Những nhà giáo dục, quan tâm tới giáo dục trăn trở về ngành trong năm 2016, dự đoán những điểm mới trong năm 2017.
Tiến sĩ Phạm Thị Ly: Phải tập nghĩ mình sẽ nhận thành quả hoặc lãnh hậu quả quyết định của chính mình.
 |
| TS Phạm Thị Ly Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đánh giá Giáo dục Đại học. |
Trong năm qua, giáo dục phổ thông với thành tích PISA tiếp tục đạt được ở mức cao, nhưng không được đón nhận như một niềm vui hay tự hào, vì những bất cập trong thực tiễn giáo dục vẫn đang là mối quan ngại, nổi bật là việc chạy theo thành tích, áp lực học hành quá tải và thiếu kỹ năng sống.
Thông tư 30 về đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học là một hướng đi đúng, nhằm giảm nhẹ áp lực điểm số, thành tích và hướng tới cải thiện chất lượng học tập của học sinh, đã bị nhiều giáo viên và phụ huynh phản đối mạnh mẽ. Tương tự như vậy là chương trình giáo dục tiểu học mới VNEN…
Điều này cho thấy đưa cái mới vào thực tiễn giáo dục khó khăn như thế nào. Để cải thiện chất lượng giáo dục, không chỉ cần ý tưởng đúng, chủ trương đúng, mà phải có những chính sách có tính chất nền tảng hơn…
Đối với giáo dục đại học, việc tiếp tục mở rộng uyền tự chủ cho các trường là xu hướng tiến bộ, đòi hỏi các bên phải có đủ năng lực để thực thi một cách có hiệu quả.
Nhưng trong bối cảnh hiện nay, cơ quan quản lý phải tập trung vào việc đòi hỏi sự minh bạch, và người học phải rèn luyện khả năng đánh giá và chọn lọc thông tin, và phải làm quen với cách nghĩ, không ai khác ngoài chính mình sẽ hưởng thành quả hay lãnh hậu quả những quyết định của mình, không thể dựa vào ai khác.
Các trường ngoài công lập tiếp tục gây lo ngại với những tranh chấp về quyền sở hữu và điều hành. Những tranh chấp đó cho thấy những khoảng trống trong chính sách, đòi hỏi nhà nước phải cải thiện. Trong khu vực ngoài công lập, không những việc quản trị hệ thống đang có vấn đề, mà quản trị cấp trường cũng rất có vấn đề.
Tôi nghĩ năm 2017, niềm tin đối với giá trị tấm bằng đại học tiếp tục suy giảm, gây khó khăn cho việc phát triển giáo dục đại học, nhất là khu vực ngoài công lập. Các trường bị tranh chấp có thể sẽ bị suy yếu. Những trường có năng lực lãnh đạo mạnh mẽ, có tầm nhìn mới có thể kịp thời thích ứng với những thay đổi của bối cảnh.
 |
| TS Trần Đình Lý, Trưởng phòng đào tạo Trường ĐH Nông Lâm TP.HCM. |
Ngành giáo dục phải có định hướng chiến lược trung hạn và dài hạn rõ ràng, minh bạch, có lộ trình, phân đoạn, phân vai tránh những sự đổi mới không mang tính dài hạn, loay hoay. Tôi tin rằng khi xã hội và người học hủng hộ từ quan điểm đến cách làm sẽ không có những than phiền mà toàn tâm toàn ý thực hiện sứ mệnh cao cả.
Quan sát giáo dục đại học hiện nay cho thấy, số lượng trường đại học ở Việt Nam chưa nhiều, tỷ lệ sinh viên/một vạn dân là 250 và còn thấp so với chiến lược đặt ra trước đó. Tuy nhiên cần phải nghiêm khắc xem xét và đánh giá lại những trường học để lại tai tiếng cho ngành giáo dục.
Tôi nghĩ năm 2017 sẽ có những đầu tư vào chất lượng. Xu thế tự chủ, tự chịu trách nhiệm là xu thế của các trường đại học. Các trường đào tạo theo hướng hội nhập, trường không đủ sức cạnh tranh sẽ bị giảm thị phần, thậm chí đóng cửa. Việc đổi mới căn bản, toàn diện phải cân nhắc nhưng cũng phải quyết liệt. Con tàu đổi mới phải chấp nhận sự tròng trành, chứ không sóng yên biển lặng.
Nhạc sĩ Sỹ Luân: "Tiên học lễ, hậu học văn" đã biến mất
 |
| Nhạc sĩ Sỹ Luân, Giám đốc Trung tâm văn hóa-nghệ thuật Trườn ĐH Công nghệ TP.HCM . |
Dường như khẩu hiệu Tiên học lễ, hậu học văn đã biến mất khỏi các trường học. Sinh viên đến trường không còn biết gỡ nón, cúi đầu chào thầy cô. Các emcũng vô cảm với xã hội, xả rác, nói tục, kênh kiệu, đánh nhau, mất hết cả tư cách lề lối đạo đức. Trong khi đó, giáo viên lại bận rộn với giáo án, cơm áo gạo tiền nên không nhắc nhở các em.
Mặt khác, giáo dục vẫn còn thô ráp trong những cuốn giáo trình thiên về thuyết, khiến một bộ phận sinh viên trở nên thụ động, nhút nhát. Các em đang khép kín tâm hồn, hời hợt với cuộc sống, mỗi em là một smartphone và thế giới ảo của riêng mình.
Bản thân tôi mong muốn mang đến cho sinh viên cơ hội được phát triển các kỹ năng mềm cần thiết để thư giãn trong quá trình học tập. Hi vọng ngành giáo dục có những đổi mới tích cực để sinh viên, học sinh xác định rõ hướng đi của mình, biết mình có những thế mạnh gì. Và hơn hết, đừng xem hoạt động văn hóa – nghệ thuật trong trường đại học, các cơ sở giáo dục chỉ là hoạt động vui chơi thông thường, chỉ để phát triển tài lẻ, mà hãy xem đó là cách để phát triển toàn diện người học, giúp sinh viên – học sinh tự tin thể hiện mình.
PGS.TS Đỗ Văn Xê : Không nên đổi mới nữa cho đến khi ổn định
 |
| Ông Đỗ Văn Xê, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ. |
Giáo dục cần có sự cải tiến để đạt được kết quả ngày càng tốt hơn nhưng cũng cần sự ổn định để tránh xáo trộn. Quan sát 20 năm qua, giáo dục cải tiến nhiều hơn sự ổn định nên người dân hoang mang, các hoạt động về giáo dục chưa có nền tảng vững chắc.
Tôi cho rằng, đầu tàu ngành giáo dục đã rất năng động khi có sự thay đổi đáng kể, nhất là quy chế thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển ĐH, CĐ. Nhưng mong lãnh đạo ngành giáo dục nên bám chặt vào những đổi mới để đưa các hoạt động giáo dục vào nền nếp và không nên đổi mới nữa cho đến khi mọi việc đi vào ổn định.
Điểm mấu chốt là bỏ bớt các việc không liên quan nhiều đến giảng dạy và học tập như thi học sinh giỏi các dạng, thì giáo viên giỏi, thi sáng kiến, sáng chế, tách các việc mang tính hành chính sự vụ ra khỏi nhiệm vụ của giáo viên... để giáo viên có thể tập trung tối đa thời gian vào việc giảng dạy, học sinh tập trung tối đa vào việc học tập. Thầy làm việc của thầy, trò làm việc của trò, cán bộ quản lý và nhân viên phục vụ giảng dạy làm các việc hành chính.
Nhà báo Ngô Kinh Luân: Những nhà làm giáo dục phải xác định lại vai trò của mình trong kiến tạo con người
 |
| Nhà báo Ngô Kinh Luân, Báo Công an nhân dân. |
Năm 2016 có những ồn ào xuất phát từ câu chuyện ngoài tri thức như tranh cãi xung quanh việc cấm dạy thêm, bắt quả tang giáo viên dạy thêm, nữ nhà giáo được điều đi làm tiếp tân, nữ sinh đánh nhau quay clip, đưa trò chơi trực tuyến vào nhà trường… Những cố gắng của những vị làm quản lý công tác giáo dục vẫn chưa khiến tôi thấy điều này đang hiện hữu.
Tiên quyết cho sự phát triển của một quốc gia, cho nhận thức của nhân dân, sự văn minh của một xã hội, phát triển bền vững của một kinh tế, rường cột phải là giáo dục. Một quốc gia chỉ có thể phồn vinh nếu những cá nhân sinh sống trong quốc gia đó được thụ hưởng một nền giáo dục tiên tiến, đúng đắn và đi kịp với sự phát triển tri thức của thế giới.
“Đi mãi thì thành đường”, không có gì là không thể làm được. Tôi cho rằng, vấn đề chính là những nhà làm giáo dục, từ quản lý đến giáo viên phải xác định lại vai trò của mình, nhận thức đúng sứ mệnh của mình trong công tác kiến tạo con người mới, truyền thụ nhận thức tư duy để tạo ra những tri thức mới.
Hy vọng điều đơn giản này sẽ được lắng nghe và thực hiện.
