Gỡ “nút thắt” chậm giải ngân vốn đầu tư công tại Hà Nội (Bài 4): Tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương!

LTS: Năm 2025, với nhiều địa phương trên cả nước nói chung, Thành phố Hà Nội (Hà Nội) nói riêng, được coi là năm bản lề, có vai trò quyết định thành công của cả nhiệm kỳ. Do đó, Hà Nội xác định rất nhiều nhiệm vụ trọng tâm, trong đó, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, lấy đó là động lực dẫn dắt phát triển kinh tế xã hội, được ưu tiên hàng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện của các cấp, các ngành.

Hà Nội đã tích cực tăng cường chỉ đạo, điều hành, huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, tháo gỡ những “điểm nghẽn”, đưa kế hoạch giải ngân 100% vốn đầu tư công về đích.

Phối cảnh Dự án đầu tư, xây dựng nút giao khác mức giữa Vành đai 3,5 và Đại lộ Thăng Long, với tổng mức đầu tư gần 2.400 tỷ đồng.

Đề xuất tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương

Để thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025, một trong những giải pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc về cơ chế chính sách là UBND TP. Hà Nội đề nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi đồng bộ các quy định của Luật chuyên ngành, Luật Đầu tư công và Luật Ngân sách nhà nước theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương mới, để xác định nhiệm vụ của chính quyền các cấp trên cơ sở đó để hoàn thành chuyển giao các dự án cấp huyện đang thực hiện về cấp xã, phường.

Đảm bảo tính liên tục của việc bố trí kế hoạch vốn, tránh bị gián đoạn giữa các kỳ họp HĐND thành phố, TP. Hà Nội cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, trình Quốc hội sửa đổi Luật Đầu tư công theo hướng tăng cường phân cấp, phân quyền cho UBND các cấp để điều hành kế hoạch vốn theo yêu cầu thực tiễn.

Đồng thời, đổi mới cách thức điều hành kế hoạch vốn đầu tư công theo hướng bố trí vốn căn cứ vào tiến độ thực tế của dự án triển khai các tháng trong năm. Cùng với đó, Chính phủ sớm ban hành Nghị định hướng dẫn chi tiết quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đầu tư công năm 2024.

Phối cảnh cầu Thượng Cát có tổng chiều dài 5,2km với tổng mức đầu tư khoảng 8.300 tỷ đồng. Đây là 1 trong 10 cây cầu bắc qua sông Hồng nằm trong quy hoạch giao thông vận tải Hà Nội, dự kiến sẽ khởi công trong năm 2025 (ảnh: BQLDA TP Hà Nội).

Đối với các dự án quan trọng quốc gia, dự án liên kết vùng, trong đó đối với dự án ODA như dự án Tuyến đường sắt đô thị số 3.2, đoạn ga Hà Nội-Hoàng Mai, Hà Nội đề nghị Chính phủ sớm phê duyệt đề xuất dự án sử dụng vốn ODA, để thành phố có cơ sở triển khai các bước tiếp theo, nhằm hoàn thiện tuyến đường sắt số 3.

Bên cạnh đó, Hà Nội đang phấn đấu khởi công 3 công trình cầu qua sông Hồng trong năm 2025 (Tứ Liên, Trần Hưng Đạo, Thượng Cát), để đáp ứng được tiến độ, TP Hà Nội kiến nghị Chính phủ, Quốc hội xem xét điều chỉnh Luật Đấu thầu và các nghị định liên quan để đẩy nhanh công tác chuẩn bị đầu tư các dự án trọng điểm, cấp bách, trước mắt. Ví dụ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép TP Hà Nội được áp dụng hình thức chỉ định thầu đối với tất cả các gói thầu tư vấn, phi tư vấn của 3 dự án.

Đồng thời, cho phép triển khai thực hiện công tác thu hồi đất, GPMB thành dự án độc lập để triển khai thực hiện trước đối với các dự án trọng điểm, cấp bách.

Đối với tuyến đường sắt kết nối sân bay Gia Bình với trung tâm Thủ đô Hà Nội, thành phố kiến nghị Thủ tướng sớm xem xét, chỉ đạo thống nhất phương án tuyến và cơ chế, phương thức đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường kết nối sân bay Gia Bình với trung tâm Thủ đô Hà Nội để UBND TP. Hà Nội, UBND tỉnh Bắc Ninh sớm triển khai thực hiện đảm bảo tiến độ.

Điều chỉnh vốn với các dự án theo thứ tự ưu tiên

Năm 2025, thành phố có thay đổi đột biến về nhu cầu vốn khi triển khai nhiều dự án lớn, tiến độ nhanh theo chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ (các cầu qua sông Hồng như cầu Tứ Liên, cầu Trần Hưng Đạo, cầu Ngọc Hồi; các tuyến đường sắt đô thị, trong đó có tuyến đường sắt đô thị số 5). Do vậy, các đơn vị có đề xuất bổ sung vốn cho các dự án chưa có tại danh mục đầu năm (dự án mới có quyết định phê duyệt, dự án chuyển tiếp đến nay mới có quyết định điều chỉnh gia hạn thời gian thực hiện) là hợp lý.

Phương án điều chỉnh tăng kế hoạch vốn trung hạn, kế hoạch năm cho các dự án theo thứ tự ưu tiên: dự án chuyển tiếp hết năm 2024 hết thời gian thực hiện, nay đã có quyết định điều chỉnh gia hạn thời gian thực hiện dự án, có nhu cầu bổ sung vốn để hoàn thành dự án; dự án chuyển tiếp, có nhu cầu bổ sung kế hoạch vốn năm 2025 để hoàn thành dự án; dự án đang triển khai thực hiện, có khả năng giải ngân nhiều hơn kế hoạch vốn được giao; dự án mới đã có quyết định phê duyệt dự án, đủ điều kiện bố trí vốn theo quy định, cần bố trí kế hoạch vốn đề thực hiện.

Trong đó, ưu tiên các dự án trọng điểm, Chương trình mục tiêu quốc gia, Kế hoạch đầu tư 3 lĩnh vực y tế, giáo dục, di tích. Điều chỉnh giảm kế hoạch vốn của các dự án còn khó khăn, vướng mắc, không giải ngân hết kế hoạch vốn như đã dự kiến.

Hà Nội điều chỉnh giảm kế hoạch vốn của các dự án còn khó khăn, vướng mắc, không giải ngân hết như đã dự kiến sang những dự án mới có tính khả thi cao để thúc đẩy tiến độ và nâng cao tỷ lệ giải ngân trong năm 2025

Để thúc đẩy tiến độ thực hiện dự án và nâng cao tỷ lệ giải ngân, Ban Thường vụ Đảng ủy UBND TP.Hà Nội đã trình Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố chủ trương điều chỉnh kế hoạch đầu tư công năm 2025, kế hoạch 5 năm 2021-2025.

UBND đề xuất trình HĐND tại kỳ họp tháng 4/2025, điều chỉnh giảm kế hoạch vốn của các dự án dự kiến không giải ngân hết kế hoạch năm 2025; điều chỉnh tăng kế hoạch vốn của các dự án mới, dự án chuyển tiếp đã có đủ thủ tục bố trí vốn, có nhu cầu vốn để triển khai thực hiện, có khả năng giải ngân tốt.

Phương án điều chỉnh không làm tăng tổng nguồn vốn kế hoạch năm 2025, chưa sử dụng các giải pháp tài chính (như ứng trước Quỹ dự trữ tài chính, ứng trước dự toán ngân sách năm 2026).

Cụ thể, phương án điều chỉnh, Đảng ủy UBND TP đề xuất phương án điều chỉnh tăng kế hoạch vốn năm 2025 là trên 2,1 nghìn tỷ đồng; điều chỉnh giảm kế hoạch vốn năm 2025 là 2,1 nghìn tỷ đồng nguồn vốn bồi thường, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất với 34 dự án (bao gồm 18 dự án vướng mặt bằng, 11 dự án chậm thủ tục, 1 dự án đấu thầu giá gói thầu giảm so với dự toán gói thầu, 4 dự án ảnh hưởng của việc sắp xếp đơn vị hành chính). Việc điều chỉnh điều hòa, không làm thay đổi kế hoạch năm 2025 đã giao...

Điều chỉnh Kế hoạch 5 năm 2021-2025 như sau: điều chỉnh tăng hơn 3,2 nghìn tỷ đồng/39 dự án cấp thành phố, gồm các dự án quan trọng như: dự án cầu Tứ Liên, cầu Ngọc Hồi, cầu Thượng Cát, Tuyến đường sắt đô thị số 5 (Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc)...., các dự án mới đã có quyết định phê duyệt dự án, có nhu cầu vốn để triển khai thực hiện; các dự án chuyển tiếp cần bổ sung kế hoạch vốn để tiếp tục triển khai, hoàn thành dự án. Trong đó, phân bổ từ nguồn dự phòng kế hoạch trung hạn 1,2 nghìn tỷ đồng để bố trí cho 2 dự án: Nâng cấp, mỡ rộng đường Lĩnh Nam theo quy hoạch; Xây dựng đường Tam Trinh.

Trong năm 2025, dự kiến sẽ sớm triển khai nhanh một số dự án lớn, như các cầu qua sông Hồng (Tứ Liên, Trần Hưng Đạo, Ngọc Hồi, Thượng Cát), dự kiến cơ bản sử dụng hết nguồn vốn thanh toán linh hoạt giải phóng mặt bằng. Bên cạnh đó, một số dự án có nhu cầu bổ sung nhiều kế hoạch vốn giải phóng mặt bằng: như dự án Vành đai 4 Vùng Thủ đô là 400 tỷ đồng; dự án Vành đai 1 là 300 tỷ đồng

Điều chỉnh giảm Kế hoạch 5 năm 2021-2025 là trên 2 nghìn tỷ đồng với 21 dự án cấp thành phố.

Trước đó, tại Hội nghị lần thứ 22 Ban Chấp hành Đảng bộ TP. Hà Nội khóa XVII, thống nhất cao về chủ trương việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư công năm 2025 và cập nhật, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công 5 năm 2021-2025 cấp thành phố.