Nhiều chuyên gia cho rằng, để vá lỗ hổng, phòng chống gian lận thi cử, trong các kỳ thi sau cần tăng cường cán bộ của các trường đại học, lực lượng thanh tra của Bộ GDĐT về giám sát tại địa phương ở tất cả các khâu.
 |
| Vụ việc gian lận thi cử ở Sơn La và Hà Giang là bài học đắt giá để hoàn thiện quy chế thi, để kỳ thi THPT quốc gia ngày càng hoàn thiện hơn. |
An ninh vòng trong vòng ngoài vẫn gian lận
Theo quy chế thi THPT quốc gia, để đảm bảo an toàn, nghiêm túc cho kỳ thi, phải có thanh tra của Bộ GDĐT về cắm chốt trong quá trình coi và chấm thi.
Tuy nhiên, do Bộ GDĐT không có đủ người, nên phải điều động thêm cán bộ của các trường đại học.
Cụ thể, kỳ thi THPT quốc gia 2018, Bộ đã điều động 4.000 thanh tra “cắm chốt” các điểm thi trên cả nước. Mỗi Hội đồng thi có 2 cán bộ thanh tra phối hợp với thanh tra ở địa phương để giám sát kỳ thi.
Tuy nhiên, gian lận trong khâu chấm thi vẫn xảy ra. Tại Hà Giang, ông Vũ Trọng Lương chỉ mất 6 giây để nâng điểm cho thí sinh “theo đơn đặt hàng”, dù lực lượng thanh tra, an ninh vòng trong vòng ngoài giám sát.
Tại Sơn La, theo kết luận của Tổ công tác của Bộ GDĐT, Phó Giám đốc Sở GDĐT Sơn La Trần Xuân Yến và 4 cán bộ của sở này đã sao dữ liệu ảnh bài thi trắc nghiệm đã quét ra đĩa CD không đúng thẩm quyền và tự ý đem ra khỏi khu vực bảo quản bài thi, chưa biết mang đi đâu và ai cho phép.
Thậm chí còn có dấu hiệu chỉnh sửa bài thi gốc của thí sinh trước khi sao lưu gửi dữ liệu về Bộ GDĐT. Hiện nay ai sửa, sửa như thế nào còn đợi cơ quan công an điều tra, kết luận.
Khi 2 vụ việc gian lận thi cử bị phát hiện, nhiều người đã nhắc đến vai trò của lực lượng thanh tra do Bộ cử về có phát huy được vai trò hay không?
Một giảng viên đại học từng được cử về địa phương làm nhiệm vụ thanh tra thẳng thắn cho rằng đang có một "lỗ hổng" rất lớn nằm ở khâu thanh tra. Mỗi cụm thi có 2 giảng viên đại học vào cắm chốt nhưng không phải ai cũng nắm rõ các quy trình trong việc chấm thi trắc nghiệm. Việc tập huấn trong một vài buổi cũng chưa thể giúp những "thanh tra không chuyên" phát hiện được những thủ đoạn tinh vi mà các đối tượng cố tình lách quy chế.
Tại buổi họp báo công bố sai phạm trong vụ gian lận thi cử ở Hà Giang, ông Nguyễn Cao Khương - Phó trưởng phòng 4, A83 Bộ Công an cũng chỉ ra lỗ hổng trong khâu thanh tra của kỳ thi THPT quốc gia 2018.
“Chúng tôi thấy quy trình kiểm tra, giám sát của công an và của thanh tra Sở, Bộ đều chưa chặt chẽ, để cho ông Vũ Trọng Lương thực hiện xử lý điểm số của toàn bộ thí sinh khi các thành viên khác vẫn đang ở đấy. Các thành viên khi tham gia tổ chức thi về cơ bản không nắm được quy trình và các thao tác liên quan nên để cho ông Lương qua mặt về việc này mà không hề hay biết” - đại diện Bộ Công an nhấn mạnh.
Cán bộ đại học phải giám sát ở tất cả các khâu
Trong vụ việc gian lận thi cử ở Sơn La, theo ông Tống Duy Hiến - Phó Chánh thanh tra Bộ GDĐT, hai thanh tra của trường đại học mà Bộ cử, khi về đến địa phương không được giao nhiệm vụ thanh tra ở tổ chấm thi trắc nghiệm. Người thực hiện nhiệm vụ này do một thanh tra của Sở GDĐT Sơn La thực hiện.
 |
| Ông Tống Duy Hiến - Phó Chánh thanh tra Bộ GDĐT cho biết hiện chưa phát hiện ra sai phạm của thanh tra chấm thi . Ảnh: Văn Phú |
Chính điều này đã tạo kẽ hở cho các cán bộ nằm trong tổ chấm thi thực hiện sai quy chế. Hiện Bộ GDĐT đã yêu cầu các thanh tra này giải trình về sự việc.
Để khắc phục những lỗ hổng trong khâu thanh tra và tổ chức kỳ thi THPT quốc gia, ông Quách Tuấn Ngọc - nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin – Bộ GDĐT nêu quan điểm, về cơ bản phải giữ kỳ thi THPT quốc gia 2018 tại địa phương và cố gắng hoàn thiện cho kỳ thi này tốt hơn.
Chuyên gia này hiến kế: “Chúng ta phải tăng cường cán bộ đại học về giám sát tại địa phương ở tất cả các khâu. Tôi cũng đề xuất bài thi trắc nghiệm nên có phách, rọc phách và nên chuyển về theo cụm, do trường đại học chủ trì chấm".
