Giá sách mới tăng cao, phụ huynh “chóng mặt”

Vụ sách giáo khoa giả: Bộ Công an khởi tố thêm 22 bị can

Sách giáo khoa Giáo dục quốc phòng và an ninh lớp 10 vừa được phê duyệt

Bản tin Thời sự pháp luật ngày 27/3: Thu hồi hơn 100 ngàn cuốn sách giáo khoa vì lỗi sai

44 sách giáo khoa lớp 10 vừa được phê duyệt sử dụng từ năm học 2022-2023

Cuối tháng 4/2022, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam công bố giá sách lớp 3, 7 và 10 theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, sử dụng từ năm học 2022-2023.

Cụ thể, một bộ sách lớp 3 hiện tại có giá 58.000 đồng, trong khi bộ mới có giá từ 177.000 đến 183.000 đồng, cao hơn 3 lần. Mức này của bộ mới chưa bao gồm sách tiếng Anh (giá SGK tiếng Anh luôn cao nhất trong số các SGK khác).

Bộ sách lớp 7 mới có giá từ 208.000 đồng - 209.000 đồng. Nếu tính cả sách tiếng Anh (chưa công bố giá), số tiền có thể cao hơn khoảng hai lần so với hiện hành (134.000 đồng/bộ).

Với sách lớp 10, giá của bộ cũ là 164.000 đồng. Còn ở bộ mới, giá một bộ từ 246.000 đến 301.000 đồng, tuỳ thuộc tổ hợp môn học. Mức này bao gồm tổng giá bìa của 5 trong số 7 môn học bắt buộc (Toán, Ngữ văn, Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp), 5 môn học lựa chọn và 3 chuyên đề học tập.

Nhiều phụ huynh lo lắng

Giá SGK tăng cao trong năm tới đã khiến phụ huynh rất lo lắng và cho rằng, COVID-19 đã khó khăn, giá sách tăng cao lại càng khó khăn hơn. Đặc biệt là các gia đình ở khu vực nông thôn, miền núi và vùng kinh tế khó khăn.

Thực tế cho thấy, với những gia đình có điều kiện thì việc bỏ ra một khoản tiền để mua SGK không phải là vấn đề khó nhưng với những gia đình ở vùng núi hay đông con, mua được bộ sách để cho con học cũng là vấn đề lớn.

Chị Nguyễn Ngọc Hân (Ngõ Quỳnh, Hai Bà Trưng, Hà Nội) bày tỏ: "Tôi làm ở khách sạn, chồng làm sửa xe, kinh tế vốn đã không vững cộng thêm đợt dịch COVID-19 đã khiến gia đình khó khăn hơn. Năm tới, gia đình có hai cháu sinh đôi bước vào lớp 7, vợ chồng tôi không biết có phải vay mượn để cho cháu được bằng bạn bằng bè không. Đặc biệt, khi năm học tới, vợ chồng phải lo nhiều thứ như ngoài SGK tăng cao thì còn đồng phục, cặp, bút vở, xe đạp,…”.

Với пһữпɡ gia đình ᴄó һᴏàп ᴄảпһ khó khăn пһư chị Hân thì không muốn cũng đành kêu ca vì nhà có 2 cháu. Тгướᴄ kia, anh chị ᴄòп tận dụng ѕáᴄһ ᴄủɑ cháu họ để lại ᴄһᴏ con học пһưпɡ giờ thay sách, không biết họᴄ хᴏпɡ có để lại cho ai được không khi số sách đó tiêu tiến rất nhiều, lãng phí vô cùng. Chị Hân chỉ mong NXB có chính sách trợ giá để giảm bớt nỗi lo đè nặng lên vai phụ huynh.

Không chỉ chị Hân, chị Trần Bích Ngà (phố Chính Kinh, Thanh Xuân, Hà Nội) cũng mong muốn một chính sách phù hợp để phụ huynh không còn nỗi lo về SGK trong năm học tới. Theo chị Ngà, việc SGK tăng cao là không phù hợp vì mấy năm qua ảnh hưởng của dịch bệnh và mấy năm tiếp là để phục hồi. Năm học mới đã phải lo đủ thứ rồi còn SGK ở mức cao thì nhiều cha mẹ phải điêu đứng.

Không chỉ việc tăng giá SGK tạo áp lực kinh tế rất lớn với những phụ huynh ở TP, mà ngay cả vùng khó khăn cũng vậy, không đủ tiền mua sách; Đặc biệt, trong tình hình dịch bệnh vừa qua, để đến trường học các em học sinh trên này cần phải cố gắng rất nhiều.

Chia sẻ của một số giáo viên, lãnh đạo các trường học tại vùng cao, SGK tăng giá là điều không thuận lợi cho học sinh ở đây và việc thuyết phục phụ huynh trên vùng cao mua sách tăng giá cũng gặp nhiều trở ngại, vì nguồn kinh phí của họ không đủ cung ứng.

Theo một cô giáo tại huyện Sốp Cộp (Sơn La), hầu hết gia đình nào cũng khó khăn ở vấn đề sách tăng giá. Đường xa, gia đình hoàn cảnh, sách lại tăng… có lẽ đây là áp lực học sinh gặp phải, điều này dẫn tới việc giáo viên đến nhà vận động học sinh cũng ngại tới trường.

Cô giáo này mong muốn giá SGK sẽ giảm để các em học sinh vùng cao đều được đến trường học tập.

Có lẽ, các ᴄơ զᴜɑп quản lý, NXB ᴄầп ᴄó thêm chính sách hỗ trợ gia đình ᴄó һᴏàп ᴄảпһ khó khăn để đảm bảo quyền được tiếp cận SGK mới, phục vụ mục đích học tập cho mọi đối tượng học sinh.

Trước những ồn ào của dư luận về việc SGK tăng cao, NXB Giáo dục Việt Nam lý giải: “ SGK mới có giá tăng cao vì được thiết kế theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh, tăng cường kênh hình với nhiều hình thức trình bày, minh họa sinh động, hấp dẫn, khổ sách 19x26,5cm”.

Xây dựng tủ sách để tránh lãng phí

Liên quan đến vấn đề SGK tăng cao, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, giá sách phải công bố rành mạch. Việc SGK tăng cao ảnh hưởng tới người học, đặc biệt ở vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa.

Cấu tạo của SGK phải gom từ các yếu tố: Từ kiện toàn, xét nghiệm, in ấn, chất lượng. Vì vậy, Bộ Tài chính cũng phải tính toán, quản lý giá đó, phải xem xét tất cả các yếu tố cấu thành giá đó để quy định chứ không thể để tùy tiện được.

Theo thầy Nhĩ, tăng giá còn là do cơ chế phân phối SGK, đôi khi tính cước phí nằm trong đó, mà tính cước phí là do các cơ chế phân phối. “Bộ GD&ĐT phải xem xét vấn đề này, vì SGK khi được Hội đồng xét nghiệm rồi thì đảm bảo chất lượng để đưa vào sử dụng; Hơn nữa, có nhiều bộ sách và học sinh là người sử dụng nhưng thầy cô giáo là người được lựa chọn để giảng dạy, vậy nên phải tôn trọng cơ chế, nếu giảm bớt khâu xét nghiệm trung gian thì sẽ giảm bớt tiêu cực phí” – thầy Nhĩ cho hay.

PGS.TS Trần Xuân Nhĩ cho rằng, trong SGK cấu thành bởi những tiêu cực phí ở chỗ, giáo viên lựa chọn rồi đến Phòng GD&ĐT, Sở GD&Đ. Cơ chế này chính là tiêu cực phí góp phần làm cho SGK tăng. Cho nên, Bộ GD&ĐT phải làm như thế nào cho minh bạch, nghĩa là nhà trường cụ thể giáo viên lựa chọn, sau đó Phòng GD&ĐT tổng hợp yêu cầu của giáo viên các trường và Sở GD&ĐT sẽ tổng hợp yêu cầu của các Phòng GD trong huyện chứ cứ nói đưa vào kế hoạch thế này thế kia là nhân tố tạo nên các tiêu cực phí khiến SGK tăng cao.

Một vấn đề nữa, khi SGK đảm bảo đúng giá thành rồi thì việc sử dụng sách như thế nào để hằng năm không lãng phí, phải bỏ đi… cũng cần quan tâm. Bộ và Sở GD&ĐT cần phải tuyên tuyền, làm sao để SGK được sử dụng trong nhiều năm là điều quan trọng, điều này cũng là ý thức giữ gìn của công, học sinh học năm này phải giữ lại sách năm sau cho học sinh khác học.

Nguyên Thứ trưởng Trần Xuân Nhĩ cho biết, trước đây, sách ở thư viện của trường được chú trọng nhưng nay không, điều này ảnh hưởng rất lớn vì bắt buộc học sinh phải mua sách là gây khó khăn cho học sinh, phụ huynh. Vì vậy, xây dựng tủ sách trường học để dùng chung cũng không khó, là giải pháp tốt, tránh lãng phí. Ở vùng khó, Nhà nước phải có ngân sách cấp cho nhà trường, nhà trường tạo nên tủ sách giáo khoa để dùng chung và cho học sinh mượn.

Trước đó, năm 2020, dư luận cũng tranh luận về giá bộ SGK mới tăng gấp 2 lần so với SGK cũ. Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng có văn bản giải thích gửi Quốc hội, nêu 3 nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng tăng giá sách.

Theo Bộ GD&ĐT, Bộ Tài chính đã thẩm định giá nhưng các yếu tố cấu thành giá SGK (nguyên vật liệu, nhân công) vẫn phải bảo đảm và không có sự hỗ trợ nào từ ngân sách Nhà nước đối với các chi phí này. Điều này khiến giá thành SGK mới cao hơn.

Tuy nhiên, Bộ GD&ĐT không đề cập nguyên nhân chủ quan khiến người dân phải bỏ chi phí lớn hơn nhiều lần để mua đủ bộ SGK bắt buộc cho con em mình học tập. Đó là việc Bộ GD&ĐT cho phép tăng số đầu SGK bắt buộc so với chương trình cũ, trong đó có những cuốn SGK thực sự không cần thiết.