Hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động xuất bản trong giai đoạn mới

Hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động xuất bản trong giai đoạn mới. (Ảnh minh họa)

Sau hơn 12 năm thi hành, Luật Xuất bản năm 2012 đã tạo dựng khung pháp lý quan trọng, thúc đẩy hoạt động xuất bản phát triển cả về số lượng và chất lượng, khẳng định vai trò là công cụ tư tưởng sắc bén của Đảng và góp phần phát triển văn hóa đọc. Tuy nhiên, thực tiễn vận hành và những yêu cầu mới của giai đoạn phát triển đã đặt ra nhiều vấn đề cần phải sửa đổi, bổ sung Luật hiện hành.

Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, một số quy định của Luật Xuất bản 2012 còn thiếu cụ thể, chưa đồng bộ với các luật liên quan như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Sở hữu trí tuệ, và Luật Xử lý vi phạm hành chính, gây khó khăn trong áp dụng và thực thi.

Bên cạnh đó, một số thủ tục hành chính chưa phù hợp với định hướng cải cách, chưa phát huy hiệu quả của chuyển đổi số, làm tốn kém chi phí tuân thủ cho cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp. Việc phân định trách nhiệm, thẩm quyền quản lý giữa Trung ương và địa phương trong nhiều khâu chưa rõ ràng, chưa phù hợp với xu hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hiện nay.

Ngoài ra, việc Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP cũng đặt ra yêu cầu hoàn thiện pháp luật về xuất bản để bảo đảm phù hợp với các cam kết quốc tế về quyền sở hữu trí tuệ, thương mại dịch vụ và tiếp cận thị trường.

Từ những cơ sở khách quan và cấp bách nêu trên, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất bản 2012. Mục tiêu chính là hoàn thiện khung pháp lý, tiếp tục giữ vững vai trò định hướng văn hóa – tư tưởng, phát triển văn hóa đọc, nâng cao dân trí và sức mạnh "mềm" của quốc gia.

Dự thảo cũng hướng đến việc khắc phục các bất cập, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, cắt giảm chi phí tuân thủ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước theo hướng hiện đại, minh bạch, đồng thời bảo đảm tính thống nhất với hệ thống pháp luật Việt Nam và phù hợp với các cam kết quốc tế.

Dự thảo Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung 26 điều và lược bỏ 01 điều trên tổng số 54 điều của Luật Xuất bản 2012, tập trung vào 03 nhóm nội dung chính:

Nhóm 1: Cải cách hành chính và tăng cường phân quyền, phân cấp. Dự thảo tập trung sửa đổi, bổ sung 20 điều liên quan đến việc cắt giảm điều kiện kinh doanh, đơn giản hóa, giảm bớt thủ tục hành chính, đồng thời xây dựng hệ thống dữ liệu quản lý hoạt động xuất bản quốc gia phục vụ công tác quản lý nhà nước.

Việc này nhằm đáp ứng yêu cầu tinh gọn, hiện đại hóa bộ máy, đẩy mạnh phân quyền, tăng cường phân cấp cho địa phương giải quyết thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp.

Nhóm 2: Hỗ trợ và thúc đẩy phát triển hoạt động xuất bản. Dự thảo sửa đổi, bổ sung 04 điều nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hoạt động xuất bản thông qua các cơ chế đặc thù. Cụ thể là hỗ trợ thuế và tiền thuê nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước; hỗ trợ đào tạo, phát triển nguồn nhân lực; mở rộng đối tượng được tham gia liên kết xuất bản với nhà xuất bản.

Đồng thời, tăng cường kinh phí đặt hàng xuất bản phẩm; đẩy mạnh quảng bá xuất bản phẩm ra nước ngoài; hỗ trợ thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học - công nghệ, và chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản.

Nhóm 3: Đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu lực thực thi. Nội dung này tập trung sửa đổi, bổ sung 02 điều (điều 4 và điều 10) bằng cách bổ sung, hoàn thiện và làm rõ nội hàm của một số khái niệm, từ ngữ được sử dụng trong Luật để bảo đảm thống nhất trong cách hiểu và áp dụng.

Đặc biệt, dự thảo sửa đổi, bổ sung các quy định về hành vi bị nghiêm cấm nhằm làm cơ sở cho việc xây dựng chế tài xử lý hiệu quả các hành vi vi phạm trong hoạt động xuất bản, nhất là các hành vi như in nối bản trái phép, in lậu, làm giả xuất bản phẩm.

Hiện tại, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang lấy ý kiến đối với dự thảo này trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ, hướng tới việc hoàn thiện một hành lang pháp lý vững chắc, hiện đại cho ngành xuất bản Việt Nam trong giai đoạn mới.