Sắp xếp đơn vị hành chính – Chủ trương lớn, tầm nhìn xa
Thực hiện Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII và các kết luận quan trọng của Bộ Chính trị, Ban Bí thư như Kết luận số 127-KL/TW, 137-KL/TW, huyện Ý Yên đã chủ động, nghiêm túc triển khai Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025. Đây là bước đi tất yếu để tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý nhà nước, tiết kiệm ngân sách và phát huy các nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội.
 |
| Huyện Ý Yên tiên phong trong thực hiện chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã |
Toàn huyện hiện có 23 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 22 xã và 01 thị trấn) với dân số gần 280 nghìn người, diện tích tự nhiên hơn 246 km². Qua rà soát, toàn bộ 23/23 đơn vị hành chính cấp xã đều thuộc diện sắp xếp theo tiêu chuẩn về diện tích và dân số. Như vậy, huyện Ý Yên là một trong những địa phương có quy mô cải cách hành chính cấp xã lớn nhất tỉnh Nam Định trong đợt sắp xếp lần này.
Một điểm sáng nổi bật trong quá trình triển khai đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã tại Ý Yên chính là sự đồng thuận và ủng hộ cao của cử tri đại diện hộ gia đình. Kết quả lấy ý kiến cho thấy: 96,85% cử tri toàn huyện đồng ý với chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã. Trong đó, các xã có tỷ lệ đồng ý vượt trội như xã Yên Nhân (98,77%), xã Yên Cường (98,64%), xã Yên Trị (96,06%) hay thị trấn Lâm (97,43%).
Đặc biệt, trong các phương án sắp xếp cụ thể như thành lập xã Ý Yên (trên cơ sở nhập thị trấn Lâm, xã Yên Phong, xã Yên Khánh và xã Hồng Quang), tỉ lệ cử tri đồng thuận đạt gần 97%. Điều đó thể hiện rõ nét niềm tin và kỳ vọng của người dân đối với các chủ trương cải cách lớn của Đảng và Nhà nước.
Tái cấu trúc để phát triển – Hình thành các đơn vị hành chính hiện đại
Theo phương án sắp xếp, huyện Ý Yên sẽ hình thành 4 đơn vị hành chính mới: xã Ý Yên, xã Yên Đồng, xã Yên Cường và xã Vạn Thắng.
Xã Ý Yên mới có diện tích 46,73 km², dân số trên 53.700 người, gấp hơn 6 lần tiêu chuẩn quy định về dân số. Đây sẽ là trung tâm hành chính – kinh tế – chính trị mới của huyện, đặt trụ sở tại cơ quan Huyện ủy – HĐND – UBND huyện hiện nay.
Xã Yên Đồng được thành lập từ xã Yên Đồng, Yên Trị và Yên Khang. Với diện tích hơn 30,5 km², dân số 35.493 người, xã mới được kỳ vọng là đầu mối giao thông – thương mại kết nối huyện Ý Yên với tỉnh Ninh Bình và các xã lân cận.
Xã Yên Cường là kết quả hợp nhất của 4 xã: Yên Cường, Yên Nhân, Yên Lộc và Yên Phúc, có quy mô dân số hơn 42.500 người, diện tích 32,44 km², trở thành địa phương lớn mạnh về hành chính, thuận lợi trong công tác quản lý, điều hành.
Xã Vạn Thắng, với hơn 35.000 dân, sẽ trở thành điểm sáng nông thôn mới nâng cao, dựa trên lợi thế nông nghiệp và truyền thống văn hóa – giáo dục.
Việc tái cấu trúc hệ thống đơn vị hành chính cấp xã tại huyện Ý Yên không chỉ là sự thay đổi về địa giới, mà là sự chuyển mình căn bản về tư duy quản trị, mô hình tổ chức chính quyền và cách thức phục vụ người dân. Đây là một bước đi đột phá, vừa mang tính cải cách hành chính sâu rộng, vừa tạo lập nền tảng vững chắc để phát triển bền vững, hiện đại và hội nhập.
Trước hết, việc hợp nhất các đơn vị hành chính nhỏ lẻ thành các xã có quy mô lớn hơn giúp khắc phục tình trạng phân tán, manh mún trong công tác quản lý nhà nước. Với diện tích rộng và dân số đông hơn, chính quyền cấp xã có điều kiện quy hoạch dài hạn, phân bổ nguồn lực tập trung, triển khai các chương trình phát triển kinh tế - xã hội hiệu quả hơn. Thay vì mỗi xã phải xây dựng một kế hoạch phát triển riêng lẻ, thiếu tính kết nối, các xã mới có thể hình thành các trung tâm vùng, tạo sức lan tỏa trong điều hành và phát triển.
Thứ hai, các xã mới sau sắp xếp như xã Ý Yên, xã Yên Đồng, xã Yên Cường và xã Vạn Thắng đều được định hướng trở thành trung tâm hành chính – kinh tế – xã hội kiểu mẫu của huyện. Với quy mô dân số từ 35.000 đến trên 50.000 người, những xã này sẽ không còn là những “đơn vị hành chính nông thôn” truyền thống, mà đang tiến gần đến mô hình đô thị hóa nông thôn, nơi hội tụ các yếu tố: kết nối giao thông, cụm công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ, văn hóa – giáo dục – y tế. Mỗi xã là một “nút giao phát triển” trong mạng lưới chiến lược toàn huyện, từng bước hình thành hệ thống đô thị nông thôn hiện đại.
Thứ ba, các xã mới cũng có điều kiện đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng, dịch vụ công và công nghệ số. Với quy mô lớn, nguồn ngân sách phân bổ tăng lên, kết hợp với các nguồn lực xã hội hóa, chính quyền các xã có thể triển khai đồng bộ các hạng mục như: trung tâm hành chính một cửa hiện đại, hệ thống camera an ninh, trạm xử lý nước sạch, khu sinh hoạt cộng đồng, nhà văn hóa đa năng… Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng chính quyền số tại cấp xã sẽ trở nên thực chất hơn, với hạ tầng mạng ổn định.
Thứ tư, tái cấu trúc hành chính còn tạo thuận lợi trong công tác quy hoạch và quản lý đất đai, xây dựng nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu. Trước đây, nhiều xã có diện tích nhỏ, khó quy hoạch vùng sản xuất tập trung hay vùng chuyên canh; nay khi hợp nhất, không gian phát triển rộng mở hơn, thuận lợi cho việc đầu tư hạ tầng nông nghiệp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng – vật nuôi, thu hút doanh nghiệp về nông thôn. Đồng thời, các xã mới cũng sẽ là nơi thử nghiệm và triển khai các mô hình kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch cộng đồng – sinh thái gắn với làng nghề truyền thống.
Cuối cùng, tái cấu trúc đơn vị hành chính còn có ý nghĩa về mặt xã hội và văn hóa. Các địa phương sau sáp nhập sẽ phải nỗ lực hòa hợp các giá trị truyền thống, tăng cường tinh thần đoàn kết giữa cán bộ và nhân dân từng đơn vị cũ. Đây là cơ hội để phát huy truyền thống yêu nước, hiếu học, lao động cần cù – vốn là bản sắc lâu đời của người dân Ý Yên – trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số. Đồng thời, từ mô hình mới, các xã có thể xây dựng “văn hóa hành chính phục vụ”, nâng cao vai trò người đứng đầu, thúc đẩy sáng kiến từ cơ sở và lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo cho sự phát triển.
Nói cách khác, tái cấu trúc đơn vị hành chính cấp xã không chỉ đơn giản là nhập – gộp, mà là tái sinh một cấu trúc mới, linh hoạt hơn, hiện đại hơn, có năng lực thích ứng tốt hơn với những thách thức của thời đại. Đó là tiền đề để huyện Ý Yên hiện thực hóa khát vọng phát triển, bứt phá trở thành trung tâm kinh tế – hành chính tiêu biểu của tỉnh Nam Định trong thập niên tới.
Với việc tổ chức lại địa giới hành chính, bộ máy cán bộ, công chức cũng sẽ được tinh gọn, tuyển chọn theo hướng chuyên nghiệp hóa, năng động, tận tụy phục vụ nhân dân. Đây chính là tiền đề để xây dựng chính quyền địa phương “liêm chính – kiến tạo – hành động – phục vụ”.
Không chỉ là trung tâm công nghiệp của tỉnh Nam Định với nhiều cụm công nghiệp quy mô như Yên Bằng, Yên Dương, huyện Ý Yên còn nổi tiếng với làng nghề truyền thống như đồ gỗ La Xuyên, đúc đồng Vạn Điểm... Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính chính là điều kiện thuận lợi để quy hoạch, phát triển đồng bộ các vùng sản xuất – dịch vụ, kết nối hạ tầng và nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã tại huyện Ý Yên là một quyết sách đúng đắn, kịp thời, mang tầm chiến lược trong tiến trình cải cách hành chính và phát triển địa phương. Với sự đồng thuận cao của nhân dân, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và tầm nhìn xa trong quy hoạch, huyện Ý Yên đã, đang và sẽ tiếp tục khẳng định vai trò là điểm sáng trong công cuộc xây dựng chính quyền hiện đại, gắn kết giữa truyền thống và đổi mới.
Con đường phía trước còn nhiều thách thức, nhưng với khát vọng vươn lên, tinh thần đoàn kết và trách nhiệm, chắc chắn Ý Yên sẽ chuyển mình mạnh mẽ, trở thành trung tâm kinh tế – văn hóa – xã hội năng động của tỉnh Nam Định và khu vực đồng bằng Bắc Bộ.
