Phòng, chống ma túy trong việc quy định về thời gian chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc và thời gian chấp hành biện pháp quản lý sau cai nghiện... mà vụ việc tại Trung tâm Gia Minh là điển hình.

Học viên bức xúc vì phải kéo dài thời gian ở lại tại Trung tâm, sau khi chấp hành xong biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, họ vẫn bị áp dụng biện pháp quản lý sau cai nghiện theo quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy nên đã chạy trốn.

Tập trung giải quyết các vướng mắc thực tiễn

Với tư cách là đơn vị được giao tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp quản lý nhà nước về công tác XLVPHC, Cục Quản lý XLVPHC và theo dõi thi hành pháp luật cũng thẳng thắn nhìn nhận nhiều khó khăn, vướng mắc trong áp dụng BPXLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, mặc dù đã có sự vào cuộc của Quốc hội, Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương.

Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Minh Phương cho biết, khó khăn lớn nhất hiện nay là việc xác định tình trạng nghiện ma túy. Do đó, bà Phương đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Công an nghiên cứu quy định thủ tục và quy trình xác định tình trạng nghiện đối với các loại chất ma túy khác, ngoài loại chất ma túy nhóm Opiats (chất dạng thuốc phiện) và ma túy tổng hợp chất dạng amphetamine (ATS).

Đồng tình, Phó Trưởng phòng Chính sách 06 (Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) Vũ Văn Úy nêu thực tế là các chất ma túy như LRX-11, cathinone, ketamine, cocaine, cần sa và các chất hướng thần khác đã và đang xuất hiện ngày càng nhiều ở nước ta. Điều này đòi hỏi Bộ Y tế phải tiếp tục nghiên cứu ban hành hướng dẫn chẩn đoán và điều trị.

Ngoài ra, ông Úy phân tích, hành vi sử dụng ma túy là hành vi có chủ đích, sử dụng ma túy trái phép có hại cho bản thân người sử dụng, cho gia đình và xã hội. Đồng thời xử lý sớm hành vi sử dụng ma túy trái phép với các biện pháp thích hợp giúp họ từ bỏ hành vi sử dụng trước khi họ bị lệ thuộc chất ma túy sẽ mang lại hiệu quả cao hơn so với biện pháp xử lý khi họ đã bị nghiện.

Từ đó, ông Úy kiến nghị Quốc hội nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật XLVPHC, thay việc “áp dụng BPXLHC đối với người nghiện ma túy” bằng “áp dụng BPXLHC đối với người có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy”.