Ngày 22/7, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, Nghị định 208/2025/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành, có hiệu lực từ 1/9/2025, đặt ra những quy định chi tiết, chặt chẽ về quy hoạch và bảo tồn di sản văn hóa.
 |
| Quần thể di tích Cố đô Huế - Ảnh minh họa |
Cụ thể, Nghị định 208/2025/NĐ-CP quy định cụ thể về thẩm quyền, trình tự, thủ tục và hồ sơ liên quan đến quy hoạch khảo cổ; quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; các dự án đầu tư, xây dựng công trình, sửa chữa, cải tạo, xây dựng nhà ở riêng lẻ (trong và ngoài khu vực bảo vệ di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, di sản thế giới); và dự án đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp công trình kiến trúc hạ tầng kỹ thuật và trưng bày bảo tàng công lập.
Nghị định xác định rõ trách nhiệm tổ chức lập nhiệm vụ và quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích (gọi tắt là quy hoạch di tích) thuộc về Chủ tịch UBND cấp tỉnh nơi có di tích hoặc Bộ trưởng, người đứng đầu ngành, cơ quan, tổ chức ở trung ương được giao trực tiếp quản lý di tích.
Đặc biệt, đối với di tích phân bố trên địa bàn từ 2 tỉnh trở lên, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) sẽ thống nhất quyết định đơn vị chủ trì lập quy hoạch sau khi có ý kiến của các bên liên quan, đảm bảo sự phối hợp đồng bộ.
Về thẩm quyền thẩm định và phê duyệt: Đối với di sản thế giới và di tích quốc gia đặc biệt, Bộ VHTTDL chủ trì thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đối với cụm di tích quốc gia hoặc cụm di tích quốc gia với di tích cấp tỉnh tạo thành một quần thể trong cùng một khu vực địa lý, Bộ VHTTDL chủ trì thẩm định. Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền phê duyệt nhiệm vụ và quy hoạch di tích không thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ hoặc Bộ trưởng, người đứng đầu ngành, cơ quan, tổ chức ở trung ương, sau khi có ý kiến thẩm định của Bộ VHTTDL.
Nghị định 208 quy định 6 bước cụ thể trong hoạt động quy hoạch di tích, nhằm đảm bảo tính khoa học và công khai: Lập, thẩm định và phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch di tích; Lập và điều chỉnh quy hoạch di tích; Lấy ý kiến bằng văn bản từ các cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng dân cư nơi có di tích, và các tổ chức, cá nhân liên quan, đồng thời tổ chức tiếp thu và giải trình ý kiến; Thẩm định, tiếp thu và giải trình ý kiến thẩm định; hoàn thiện, trình phê duyệt, phê duyệt quy hoạch di tích; Công bố quy hoạch di tích đã được phê duyệt và tổ chức thực hiện; và Cắm mốc giới theo quy hoạch di tích đã được phê duyệt.
Các nội dung cần có trong báo cáo thuyết minh nhiệm vụ lập quy hoạch và báo cáo thuyết minh quy hoạch di tích cũng được liệt kê chi tiết, bao gồm từ căn cứ pháp lý, phân tích hiện trạng di tích và đất đai, đánh giá tác động môi trường, đến việc đề xuất các dự án thành phần, kế hoạch phân kỳ đầu tư và nguồn vốn. Tất cả đều phải kèm theo bản đồ số và bản đồ in với tỷ lệ phù hợp.
Nghị định cũng quy định rõ ràng về trình tự, thủ tục thẩm định nhiệm vụ lập quy hoạch và quy hoạch di tích, đặc biệt với các di sản quan trọng như di sản thế giới, di tích quốc gia đặc biệt. Thời hạn kiểm tra hồ sơ là 7 ngày làm việc, thời hạn bổ sung hồ sơ là 15 ngày làm việc, và thời hạn thẩm định là 27 ngày làm việc kể từ khi nhận được hồ sơ hợp lệ. Quy trình này góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhưng vẫn đảm bảo sự chặt chẽ, đúng quy định.
Với việc ban hành Nghị định 208/2025/NĐ-CP, Chính phủ thể hiện quyết tâm trong việc hoàn thiện khung pháp lý về bảo tồn di sản, tạo điều kiện thuận lợi và hiệu quả hơn cho các hoạt động tu bổ di tích và phát huy giá trị văn hóa, đúng với tinh thần của Luật Di sản văn hóa. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/9/2025.